Cản trở kết hôn là hành vi dùng sức ép hoặc yêu cầu vật chất để ngăn người khác kết hôn và bị coi là vi phạm pháp luật vì xâm phạm quyền tự do kết hôn của công dân.
Hôn nhân là sự tự nguyện giữa nam và nữ, được pháp luật bảo vệ nhằm bảo đảm quyền tự do kết hôn của mỗi người. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn tồn tại những hành vi ngăn cản, ép buộc hoặc đặt điều kiện vật chất gây cản trở cho việc kết hôn. Pháp luật đã quy định rõ các hành vi này bị nghiêm cấm và có thể bị xử phạt khi xâm phạm đến quyền tự do hôn nhân của người khác.
1. Cản trở kết hôn là gì?
Khoản 10 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
10. Cản trở kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để ngăn cản việc kết hôn của người có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này hoặc buộc người khác phải duy trì quan hệ hôn nhân trái với ý muốn của họ.
...
Cản trở kết hôn bao gồm các hành vi như đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi hoặc đặt ra yêu cầu về tiền bạc, tài sản để không cho phép kết hôn. Những hành vi này làm người có đủ điều kiện kết hôn không thể tự do thực hiện quyền kết hôn của mình. Ngoài ra, việc ép buộc ai đó phải tiếp tục duy trì quan hệ hôn nhân khi họ không muốn cũng được xem là hành vi cản trở kết hôn.
Tình huống giả định
- Ông Tấn phản đối chuyện hôn nhân của con gái
Khi con gái ông Nguyễn Văn Tấn muốn kết hôn với anh Trần Hữu Nam, ông Tấn cho rằng gia đình anh Nam không môn đăng hộ đối và kiên quyết phản đối. - Ông Tấn gây áp lực để con gái chia tay
Ông liên tục mắng nhiếc, dọa sẽ từ con nếu cô vẫn giữ ý định kết hôn, khiến cô bị khủng hoảng tinh thần và phải tạm hoãn lễ cưới. - Chính quyền địa phương can thiệp hòa giải
Sau khi nhận được phản ánh, tổ hòa giải phường mời các bên làm việc, giải thích việc cản trở kết hôn là hành vi vi phạm pháp luật. - Ông Tấn chấm dứt hành vi cản trở
Sau buổi hòa giải, ông Tấn nhận sai, cam kết tôn trọng quyền tự nguyện kết hôn của con gái và đồng ý cho tổ chức lễ cưới.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Cản trở kết hôn có vi phạm pháp luật không?
Điểm b Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình
...
2. Cấm các hành vi sau đây:
...
b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
...
...
Khi một người dùng lời nói, hành động hay sức ép để ngăn cản người khác kết hôn, hoặc đặt ra yêu cầu vật chất, đe dọa, ép buộc khiến họ không thể tự do lựa chọn hôn nhân, hành vi đó được xem là cản trở kết hôn. Pháp luật nghiêm cấm mọi hình thức ngăn cản việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ, nhằm bảo đảm quyền tự do kết hôn cho mỗi cá nhân theo đúng quy định.
Tình huống giả định
- Ông Quang muốn kết hôn ở tuổi 62
Ông Nguyễn Văn Quang nảy sinh tình cảm với bà Trần Thị Lựu, 58 tuổi, và cùng nhau làm hồ sơ đăng ký kết hôn tại Ủy ban nhân dân phường. - Các con phản đối vì cho rằng cha đã lớn tuổi
Họ sợ ảnh hưởng tài sản và sợ lời bàn tán xung quanh, nên giấu giấy tờ tùy thân nhằm ngăn ông Quang nộp hồ sơ làm thủ tục đăng ký kết hôn. - Cán bộ tư pháp phường đến vận động, giải thích
Chính quyền phân tích pháp luật không giới hạn độ tuổi kết hôn, miễn đủ điều kiện theo quy định, nên việc cấm cản là vi phạm. - Gia đình chấp thuận cho ông Quang kết hôn
Sau buổi làm việc, các con đồng ý cpho ông Quang và bà Lựu được đăng ký kết hôn hợp pháp.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Cản trở kết hôn là hành vi ngăn cản, ép buộc hoặc yêu cầu vật chất khiến người có đủ điều kiện không thể kết hôn theo ý chí tự nguyện. Pháp luật nghiêm cấm hành vi này để bảo vệ quyền kết hôn chính đáng của công dân. Mọi hành động vi phạm đều bị xử lý nhằm giữ gìn sự bình đẳng, tự do và nhân văn trong đời sống hôn nhân.
