Sự cố y khoa là rủi ro không mong muốn có thể xảy ra trong quá trình khám chữa bệnh. Pháp luật Việt Nam quy định rõ trách nhiệm bồi thường của bệnh viện trong những trường hợp xảy ra sai sót chuyên môn. Tuy nhiên, vẫn có những tình huống được miễn trách nhiệm khi xác định không có lỗi.
1. Khi nào bệnh viện phải bồi thường vì sự cố y khoa?
Căn cứ Điều 102 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định cụ thể như sau
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023
Điều 102. Bồi thường khi xảy ra tai biến y khoa
Trường hợp xảy ra tai biến y khoa đối với người bệnh, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có trách nhiệm bồi thường cho người bệnh theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 100 của Luật này.
Khi sự cố y khoa xảy ra trong quá trình điều trị, bệnh viện chỉ bị buộc bồi thường khi có sai sót chuyên môn kỹ thuật. Trong trường hợp này, người bệnh hoặc người đại diện hợp pháp có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại bao gồm chi phí khám chữa, thu nhập bị mất, chi phí người chăm sóc và tổn thất tinh thần theo Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015. Trường hợp bệnh viện biết lỗi nhưng không tự nguyện bồi thường, người bị hại có quyền khởi kiện ra toà trong hạn 3 năm kể từ khi biết quyền lợi mình bị xâm phạm.
Tình huống thực tế
Theo đơn khởi kiện của bà Thủy, tháng 3 năm 2005, ông Nguyễn Văn Tiến (chồng bà Thủy) đến cấp cứu tại Bệnh viện Bình Dân và được xác định bị viêm đại tràng hoại tử. Sau phẫu thuật cắt bỏ 2 tuần, ông Tiến được cho xuất viện về nhà. Sáu tháng sau, sức khỏe ông Tiến bình phục, mọi sinh hoạt đều bình thường nên gia đình đưa ông đến bệnh viện phẫu thuật đưa ruột vào bụng để đảm bảo thẩm mỹ và vệ sinh. Ngày 13 tháng 10 năm 2005, ông Tiến được phẫu thuật lần 2. Sau đó, sức khỏe của ông Tiến có dấu hiệu bất thường, bụng đau, bị sốt nhưng bác sĩ thăm khám và bác sĩ trực tiếp mổ cứ bảo không sao. Đến ngày 18 tháng 10, sức khỏe ông Tiến diễn biến xấu, vùng mổ bị mủ, đi tiểu ra máu..., bệnh viện mới đưa bệnh nhân đến phòng hồi sức cấp cứu và hôm sau thì ông Tiến tử vong.
Cho rằng Bệnh viện Bình Dân sai sót chuyên môn, thiếu trách nhiệm trong quá trình theo dõi và điều trị, gây ra cái chết cho ông Tiến, ngày 11 tháng 10 năm 2006, bà Thủy đã khởi kiện bệnh viện ra tòa yêu cầu xin lỗi và bồi thường.
Vụ kiện kéo dài nhiều năm và vào ngày 27 tháng 8 năm 2012, hai bên nguyên đơn và bị đơn đã đi đến thống nhất, Bệnh viện Bình Dân chấp nhận bồi thường gần 100 triệu đồng cho gia đình nạn nhân.
( Nguồn: Báo Thanh niên)
2. Những trường hợp bệnh viện được miễn trách nhiệm bồi thường khi xảy ra sự cố y khoa
Căn cứ Khoản 2 Điều 100 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 quy định cụ thể như sau
Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023
Điều 100. Xác định người hành nghề có sai sót chuyên môn kỹ thuật
...
2. Người hành nghề không có sai sót chuyên môn kỹ thuật khi được Hội đồng chuyên môn quy định tại Điều 101 của Luật này xác định thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh, người hành nghề đã thực hiện đúng trách nhiệm chăm sóc, điều trị người bệnh và các quy định về chuyên môn kỹ thuật nhưng vẫn xảy ra tai biến y khoa đối với người bệnh;
b) Trường hợp cấp cứu nhưng do thiếu phương tiện, thiết bị y tế, thuốc, thiếu người hành nghề mà không thể khắc phục được; trường hợp bệnh chưa có hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật để thực hiện dẫn đến xảy ra tai biến y khoa đối với người bệnh;
c) Trường hợp bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc lý do khách quan khác dẫn đến xảy ra tai biến y khoa đối với người bệnh;
d) Trường hợp tai biến y khoa do người bệnh tự gây ra.
Bệnh viện sẽ không phải bồi thường trong các trường hợp xảy ra sự cố y khoa do nguyên nhân khách quan hoặc bất khả kháng, và đã thực hiện đúng quy trình chuyên môn. Các nguyên nhân này bao gồm thiếu trang thiết bị y tế trong trường hợp cấp cứu, diễn biến bệnh lây lan nhanh hoặc người bệnh tự gây ra rủi ro. Trong những trường hợp này, hội đồng chuyên môn sẽ xem xét và kết luận về tính chính danh của việc miễn trách nhiệm.
Tình huống giả định
Anh Vũ Thanh Danh được người nhà đưa đến Bệnh viện Quân Y 175 trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng hạ sườn phải, được chẩn đoán viêm ruột thừa cấp và chỉ định phẫu thuật khẩn cấp. Tuy nhiên, vào thời điểm này, khu vực Thành phố Hồ Chí Minh đang chịu ảnh hưởng của bão lớn, khiến toàn bộ hệ thống điện của bệnh viện bị mất hoàn toàn. Dù bệnh viện đã kích hoạt máy phát điện dự phòng, nhưng nguồn điện không đủ công suất để duy trì hệ thống phòng mổ và các thiết bị phẫu thuật chuyên dụng. Trong lúc đội ngũ y bác sĩ gấp rút làm thủ tục để chuyển anh Danh sang một cơ sở y tế khác có điều kiện tốt hơn, tình trạng của anh chuyển biến xấu nhanh chóng, dẫn đến sốc nhiễm trùng nặng và tử vong tại khu cấp cứu sau gần một giờ đồng hồ.
Ngay sau khi sự việc xảy ra, Hội đồng chuyên môn của bệnh viện đã tiến hành họp khẩn và rà soát toàn bộ quy trình tiếp nhận, xử trí, xác định các y bác sĩ đã làm đúng quy trình chuyên môn trong điều kiện cho phép. Báo cáo chuyên môn cũng nêu rõ nguyên nhân tử vong là do diễn tiến bệnh lý quá nhanh trong khi bệnh viện gặp sự cố bất khả kháng về hạ tầng kỹ thuật do thiên tai. Hội đồng kết luận không có sai sót chuyên môn từ phía bệnh viện và đây là tình huống ngoài khả năng kiểm soát.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
Kết luận
Tai nạn y khoa có thể xảy ra ngay cả trong điều kiện khám chữa bệnh đạt chuẩn. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều dẫn đến trách nhiệm bồi thường của bệnh viện. Việc xác định có bồi thường hay không phụ thuộc vào yếu tố lỗi chuyên môn kỹ thuật và kết luận của hội đồng chuyên môn.
