Cá nhân chỉ được chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trong cùng đơn vị hành chính cấp tỉnh và không phải nộp thuế thu nhập, lệ phí trước bạ.
Đất nông nghiệp là nguồn tài nguyên quan trọng phục vụ cho sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, đóng vai trò lớn trong phát triển kinh tế xã hội và ổn định đời sống người dân. Nhóm đất nông nghiệp được chia thành nhiều loại khác nhau như đất trồng lúa, đất trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp hay đất nuôi trồng thủy sản. Bên cạnh đó, cá nhân được Nhà nước giao đất hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp chỉ được phép chuyển đổi trong phạm vi nhất định.
1. Nhóm đất nông nghiệp bao gồm những loại đất nào?
Căn cứ khoản 2 Điều 9 Luật Đất đai 2024:
Điều 9. Phân loại đất
...
2. Nhóm đất nông nghiệp bao gồm các loại đất sau đây:
a) Đất trồng cây hằng năm, gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác;
b) Đất trồng cây lâu năm;
c) Đất lâm nghiệp, gồm đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất;
d) Đất nuôi trồng thủy sản;
đ) Đất chăn nuôi tập trung;
e) Đất làm muối;
g) Đất nông nghiệp khác.
...
Nhóm đất nông nghiệp được hiểu là các loại đất được sử dụng nhằm phục vụ cho mục đích sản xuất trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp và chăn nuôi. Trong đó, đất trồng cây hằng năm và lâu năm là phần lớn diện tích sản xuất nông nghiệp; đất lâm nghiệp dùng để trồng và bảo vệ rừng; đất nuôi trồng thủy sản và đất làm muối phục vụ sản xuất đặc thù tại các vùng ven biển. Ngoài ra, nhóm này còn bao gồm đất nông nghiệp khác như đất để nghiên cứu, ươm giống hoặc sản xuất thử nghiệm. Việc phân loại rõ ràng giúp Nhà nước quản lý thống nhất, quy hoạch hợp lý và bảo đảm sử dụng đất đúng mục đích.
Tình huống giả định:
-
Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ban hành kế hoạch kiểm tra đất nông nghiệp
Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa giao Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các địa phương tiến hành rà soát, phân loại nhóm đất nông nghiệp trên toàn tỉnh nhằm chuẩn bị cho việc lập quy hoạch sử dụng đất giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2035. -
Cơ quan chuyên môn tiến hành phân loại từng loại đất cụ thể
Qua kiểm tra thực tế, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa xác định diện tích đất trồng lúa chiếm tỷ lệ lớn tại các huyện đồng bằng, trong khi vùng ven biển chủ yếu là đất nuôi trồng thủy sản và đất làm muối. Một số diện tích đất chăn nuôi tập trung được đưa vào danh mục quản lý riêng để theo dõi biến động. -
Báo cáo tổng hợp được trình lên Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa
Sau khi hoàn tất phân loại, cơ quan chuyên môn trình báo cáo chi tiết về các nhóm đất nông nghiệp kèm đề xuất điều chỉnh quy hoạch nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất hiện có. Việc rà soát giúp địa phương có căn cứ xác định rõ từng loại đất, đảm bảo sử dụng đúng mục đích và tránh tình trạng lấn chiếm hoặc chuyển đổi trái phép.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Cá nhân sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi quyền sử dụng đất khi nào?
Căn cứ Điều 47 Luật Đất đai 2024:
Điều 47. Điều kiện chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp
Cá nhân sử dụng đất nông nghiệp do được Nhà nước giao đất, do chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, nhận tặng cho quyền sử dụng đất hợp pháp từ người khác thì chỉ được chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trong cùng đơn vị hành chính cấp tỉnh cho cá nhân khác và không phải nộp thuế thu nhập từ việc chuyển đổi quyền sử dụng đất và lệ phí trước bạ.
Việc chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp chỉ được phép khi các cá nhân cùng thuộc một đơn vị hành chính cấp tỉnh và có nhu cầu hợp lý nhằm sử dụng đất hiệu quả hơn. Quy định này giúp hạn chế việc gom đất, đầu cơ hoặc chuyển nhượng trái phép đồng thời tạo điều kiện để người dân hoán đổi vị trí đất canh tác cho thuận lợi trong sản xuất. Ngoài ra, người dân thực hiện chuyển đổi đúng quy định sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ giúp giảm bớt chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính.
Tình huống giả định:
-
Hai hộ dân đề xuất chuyển đổi vị trí đất canh tác
Ông Nguyễn Văn Lâm và bà Trần Thị Hoa (cùng sinh sống tại tỉnh Khánh Hòa) có diện tích đất trồng lúa gần bằng nhau nhưng ở hai khu vực khác nhau, gây khó khăn trong việc sản xuất. Hai bên thống nhất đề nghị chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp để thuận tiện canh tác và tiết kiệm chi phí vận chuyển. -
Cơ quan chức năng hướng dẫn thủ tục chuyển đổi
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa xác nhận cả hai hộ đều được Nhà nước giao đất nông nghiệp hợp pháp, đủ điều kiện chuyển đổi. Hồ sơ được hướng dẫn thực hiện tại Văn phòng đăng ký đất đai và hoàn toàn không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ. -
Việc chuyển đổi được hoàn tất và cập nhật vào hồ sơ địa chính
Sau khi được phê duyệt, hai hộ dân tiến hành bàn giao, cập nhật thông tin sử dụng đất mới vào sổ địa chính của tỉnh. Việc chuyển đổi giúp họ thuận tiện trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời thể hiện rõ hiệu quả của chính sách chuyển đổi đất nông nghiệp trong cùng địa bàn cấp tỉnh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Luật Đất đai 2024 đã quy định rõ ràng về phân loại nhóm đất nông nghiệp và điều kiện chuyển đổi quyền sử dụng đất của cá nhân. Việc xác định đúng loại đất giúp Nhà nước quản lý hiệu quả, quy hoạch hợp lý và sử dụng đất đúng mục đích. Đồng thời, quy định cho phép chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trong cùng đơn vị hành chính cấp tỉnh tạo thuận lợi cho người dân tổ chức lại sản xuất, bảo đảm quyền lợi hợp pháp và khuyến khích phát triển nông nghiệp bền vững.
