Chuyển khẩu hàng hóa là hoạt động mua bán quốc tế không qua thủ tục hải quan Việt Nam, với nhiều hình thức linh hoạt tùy cách vận chuyển.
Hoạt động thương mại quốc tế diễn ra với nhiều phương thức khác nhau để đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia. Chuyển khẩu hàng hóa được hiểu là việc mua từ một nước và bán cho nước khác mà không qua thủ tục hải quan tại Việt Nam. Các hình thức chuyển khẩu cũng được quy định cụ thể để phù hợp với quá trình vận chuyển và trung chuyển hàng hóa.
1. Chuyển khẩu hàng hóa là gì?
Khoản 1 Điều 30 Luật Thương mại 2005 quy định cụ thể:
Điều 30. Chuyển khẩu hàng hoá
1. Chuyển khẩu hàng hóa là việc mua hàng từ một nước, vùng lãnh thổ để bán sang một nước, vùng lãnh thổ ngoài lãnh thổ Việt Nam mà không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam....
Chuyển khẩu hàng hóa được hiểu là hoạt động mua hàng từ một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, sau đó bán lại cho một quốc gia hay vùng lãnh thổ khác, nhưng hàng hóa đó không nhập khẩu vào Việt Nam và cũng không xuất khẩu từ Việt Nam. Nói cách khác, hàng hóa chỉ đi qua giao dịch mua bán quốc tế mà không đi qua lãnh thổ Việt Nam về thủ tục hải quan.
Tình huống giả định
- Công ty Thương mại Toàn Cầu ký hợp đồng mua
Công ty Toàn Cầu ký hợp đồng mua 1.000 tấn ngô từ một nhà cung cấp ở Brazil, với mục đích bán lại cho đối tác tại Singapore. - Công ty Thương mại Toàn Cầu ký hợp đồng bán
Ngay sau đó, công ty ký tiếp hợp đồng bán toàn bộ số ngô cho khách hàng ở Singapore, thống nhất giao hàng trực tiếp từ cảng Santos (Brazil) đến cảng Singapore. - Công ty Thương mại Toàn Cầu tổ chức vận chuyển
Lô ngô được nhà cung cấp Brazil bốc dỡ lên tàu và vận chuyển thẳng đến Singapore, không qua cửa khẩu hay làm thủ tục hải quan tại Việt Nam. - Công ty Thương mại Toàn Cầu hoàn tất giao dịch
Khi hàng cập cảng Singapore và khách hàng xác nhận đủ số lượng, công ty Toàn Cầu nhận thanh toán. Giao dịch được coi là hoạt động chuyển khẩu hợp pháp theo quy định thương mại quốc tế.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Chuyển khẩu hàng hóa gồm những hình thức nào?
Khoản 2 Điều 30 Luật Thương mại 2005 quy định cụ thể:
Điều 30. Chuyển khẩu hàng hoá
...
2. Chuyển khẩu hàng hóa được thực hiện theo các hình thức sau đây:
a) Hàng hóa được vận chuyển thẳng từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu không qua cửa khẩu Việt Nam;
b) Hàng hóa được vận chuyển từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu có qua cửa khẩu Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam;
c) Hàng hóa được vận chuyển từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu có qua cửa khẩu Việt Nam và đưa vào kho ngoại quan, khu vực trung chuyển hàng hoá tại các cảng Việt Nam, không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam.
...
Hàng hóa chuyển khẩu có thể đi thẳng từ nước bán đến nước mua mà không qua lãnh thổ Việt Nam. Trường hợp khác, hàng hóa có thể đi qua cửa khẩu Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu và xuất khẩu tại Việt Nam. Ngoài ra, hàng hóa còn có thể được đưa vào kho ngoại quan hoặc khu trung chuyển tại cảng Việt Nam rồi tiếp tục vận chuyển đi nước khác, cũng không phát sinh thủ tục hải quan trong lãnh thổ Việt Nam.
Tình huống giả định
- Công ty Logistics Đông Dương ký hợp đồng mua bán
Công ty Đông Dương ký hợp đồng mua 500 container linh kiện điện tử từ Hàn Quốc để bán lại cho khách hàng tại châu Âu, thỏa thuận hàng sẽ đi qua cảng Việt Nam trước khi chuyển tiếp. - Công ty Logistics Đông Dương đưa hàng qua cửa khẩu Việt Nam
Lô hàng từ Hàn Quốc cập cảng Cái Mép (Bà Rịa – Vũng Tàu). Hàng hóa chỉ đi qua cửa khẩu, không làm thủ tục nhập khẩu hay xuất khẩu tại Việt Nam mà tiếp tục hành trình. - Công ty Logistics Đông Dương lưu hàng tại kho ngoại quan
Một phần hàng được đưa vào kho ngoại quan tại cảng để chờ lịch tàu. Trong thời gian này, hàng hóa vẫn thuộc diện chuyển khẩu, không phát sinh thủ tục hải quan trong lãnh thổ Việt Nam. - Công ty Logistics Đông Dương giao hàng cho khách quốc tế
Lô linh kiện điện tử từ kho ngoại quan được bốc dỡ lên tàu và vận chuyển đến châu Âu. Khách hàng xác nhận đủ số lượng, thanh toán hoàn tất, giao dịch chuyển khẩu được kết thúc hợp pháp.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Chuyển khẩu hàng hóa là hoạt động mua bán quốc tế không phát sinh thủ tục hải quan tại Việt Nam. Khái niệm này giúp phân biệt rõ với hoạt động nhập khẩu và xuất khẩu thông thường. Các hình thức chuyển khẩu như đi thẳng từ nước bán sang nước mua, đi qua cửa khẩu nhưng không làm thủ tục, hoặc lưu kho ngoại quan, khu trung chuyển đều thể hiện sự đa dạng và linh hoạt của loại hình giao dịch này.
