Có thể chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan không?

Chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan là cơ chế pháp lý quan trọng, tạo điều kiện để các giá trị sáng tạo được khai thác và lưu chuyển hợp pháp. Quy định của pháp luật đã xác định rõ phạm vi những quyền có thể chuyển nhượng và những quyền nhân thân không thể chuyển giao. Đồng thời, nội dung hợp đồng chuyển nhượng cũng được quy định chặt chẽ nhằm bảo đảm quyền lợi và trách nhiệm của các bên tham gia.

1. Có thể chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan không?

Điều 45 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung 2022 quy định như sau:

Luật Sở hữu trí tuệ 2005

Điều 45. Quy định chung về chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan

1. Chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan là việc chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan chuyển giao quyền sở hữu đối với các quyền quy định tại khoản 3 Điều 19, Điều 20, khoản 3 Điều 29, Điều 30 và Điều 31 của Luật này cho tổ chức, cá nhân khác theo hợp đồng hoặc theo quy định của pháp luật có liên quan.

2. Tác giả không được chuyển nhượng các quyền nhân thân quy định tại Điều 19, trừ quyền công bố tác phẩm; người biểu diễn không được chuyển nhượng các quyền nhân thân quy định tại khoản 2 Điều 29 của Luật này.

3. Trong trường hợp tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng có đồng chủ sở hữu thì việc chuyển nhượng phải có sự thoả thuận của tất cả các đồng chủ sở hữu; trong trường hợp có đồng chủ sở hữu nhưng tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng có các phần riêng biệt có thể tách ra sử dụng độc lập thì chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan có quyền chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan đối với phần riêng biệt của mình cho tổ chức, cá nhân khác.

Pháp luật đã phân định rõ giữa quyền tài sản và quyền nhân thân trong lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan. Các quyền tài sản như quyền sao chép, phân phối, truyền đạt, cho thuê… có thể được chuyển giao cho cá nhân hoặc tổ chức khác theo hợp đồng. Trong khi đó, các quyền nhân thân gắn liền với danh dự và uy tín của tác giả hoặc người biểu diễn, ví dụ quyền đặt tên tác phẩm hay quyền đứng tên tác giả, được bảo vệ tuyệt đối và không thể chuyển nhượng. Sự phân định này vừa khuyến khích khai thác thương mại tác phẩm, vừa duy trì sự tôn trọng đối với giá trị tinh thần của người sáng tạo.

Tình huống giả định

Chuyển nhượng quyền tác giả tác phẩm âm nhạc tại TP. Hồ Chí Minh

• Hoàn cảnh phát sinh
  

  Tháng 6/2025, nhạc sĩ Lâm Quang Huy, chủ sở hữu bài hát “Nắng trên phố”, quyết định chuyển nhượng toàn bộ quyền tài sản liên quan đến bài hát cho Công ty CP Giải trí Sao Việt tại TP. Hồ Chí Minh.

• Hợp đồng chuyển nhượng

  Ngày 20/6/2025, hai bên ký hợp đồng bằng văn bản, ghi rõ thông tin các bên, căn cứ chuyển nhượng, giá trị hợp đồng, phương thức thanh toán và quyền, nghĩa vụ của mỗi bên.
• Xem xét điều kiện
  

  Căn cứ Điều 45 Luật Sở hữu trí tuệ, việc chuyển nhượng này hợp pháp vì nhạc sĩ Huy chỉ chuyển giao quyền tài sản (quyền sao chép, phân phối, khai thác thương mại). Các quyền nhân thân như quyền đứng tên tác giả vẫn thuộc về ông.

• Kết quả
  Từ ngày 01/7/2025, Công ty CP Giải trí Sao Việt trở thành chủ sở hữu hợp pháp quyền khai thác bài hát “Nắng trên phố” để sản xuất, phân phối và thương mại. Nhạc sĩ Huy vẫn được ghi tên là tác giả trong mọi hình thức sử dụng.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan bao gồm những nội dung gì?

Điều 46 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung 2022 quy định như sau:

Luật Sở hữu trí tuệ 2005

Điều 46. Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan

1. Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan phải được lập thành văn bản gồm những nội dung chủ yếu sau đây:

a) Tên và địa chỉ đầy đủ của bên chuyển nhượng và bên được chuyển nhượng;

b) Căn cứ chuyển nhượng;

c) Giá, phương thức thanh toán;

d) Quyền và nghĩa vụ của các bên;

đ) Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng.

2. Việc thực hiện, sửa đổi, chấm dứt, huỷ bỏ hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan được áp dụng theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan là cơ sở pháp lý xác định rõ ràng quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Việc bắt buộc lập thành văn bản giúp bảo đảm tính minh bạch, dễ dàng chứng minh khi phát sinh tranh chấp. Các điều khoản về giá trị chuyển nhượng, phương thức thanh toán, quyền và nghĩa vụ, cũng như trách nhiệm khi vi phạm là những nội dung cốt lõi, giúp cân bằng lợi ích và ràng buộc trách nhiệm của bên tham gia. Sự chặt chẽ này góp phần ngăn ngừa rủi ro, đồng thời tạo hành lang pháp lý cho việc khai thác, thương mại hóa tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình hay chương trình phát sóng.

Tình huống giả định

Ký hợp đồng chuyển nhượng tác phẩm văn học tại Hà Nội

• Hoàn cảnh phát sinh

  Ngày 05/8/2025, nhà văn Trần Thị Lan, chủ sở hữu tiểu thuyết “Những cánh hoa cuối mùa”, đồng ý chuyển nhượng toàn bộ quyền tài sản đối với tác phẩm cho Công ty CP Sách Việt tại Hà Nội.
• Hợp đồng chuyển nhượng
  

  Ngày 15/8/2025, hai bên ký hợp đồng bằng văn bản. Hợp đồng ghi rõ thông tin của các bên, căn cứ chuyển nhượng, giá trị hợp đồng 500 triệu đồng, phương thức thanh toán 2 đợt, quyền khai thác thuộc về công ty và trách nhiệm nếu vi phạm.

• Xem xét tính hợp pháp

  Căn cứ Điều 46 Luật Sở hữu trí tuệ, hợp đồng này hợp pháp vì đáp ứng đầy đủ nội dung bắt buộc và hình thức văn bản.

• Kết quả
  Kể từ ngày 01/9/2025, Công ty CP Sách Việt trở thành chủ sở hữu quyền khai thác và phân phối hợp pháp tiểu thuyết “Những cánh hoa cuối mùa”. Nhà văn Trần Thị Lan vẫn được ghi tên là tác giả trong mọi hình thức sử dụng.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan là cơ chế pháp lý bảo đảm tác phẩm được khai thác thương mại hợp pháp và cân bằng lợi ích giữa các bên. Pháp luật cho phép chuyển nhượng quyền tài sản nhưng giữ nguyên tính bất khả xâm phạm của các quyền nhân thân, trừ quyền công bố tác phẩm. Hợp đồng chuyển nhượng phải được lập thành văn bản, có đầy đủ thông tin, căn cứ, giá cả, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm khi vi phạm, qua đó bảo đảm tính minh bạch và hiệu lực thi hành.