Việc nuôi, thả gia súc, gia cầm trong các khu dân cư, đặc biệt là khu chung cư làm ảnh hướng đến an toàn và trật tự công cộng. Hành vi chăn thả gia súc, gia cầm trong khuôn viên chung cư có thể bị xử phạt hành chính. Bên cạnh đó, pháp luật về chăn nuôi cũng liệt kê rõ những hành vi bị cấm để đảm bảo vệ sinh môi trường và sức khỏe cộng đồng.
1. Chăn thả gia súc, gia cầm trong khuôn viên chung cư có bị phạt không?
Theo khoản 2 Điều 4 và điểm e khoản 1 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội:
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
e) Cản trở, sách nhiễu, gây phiền hà cho người khác khi bốc vác, chuyên chở, giữ hành lý ở chợ, bến tàu, bến xe, sân bay, bến cảng, ga đường sắt và nơi công cộng khác;
...
Hành vi chăn thả động vật như gà, vịt, chó, bò, lợn… trong khuôn viên chung cư dù với mục đích sinh hoạt hay buôn bán nhỏ lẻ đều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt của cư dân như ô nhiễm, tiếng ồn, nguy cơ lây bệnh, thậm chí gây nguy hiểm nếu là động vật lớn. Vì vậy, pháp luật quy định rõ việc chăn thả gia súc, gia cầm trong chung cư là hành vi bị cấm và sẽ bị xử phạt.
Mức phạt được quy định là 300.000 đến 500.000 đồng đối với cá nhân. Nếu hành vi này do tổ chức thực hiện (ví dụ như ban quản lý chung cư, hợp tác xã, hoặc công ty thuê lại mặt bằng để nuôi gia cầm), thì khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức phạt sẽ gấp đôi, tức từ 600.000 đến 1.000.000 đồng.
Ngoài xử phạt hành chính, trong một số trường hợp nếu vật nuôi gây thương tích cho người khác hoặc làm thiệt hại tài sản, người nuôi có thể còn phải bồi thường dân sự hoặc bị xử lý theo các quy định khác nghiêm khắc hơn của pháp luật.
Tình huống giả định:
Gia đình mang bò về nuôi trong sân chung cư bị xử phạt
-
Chuyển về chung cư sinh sống
Tháng 4/2025, ông Nguyễn Văn Tráng (57 tuổi) cùng vợ là bà Ngô Thị Dung chuyển từ huyện Đan Phượng lên sống tại chung cư An Bình City, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Vốn quen với nghề chăn nuôi, ông Tráng đưa theo một con bê khoảng 5 tháng tuổi lên chung cư với ý định "nuôi cho vui". -
Chăn thả bê ở khuôn viên chung cư
Sau vài ngày sống tại đây, ông Tráng thường xuyên dắt bê xuống khu vực sân chơi phía sau toà nhà để chăn cỏ. Một số lần, bê thả rông không rọ mõm, chạy quanh khuôn viên, khiến nhiều cư dân bất an, nhất là các gia đình có trẻ nhỏ. -
Bị lập biên bản và xử phạt hành chính
Ngày 19/4/2025, sau khi tiếp nhận phản ánh, Công an phường Cổ Nhuế 1 cùng đại diện ban quản lý tòa nhà tiến hành kiểm tra và lập biên bản vi phạm đối với ông Tráng. Căn cứ vào điểm e khoản 1 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, ông Tráng bị xử phạt 400.000 đồng vì hành vi chăn, thả gia súc trong khuôn viên chung cư. Đồng thời, lực lượng chức năng yêu cầu ông Tráng đưa bê ra khỏi khu dân cư để bảo đảm an toàn cho cộng đồng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Những hành vi nào bị cấm trong chăn nuôi gia súc, gia cầm?
Theo Điều 12 Luật Chăn nuôi 2018, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động chăn nuôi bao gồm:
Điều 12. Các hành vi bị nghiêm cấm trong chăn nuôi
1. Chăn nuôi trong khu vực không được phép chăn nuôi của thành phố, thị xã, thị trấn, khu dân cư; trừ nuôi động vật làm cảnh, nuôi động vật trong phòng thí nghiệm mà không gây ô nhiễm môi trường.
2. Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi.
3. Sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi không phải là thuốc thú y được phép lưu hành tại Việt Nam.
4. Sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi nhằm mục đích kích thích sinh trưởng.
5. Phá hoại, chiếm đoạt nguồn gen giống vật nuôi.
6. Xuất khẩu trái phép nguồn gen giống vật nuôi quý, hiếm.
7. Nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi có sử dụng chất cấm trong chăn nuôi.
8. Nhập khẩu, kinh doanh, chế biến sản phẩm chăn nuôi từ vật nuôi chết do bệnh hoặc chết không rõ nguyên nhân.
9. Nhập khẩu, nuôi, phóng thích, sử dụng trái phép vật nuôi biến đổi gen, sản phẩm chăn nuôi từ vật nuôi biến đổi gen.
10. Sử dụng, đưa chất, vật thể, bơm nước cưỡng bức vào cơ thể vật nuôi, sản phẩm của vật nuôi nhằm mục đích gian lận thương mại.
11. Thông đồng, gian dối trong thử nghiệm, khảo nghiệm, kiểm định, công bố chất lượng, chứng nhận sự phù hợp trong lĩnh vực chăn nuôi.
12. Xả thải chất thải chăn nuôi chưa được xử lý hoặc xử lý chưa đạt yêu cầu vào nơi tiếp nhận chất thải theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
13. Gian dối trong kê khai hoạt động chăn nuôi nhằm trục lợi.
14. Cản trở, phá hoại, xâm phạm hoạt động chăn nuôi hợp pháp.
Luật Chăn nuôi 2018 đưa ra danh sách 14 hành vi bị cấm nhằm bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Những hành vi này không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Trong đó, một số hành vi phổ biến, dễ bị vi phạm trong thực tế bao gồm:
-
Chăn nuôi trong khu dân cư, nhất là tại chung cư, nhà tập thể, hành vi này gây ảnh hưởng đến môi trường sống và an toàn vệ sinh.
-
Sử dụng chất cấm, kháng sinh trái phép trong thức ăn, làm tăng nguy cơ tồn dư kháng sinh trong thực phẩm, gây hại cho người tiêu dùng.
-
Xả thải gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến nguồn nước, đất và không khí xung quanh khu vực chăn nuôi.
-
Nhập khẩu, tiêu thụ thịt từ vật nuôi chết vì bệnh, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh và xâm phạm đạo đức thương mại.
Ngoài ra, những hành vi mang tính gian dối như khai báo sai mục đích chăn nuôi để hưởng hỗ trợ, hoặc cản trở người khác thực hiện hoạt động chăn nuôi hợp pháp cũng bị cấm rõ ràng.
Tùy vào mức độ vi phạm, cá nhân hoặc tổ chức thực hiện một trong các hành vi trên có thể bị xử phạt theo quy định tại Nghị định 14/2021/NĐ-CP về xử phạt trong lĩnh vực chăn nuôi hoặc các quy định có liên quan trong Bộ luật Hình sự.
Tình huống giả định:
Chăn nuôi trong khu dân cư và sử dụng chất cấm bị cơ quan chức năng xử lý
-
Thiết lập chuồng trại trái phép giữa lòng phố
Tháng 2/2025, ông Phạm Văn Phước (trú tại phường Trần Phú, TP. Quảng Ngãi) cải tạo toàn bộ sân sau nhà để nuôi gần 30 con heo. Khu đất này nằm trong khu dân cư đông đúc, không có hệ thống xử lý chất thải. Hoạt động chăn nuôi gây mùi hôi nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều hộ dân xung quanh. -
Phát hiện sử dụng chất cấm trong thức ăn
Qua phản ánh của người dân, đoàn kiểm tra liên ngành do UBND TP. Quảng Ngãi thành lập đã đến kiểm tra. Kết quả xét nghiệm mẫu cám cho thấy có chứa chất Salbutamol - một chất bị cấm trong chăn nuôi vì gây tồn dư độc hại trong thịt heo. -
Xử phạt và đình chỉ hoạt động chăn nuôi
Căn cứ vào Điều 12 Luật Chăn nuôi 2018 và Điều 18 Nghị định 14/2021/NĐ-CP, ông Phước bị xử phạt 35 triệu đồng vì chăn nuôi tại khu dân cư và sử dụng chất cấm. Đồng thời, cơ quan chức năng yêu cầu ông dừng ngay việc chăn nuôi, tháo dỡ chuồng trại và xử lý toàn bộ số heo nuôi không đúng quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc chăn thả gia súc, gia cầm trong khu dân cư, đặc biệt là khuôn viên chung cư, không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt chung mà còn vi phạm quy định pháp luật. Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi này có thể bị xử phạt từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với cá nhân. Đồng thời, Luật Chăn nuôi 2018 cũng nghiêm cấm nhiều hành vi khác như sử dụng chất cấm, chăn nuôi nơi không được phép hay xả thải gây ô nhiễm.
