Vợ chồng có quyền chấm dứt việc thoả thuận chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân; các quyền, nghĩa vụ phát sinh trước đó vẫn có hiệu lực theo luật.
Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có thể thỏa thuận chia tài sản chung để phục vụ nhu cầu quản lý hoặc kinh doanh riêng. Tuy nhiên, khi hoàn cảnh thay đổi, nhiều cặp vợ chồng mong muốn quay lại chế độ tài sản chung như ban đầu. Pháp luật hôn nhân và gia đình đã quy định rõ quyền chấm dứt việc chia tài sản chung và cách xử lý các quyền, nghĩa vụ đã phát sinh.
1. Vợ chồng có được chấm dứt việc chia tài sản chung không?
Khoản 1 Điều 41, khoản 2 Điều 38 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 41. Chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân
1. Sau khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung. Hình thức của thỏa thuận được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 38 của Luật này.
...
Điều 38. Chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân
...
2. Thỏa thuận về việc chia tài sản chung phải lập thành văn bản. Văn bản này được công chứng theo yêu cầu của vợ chồng hoặc theo quy định của pháp luật.
...
Việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân không phải là quyết định mang tính vĩnh viễn. Khi cả hai bên vợ chồng thống nhất, pháp luật cho phép chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung và quay lại chế độ tài sản chung hợp nhất. Thỏa thuận chấm dứt này phải được lập thành văn bản và có thể được công chứng để bảo đảm giá trị pháp lý. Quy định này giúp vợ chồng linh hoạt điều chỉnh chế độ tài sản phù hợp với hoàn cảnh thực tế của gia đình.
Tình huống giả định
- Vợ chồng anh Hải từng chia tài sản để kinh doanh riêng
Anh Nguyễn Văn Hải và chị Trần Thị Phương tại tỉnh Đồng Nai thỏa thuận chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân để anh Hải đầu tư kinh doanh riêng, hạn chế rủi ro cho gia đình. - Hai bên thống nhất chấm dứt việc chia tài sản
Sau vài năm, công việc kinh doanh ổn định và gia đình có thêm kế hoạch tài chính chung, anh Hải và chị Phương thống nhất chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản. -
Thỏa thuận được lập thành văn bản hợp lệ
Hai vợ chồng lập văn bản thỏa thuận chấm dứt việc chia tài sản chung và thực hiện công chứng theo quy định, từ đó quay lại chế độ tài sản chung.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Quyền và nghĩa vụ về tài sản phát sinh trước thời điểm chấm dứt được giải quyết như thế nào?
Khoản 3 Điều 41 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 41. Chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân
...
3. Quyền, nghĩa vụ về tài sản phát sinh trước thời điểm chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
...
Việc chấm dứt hiệu lực của thỏa thuận chia tài sản chung không làm thay đổi các quyền và nghĩa vụ đã phát sinh trước đó. Các khoản nợ, nghĩa vụ thanh toán hoặc quyền tài sản hình thành trong thời gian tài sản đã được chia vẫn tiếp tục được thực hiện theo thỏa thuận ban đầu. Quy định này nhằm bảo đảm sự ổn định trong các quan hệ tài sản và bảo vệ quyền lợi của bên thứ ba. Chỉ khi vợ chồng có thỏa thuận khác một cách hợp pháp thì các quyền, nghĩa vụ này mới được điều chỉnh.
Tình huống giả định
- Nghĩa vụ tài chính phát sinh trong thời gian đã chia tài sản
Trong thời gian tài sản được chia, anh Hải vay ngân hàng để phục vụ hoạt động kinh doanh cá nhân theo đúng phạm vi tài sản riêng của mình. - Vợ chồng chấm dứt việc chia tài sản sau đó
Sau khi lập văn bản chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung, anh Hải vẫn tiếp tục thực hiện nghĩa vụ trả nợ khoản vay trước đó. -
Nghĩa vụ không bị thay đổi do chấm dứt thỏa thuận
Khoản vay vẫn được xác định là nghĩa vụ phát sinh trước thời điểm chấm dứt và không chuyển thành nghĩa vụ chung của vợ chồng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật cho phép vợ chồng chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân nếu có sự thỏa thuận. Thỏa thuận này phải được lập thành văn bản và tuân thủ đúng hình thức theo quy định. Các quyền, nghĩa vụ phát sinh trước thời điểm chấm dứt vẫn được bảo lưu nhằm bảo đảm tính ổn định và an toàn pháp lý.
