Chi phí mai táng được bồi thường khi có hành vi xâm phạm tính mạng người khác. Chỉ các khoản hợp lý phục vụ khâm liệm, chôn cất, hỏa táng mới được xem là chi phí mai táng.
Khi tính mạng của một người bị xâm phạm, người gây thiệt hại có nghĩa vụ bồi thường nhiều khoản chi phí khác nhau, trong đó có chi phí mai táng. Đây là khoản bồi thường mang tính nhân đạo, giúp gia đình nạn nhân thực hiện tang lễ theo phong tục địa phương. Pháp luật đã quy định rõ khi nào chi phí này được bồi thường và giới hạn phạm vi hợp lý của nó.
1. Chi phí mai táng được bồi thường khi bị xâm phạm tính mạng
Căn cứ theo khoản 1 Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 591. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm
1. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:
...
b) Chi phí hợp lý cho việc mai táng;...
....
Như vậy, khi tính mạng bị xâm phạm, bên gây thiệt hại phải bồi thường chi phí hợp lý cho việc mai táng người bị hại. Việc xác định “hợp lý” dựa trên phong tục, mức chi tiêu phổ biến tại địa phương và tính cần thiết của từng khoản mục.
Tình huống giả định
-
Tai nạn giao thông gây thiệt hại về tính mạng
Ngày 10/4/2025, tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Văn Tài điều khiển xe ô tô gây tai nạn khiến anh Lê Minh Tuấn tử vong tại chỗ. -
Gia đình nạn nhân yêu cầu bồi thường chi phí mai táng
Thân nhân anh Tuấn yêu cầu ông Tài bồi thường 100 triệu đồng, bao gồm chi phí mua quan tài, thuê xe tang, chôn cất và thuê địa điểm tổ chức tang lễ. Ông Tài không đồng ý với khoản tiền này nên khởi kiện ra tòa án. -
Tòa án nhân dân khu vực 1 – TP Hồ Chí Minh xét xử vụ việc
Căn cứ khoản 1 Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015, Tòa án buộc ông Tài bồi thường toàn bộ chi phí hợp lý cho việc mai táng, nhưng loại trừ khoản chi vượt mức thông thường.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chi phí cúng tế, đám ma có được bồi thường không?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 8 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP:
Điều 8. Về thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm quy định tại khoản 1 Điều 591 của Bộ luật Dân sự
...
2. Chi phí hợp lý cho việc mai táng đối với các khoản tiền: mua quan tài; chi phí hỏa táng, chôn cất; các vật dụng cần thiết cho việc khâm liệm, khăn tang, hương, nến, hoa, thuê xe tang và các khoản chi khác phục vụ cho việc chôn cất hoặc hỏa táng nạn nhân theo phong tục, tập quán địa phương. Không chấp nhận yêu cầu bồi thường chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ, bốc mộ.
...
Theo hướng dẫn này, pháp luật chỉ công nhận các khoản chi mang tính tang lễ bắt buộc. Những khoản cúng tế, ăn uống hay lễ nghi tôn giáo không thuộc phạm vi thiệt hại cần bồi thường vì không nhằm phục vụ trực tiếp cho việc chôn cất người bị thiệt hại.
Tình huống giả định
-
Gia đình nạn nhân yêu cầu bồi thường thêm chi phí cúng tế
Ngày 20/7/2025, tại Phường Hải Châu, TP Đà Nẵng, anh Nguyễn Văn Minh trong lúc xô xát đã dùng dao đâm ông Trần Văn Hải tử vong tại chỗ. Sau khi vụ án được khởi tố, gia đình ông Hải yêu cầu anh Minh bồi thường 300 triệu đồng, trong đó 50 triệu là chi phí tổ chức cúng 49 ngày và lễ cầu siêu. -
Bị cáo chỉ đồng ý bồi thường chi phí hợp lý theo quy định
Gia đình anh Minh chấp nhận bồi thường chi phí mai táng và tiền tổn thất tinh thần theo quy định, nhưng không đồng ý khoản chi phí cúng tế vì cho rằng không thuộc phạm vi bồi thường. -
Tòa án nhân dân khu vực 1 - TP Đà Nẵng xem xét vụ việc
Tòa án nhân dân khu vực 1 - TP Đà Nẵng xác định chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống không phải là chi phí mai táng hợp lý, chỉ buộc anh Minh bồi thường các khoản trực tiếp phục vụ việc tang lễ và bù đắp tổn thất tinh thần cho gia đình nạn nhân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Chi phí mai táng được bồi thường khi có hành vi xâm phạm tính mạng người khác, làm phát sinh nghĩa vụ bồi thường thiệt hại. Các khoản chi phải hợp lý, phù hợp phong tục địa phương và phục vụ trực tiếp cho việc chôn cất hoặc hỏa táng. Ngược lại, các chi phí mang tính lễ nghi, cúng tế, ăn uống, xây mộ hoặc bốc mộ không thuộc phạm vi được bồi thường.
