Bán lẻ thuốc lá không có giấy phép bị xử lý ra sao?

Hoạt động kinh doanh thuốc lá được pháp luật kiểm soát chặt chẽ vì liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Đối với các đại lý bán lẻ, việc tuân thủ nghĩa vụ kinh doanh thuốc lá là yêu cầu bắt buộc để duy trì hoạt động hợp pháp. Đồng thời, nếu bán lẻ thuốc lá khi chưa có giấy phép, chủ cơ sở có thể phải đối diện với mức xử phạt hành chính đáng kể. 

ChatGPT đã nói:

1. Đại lý bán lẻ thuốc lá có những nghĩa vụ nào khi kinh doanh?

Theo Điều 25 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012:

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012

Điều 25. Bán thuốc lá

1. Việc bán thuốc lá phải đáp ứng các yêu cầu sau đây:

a) Doanh nghiệp, đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép bán thuốc lá theo quy định của Chính phủ;

b) Người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá.

2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được tổ chức, cho phép hoặc bán thuốc lá tại các địa điểm quy định tại Điều 11, Điều 12, trừ điểm a khoản 1 Điều 12 của Luật này; không được bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trung học cơ sở, phổ thông trung học, viện nghiên cứu y học, bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế xã, phường, thị trấn trong phạm vi 100 mét (m) tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó.

Đại lý bán lẻ chỉ được kinh doanh thuốc lá khi có giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp. Tại điểm bán phải treo biển “không bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi” và tuân thủ quy định chỉ trưng bày tối đa một bao, một tút hoặc một hộp của cùng nhãn hiệu. Ba nghĩa vụ này là điều kiện cơ bản giúp đại lý hoạt động hợp pháp và tránh bị xử phạt.

Tình huống giả định:

• Đại lý đi vào hoạt động
  Tháng 5/2025, bà Trần Thị Mai mở một cửa hàng tạp hóa tại Tỉnh Quảng Ngãi, trong đó có bán lẻ thuốc lá. Sau khi xin giấy phép kinh doanh thuốc lá, cửa hàng đi vào hoạt động ổn định với lượng khách hàng thường xuyên.

• Đoàn kiểm tra phát hiện vi phạm
  Tháng 8/2025, Đoàn kiểm tra liên ngành của Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi tiến hành kiểm tra đột xuất. Tại cửa hàng bà Mai, cơ quan chức năng ghi nhận có trưng bày nhiều bao thuốc lá của cùng một nhãn hiệu và không hề treo biển thông báo “không bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi”. 

• Cửa hàng bị xử phạt
  Sau khi lập biên bản, đoàn kiểm tra yêu cầu bà Mai điều chỉnh lại cách trưng bày sản phẩm và treo biển thông báo đúng quy định. Đồng thời, cửa hàng bị xử phạt vi phạm hành chính và buộc cam kết chấn chỉnh toàn bộ hoạt động bán lẻ thuốc lá.

(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)

2. Bán lẻ thuốc lá không có giấy phép bị xử lý ra sao?

Theo Điều 6 Nghị định 98/2020/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Điểm a Khoản 1 Điều 2 Nghị định 24/2025/NĐ-CP):

Nghị định 98/2020/NĐ-CP

Điều 6. Hành vi vi phạm về hoạt động kinh doanh theo giấy phép kinh doanh

1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Viết thêm, tẩy xóa, sửa chữa làm thay đổi nội dung ghi trong giấy phép kinh doanh;

b) Cho thuê, cho mượn, cầm cố, thế chấp, bán, chuyển nhượng giấy phép kinh doanh;

c) Thuê, mượn, nhận cầm cố, nhận thế chấp, mua, nhận chuyển nhượng giấy phép kinh doanh.

2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi kinh doanh không đúng phạm vi, đối tượng, quy mô, thời hạn, địa bàn, địa điểm hoặc mặt hàng ghi trong giấy phép kinh doanh được cấp.

3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện mà không có giấy phép kinh doanh theo quy định;

b) Kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện khi giấy phép kinh doanh được cấp đã hết hiệu lực;

c) Kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện nhưng không đáp ứng điều kiện đầu tư kinh doanh theo quy định trong quá trình hoạt động kinh doanh;

d) Sử dụng giấy phép kinh doanh của thương nhân khác để kinh doanh.

4. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi tiếp tục hoạt động kinh doanh trong thời gian bị cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng hoặc thu hồi giấy phép kinh doanh.

5. Phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt quy định từ khoản 1 đến khoản 4 Điều này đối với đối tượng hoạt động sản xuất rượu công nghiệp; chế biến, mua bán nguyên liệu thuốc lá; sản xuất sản phẩm thuốc lá; kinh doanh phân phối, bán buôn rượu hoặc sản phẩm thuốc lá thực hiện hành vi vi phạm hành chính.

6. Hình thức xử phạt bổ sung:

a) Tịch thu tang vật vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

b) Tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 1, khoản 2 và điểm c khoản 3 Điều này trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm.

7. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 1, khoản 2, 3, 4 Điều này.

Kinh doanh thuốc lá là ngành nghề có điều kiện nên giấy phép bán lẻ đóng vai trò bắt buộc. Nếu không có giấy phép mà vẫn hoạt động, đại lý sẽ bị xử phạt hành chính từ 10 đến 15 triệu đồng. Ngoài khoản tiền phạt, cơ sở vi phạm còn phải nộp lại toàn bộ lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh trái phép. Trong trường hợp vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ tăng gấp đôi, tức từ 20 đến 30 triệu đồng.

Tình huống giả định:

• Cửa hàng tạp hóa kinh doanh thuốc lá không có giấy phép
  Tháng 7/2025, ông Nguyễn Văn Hoàng mở một cửa hàng tạp hóa nhỏ tại Tỉnh Lạng Sơn. Trong quá trình kinh doanh, ông Hoàng nhập thuốc lá từ một mối buôn về bán lẻ cho khách dù chưa từng làm thủ tục xin cấp giấy phép bán lẻ thuốc lá.

• Cơ quan chức năng kiểm tra và lập biên bản
  Đến tháng 9/2025, Đội Quản lý thị trường số 1 thuộc Cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn tiến hành kiểm tra định kỳ. Tại cửa hàng, đoàn kiểm tra ghi nhận việc kinh doanh thuốc lá diễn ra thường xuyên nhưng không có giấy phép theo quy định. Biên bản vi phạm được lập và toàn bộ số thuốc lá trong kho được kiểm kê để phục vụ xử lý.

• Xử phạt hành chính và khắc phục hậu quả
  Ông Hoàng bị phạt 12.000.000 đồng vì bán lẻ thuốc lá khi không có giấy phép. Ngoài ra, ông còn bị buộc nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp thu được từ việc kinh doanh trong thời gian vi phạm. Sau xử lý, cửa hàng chỉ được phép tiếp tục bán thuốc lá khi đã hoàn tất thủ tục cấp phép hợp lệ.

(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)

ChatGPT đã nói:

3. Kết luận

Kinh doanh thuốc lá là ngành nghề có điều kiện, do đó đại lý bán lẻ phải tuân thủ các nghĩa vụ cơ bản như có giấy phép, treo biển “không bán cho người dưới 18 tuổi” và hạn chế trưng bày sản phẩm. Trường hợp cố tình bán lẻ thuốc lá khi chưa có giấy phép, cá nhân sẽ bị phạt từ 10 đến 15 triệu đồng và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp, còn tổ chức sẽ bị phạt gấp đôi.