Cây xanh đô thị là tài sản công được quản lý bởi cơ quan nhà nước để đảm bảo an toàn, mỹ quan và môi trường sống. Việc chặt hạ hoặc dịch chuyển cây xanh không thể tùy tiện mà phải tuân theo trình tự pháp luật. Nếu không tuân thủ đúng thủ tục, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính.
1. Muốn chặt cây xanh đô thị thì phải làm như thế nào?
Điều 14 Nghị định 64/2010/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 14. Chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị
1. Điều kiện chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị:
a) Cây đã chết, đã bị đổ gãy hoặc có nguy cơ gãy đổ gây nguy hiểm;
b) Cây xanh bị bệnh hoặc đến tuổi già cỗi không đảm bảo an toàn;
c) Cây xanh trong các khu vực thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình.
2. Các trường hợp chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị phải có giấy phép:
a) Cây xanh thuộc danh mục cây bảo tồn;
b) Cây bóng mát trên đường phố;
c) Cây bóng mát; cây bảo tồn; cây đã được đánh số, treo biển trong công viên, vườn hoa, các khu vực công cộng và các khu vực thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình;
d) Cây bóng mát có chiều cao từ 10 m trở lên; cây bảo tồn trong khuôn viên của các tổ chức, cá nhân.
3. Các trường hợp được miễn giấy phép chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị là: chặt hạ ngay cho tình thế khẩn cấp, do thiên tai hoặc cây đã chết, đã bị đổ gãy. Trước khi chặt hạ, dịch chuyển phải có biên bản, ảnh chụp hiện trạng và phải báo cáo lại cơ quan quản lý cây xanh đô thị chậm nhất trong vòng 10 ngày kể từ ngày thực hiện xong.
4. Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị bao gồm:
a) Đơn đề nghị nêu rõ vị trí chặt hạ, dịch chuyển; kích thước, loại cây và lý do cần chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị;
b) Sơ đồ vị trí cây xanh đô thị cần chặt hạ, dịch chuyển;
c) Ảnh chụp hiện trạng cây xanh đô thị cần chặt hạ, dịch chuyển.
5. Tiếp nhận hồ sơ và thời gian giải quyết cấp giấy phép
a) Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị được nộp tại cơ quan quản lý cây xanh đô thị theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;
b) Thời gian giải quyết cho việc cấp giấy phép chặt hạ, dịch chuyển tối đa không quá 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
6. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định thẩm quyền cấp giấy phép chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị. Mẫu đơn đề nghị cấp giấy phép và giấy phép chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị quy định tại Phụ lục I và Phụ lục II của Nghị định này.
7. Thực hiện việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị
a) Thời hạn để thực hiện việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị không quá 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy phép;
b) Đối với việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh trong các dự án đầu tư xây dựng công trình phải được thực hiện theo tiến độ thực hiện dự án;
c) Trước khi triển khai việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh, tổ chức hoặc cá nhân thực hiện phải thông báo cho chính quyền địa phương;
d) Việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị trong các khu vực công cộng và trong các khuôn viên của tổ chức, cá nhân quản lý phải bảo đảm quy trình kỹ thuật, an toàn cho người và tài sản.
8. Đơn vị thực hiện dịch vụ quản lý cây xanh đô thị được giao nhiệm vụ chặt hạ, dịch chuyển cây xanh sử dụng công cộng đô thị trên địa bàn phải tuân thủ đúng quy định tại Điều này. Trong trường hợp chặt hạ, dịch chuyển cây xanh sử dụng công cộng đô thị và trồng cây mới phải bảo đảm đúng quy định tại Điều 11 Nghị định này.
9. Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu chính đáng về chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị ngoài việc tuân thủ các quy định tại Điều này còn phải có trách nhiệm đền bù giá trị cây, chịu mọi chi phí cho việc chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị.
Để được chặt hạ cây xanh đô thị, cá nhân hoặc tổ chức phải chứng minh lý do chính đáng, chẳng hạn cây chết, cây nghiêng nguy hiểm hoặc nằm trong vùng dự án xây dựng. Hồ sơ xin phép bao gồm đơn đề nghị, sơ đồ vị trí và ảnh hiện trạng, được nộp tại cơ quan quản lý cây xanh đô thị. Nếu đủ điều kiện, giấy phép sẽ được cấp trong thời hạn không quá 15 ngày làm việc.
Tình huống giả định
- Ông Hùng phát hiện cây xanh có nguy cơ đổ ngã
Ông Trịnh Văn Hùng, cư trú tại phường Trường An, tỉnh Thừa Thiên Huế, phát hiện cây xanh trước nhà bị nghiêng, có nguy cơ gãy đổ trong mùa mưa bão. - Ông Hùng lập đơn xin phép chặt hạ cây xanh
Ông Hùng lập đơn đề nghị chặt hạ cây, kèm theo ảnh chụp hiện trạng và sơ đồ vị trí, gửi đến Phòng Quản lý đô thị thuộc UBND thành phố Huế. -
Cơ quan chức năng kiểm tra thực tế
Cơ quan chức năng cử cán bộ xuống hiện trường kiểm tra thực tế. Sau khi đánh giá tình trạng cây có nguy cơ gây nguy hiểm, đơn vị xác nhận đủ điều kiện chặt hạ. - Ông Hùng được cấp giấy phép chặt hạ cây xanh
Phòng Quản lý đô thị cấp giấy phép chặt hạ cây cho ông Hùng, trong đó ghi rõ thời hạn thực hiện không quá 30 ngày kể từ ngày cấp phép. - Ông Hùng tiến hành chặt cây như quy định
Ông Hùng được phép thuê đơn vị có chuyên môn thực hiện việc chặt hạ cây theo đúng quy trình kỹ thuật và phải thông báo trước cho chính quyền địa phương.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người tự ý chặt cây xanh đô thị thì bị xử phạt như thế nào?
Khoản 3 Điều 54 Nghị định 16/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 54. Vi phạm quy định về bảo vệ cây xanh, công viên và vườn hoa
...
3. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi tự ý chặt hạ, dịch chuyển, đào gốc cây xanh đô thị hoặc chặt rễ cây xanh khi chưa được cấp phép.
...
Khoản 3 Điều 54 Nghị định 16/2022/NĐ-CP quy định rõ nếu cá nhân hoặc tổ chức tự ý chặt hạ, dịch chuyển, đào gốc hoặc chặt rễ cây xanh đô thị mà không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, thì sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng.
Tình huống giả định
- Anh Thành thuê người chặt cây xanh đô thị
Anh Lê Nhật Thành, cư trú tại phường Quang Trung, tỉnh Đắk Nông, cho rằng cây xanh trước cửa tiệm ảnh hưởng đến việc kinh doanh nên quyết định thuê người đến chặt cây mà không xin phép cơ quan chức năng. - Anh Thành bị lập biên bản
Lực lượng chức năng thuộc Phòng Quản lý đô thị phối hợp với UBND phường Quang Trung phát hiện sự việc, tiến hành kiểm tra hiện trường và lập biên bản vi phạm hành chính đối với anh Thành. -
Cơ sở pháp lý áp dụng
Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 54 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, cơ quan chức năng ban hành quyết định xử phạt hành chính anh Thành số tiền 40.000.000 đồng vì hành vi tự ý chặt hạ cây xanh đô thị khi chưa được cấp phép.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc chặt hạ cây xanh đô thị phải tuân theo quy trình và được cấp phép bởi cơ quan có thẩm quyền. Tự ý chặt cây không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ảnh hưởng đến môi trường đô thị. Người vi phạm sẽ bị xử phạt nghiêm lên đến 50.000.000 đồng.
