Tiêu chí về bạo lực dùng để phân loại phim được xác định theo mức độ miêu tả, mục đích thể hiện và tác động đến người xem, trong đó có quy định riêng với phim loại K.
Hoạt động kiểm duyệt và phổ biến phim, việc phân loại theo độ tuổi và nội dung là yêu cầu cần thiết để bảo đảm nội dung phù hợp với người xem. Một trong những tiêu chí quan trọng được áp dụng chính là mức độ bạo lực thể hiện trong phim và cách thức nó được miêu tả. Đồng thời, hệ thống phân loại cũng quy định rõ các mức phổ biến phim, trong đó có loại K dành cho nhóm khán giả đặc thù.
Các tiêu chí về bạo lực để phân loại phim được xác định ra sao?
Khoản 4 Điều 3 Thông tư 05/2023/TT-BVHTTDL quy định như sau:
Điều 3. Tiêu chí phân loại phim
...
4. Tiêu chí về bạo lực được xác định dựa trên các nguyên tắc chung quy định tại khoản 2 Điều này và mục đích, tính chất, cách xử lý tình huống được miêu tả, cụ thể:
a) Tính thực tế của các tình huống, sự hiện diện của trẻ em, phụ nữ trong các cảnh bạo lực, các cảnh ngược đãi động vật;
b) Các cảnh khuyến khích bạo lực, các nhân vật tự thỏa mãn trong đau đớn, tôn vinh, phô trương bạo lực;
c) Bạo lực vô cớ, những nội dung khiến người xem cho rằng nạn nhân thích thú với bạo lực hoặc khuyến khích người xem bắt chước;
d) Hành vi bạo lực thể hiện trong phim được miêu tả hài hước, cường điệu hoặc giả tưởng; mục đích miêu tả nhằm lên án hành vi bạo lực, kết quả thể hiện sự tích cực, phê phán, loại trừ cái ác, cái xấu;
đ) Miêu tả chi tiết hành vi phạm tội và bạo lực có sử dụng các loại hung khí; những hình ảnh gây đau đớn, chảy máu, nhẫn tâm đối với nạn nhân....
Khi đánh giá phim, yếu tố bạo lực không chỉ nhìn vào mức độ gay cấn hay hình ảnh mà còn xem xét bối cảnh, mục đích và thông điệp của phim. Nếu phim cổ vũ bạo lực, tôn vinh sự tàn nhẫn hoặc miêu tả quá chi tiết cảnh hành hạ, thì sẽ bị xếp vào nhóm hạn chế độ tuổi. Nếu bạo lực chỉ mang tính hư cấu, hài hước hoặc nhằm phê phán, loại bỏ cái ác, thì việc phân loại sẽ nhẹ hơn và linh hoạt hơn.
Tình huống giả định
-
Bộ phim hành động chiếu rạp vào mùa hè
Công ty TNHH Điện ảnh Sao Việt sản xuất một bộ phim hành động dự kiến công chiếu vào mùa hè 2025. Trong phim có nhiều cảnh truy đuổi và sử dụng hung khí giữa các nhân vật. -
Cảnh quay gây tranh cãi khi duyệt phim
Trong quá trình duyệt phim, Hội đồng thẩm định nhận thấy có cảnh nhân vật phản diện tấn công một phụ nữ và miêu tả chi tiết cảnh bạo lực bằng dao. Cảnh này bị đánh giá là quá trực diện, có khả năng tác động mạnh đến tâm lý người xem, đặc biệt là trẻ em. -
Quyết định phân loại phim
Hội đồng thẩm định kết luận bộ phim cần phân loại ở mức T18, tức là chỉ dành cho khán giả từ 18 tuổi trở lên, vì có nhiều cảnh bạo lực chi tiết, gây ám ảnh và không phù hợp với người dưới 18 tuổi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Phim loại K được phổ biến đến đối tượng nào?
Khoản 2 Điều 2 Thông tư 05/2023/TT-BVHTTDL quy định như sau:
Điều 2. Mức phân loại phim
...
2. Loại K: Phim được phổ biến đến người xem dưới 13 tuổi với điều kiện xem cùng cha, mẹ hoặc người giám hộ....
Phim loại K là mức phân loại đặc thù dành cho nhóm khán giả nhỏ tuổi. Nội dung phim loại này thường mang tính nhẹ nhàng, giải trí hoặc giáo dục, nhưng vẫn có thể có những chi tiết cần sự hướng dẫn của người lớn. Quy định yêu cầu trẻ em dưới 13 tuổi chỉ được xem phim loại K khi đi cùng cha mẹ hoặc người giám hộ để bảo đảm việc định hướng và tiếp nhận phù hợp.
Tình huống giả định
-
Bé An muốn xem phim tại rạp
Nguyễn Minh An, 11 tuổi, rất háo hức khi bộ phim hoạt hình phiêu lưu “Hành trình Kỳ ảo” ra mắt tại rạp. Bộ phim này được Hội đồng thẩm định phân loại ở mức K. -
Nhân viên rạp chiếu yêu cầu có người lớn đi cùng
Khi An đến quầy vé cùng nhóm bạn cùng tuổi, nhân viên rạp thông báo rằng vì phim thuộc loại K, An chỉ có thể mua vé nếu có cha, mẹ hoặc người giám hộ đi cùng. Nhóm bạn nhỏ buộc phải chờ phụ huynh đến rạp thì mới được phép vào phòng chiếu. -
Cha mẹ đồng hành để bảo đảm quy định
Cuối cùng, mẹ của An đã đi cùng các bạn vào rạp, vừa bảo đảm đúng quy định, vừa giúp các em có sự hướng dẫn khi xem những chi tiết cần người lớn giải thích.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc phân loại phim theo tiêu chí bạo lực là biện pháp quan trọng nhằm bảo vệ người xem, đặc biệt là trẻ em, khỏi những nội dung có thể gây tác động tiêu cực. Các tiêu chí về bạo lực được xác định dựa trên tính thực tế, cách thể hiện và mục đích miêu tả trong phim. Bên cạnh đó, phim loại K được phép phổ biến cho khán giả dưới 13 tuổi nhưng bắt buộc phải có sự đồng hành của cha, mẹ hoặc người giám hộ để bảo đảm an toàn trong việc tiếp nhận nội dung.
