Chủ sở hữu vật nuôi phải bồi thường khi thú cưng gây hại, trừ trường hợp lỗi thuộc về người thứ ba hoặc bị chiếm hữu trái pháp luật.
Trong đời sống hằng ngày, vật nuôi như chó, mèo có thể gây thiệt hại cho người khác nếu không được quản lý đúng cách. Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ trách nhiệm bồi thường trong trường hợp này. Tuy nhiên, cũng có những tình huống pháp luật miễn trừ trách nhiệm cho chủ sở hữu hoặc người chiếm hữu vật nuôi lúc đó.
1. Vật nuôi cắn người gây thiệt hại thì chủ sở hữu có phải bồi thường không?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
1. Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
...
Như vậy, nếu vật nuôi của ai đó cắn người gây thương tích, chính chủ sở hữu hoặc người đang quản lý, sử dụng chúng phải bồi thường thiệt hại. Việc bồi thường có thể bao gồm chi phí y tế, thu nhập bị mất, tổn thất tinh thần và các khoản khác theo quy định. Đây là nguyên tắc bảo vệ quyền lợi cho người bị hại, đồng thời ràng buộc trách nhiệm quản lý vật nuôi của chủ sở hữu.
Tình huống giả định
-
Người dân bị chó cắn gây thương tích
Ngày 12/4/2025, ông Nguyễn Văn Hải nuôi một con chó tại Phường Vĩnh Hội, TP. Hồ Chí Minh. Trong lúc dắt chó đi dạo nhưng không rọ mõm, con chó bất ngờ cắn chị Trần Thị Thu đi ngang qua, gây thương tích. -
Nạn nhân yêu cầu bồi thường
Chị Thu phải nhập viện điều trị và yêu cầu ông Hải bồi thường toàn bộ chi phí y tế, thu nhập bị mất cùng khoản tổn thất tinh thần. -
Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh buộc bồi thường
Khi vụ việc được đưa ra Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh, Tòa xác định trách nhiệm thuộc về ông Hải – chủ sở hữu vật nuôi, buộc ông phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho chị Thu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Trường hợp nào chủ sở hữu không phải bồi thường?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
...
2. Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
...
Khi người thứ ba có hành vi hoàn toàn có lỗi, ví dụ cố tình kích động, trêu chọc hoặc tác động khiến vật nuôi tấn công người khác, thì trách nhiệm bồi thường sẽ thuộc về người thứ ba đó. Trong trường hợp này, chủ sở hữu được miễn trách nhiệm vì không có lỗi trong việc quản lý vật nuôi. Tuy nhiên, nếu cả người thứ ba và chủ sở hữu đều có lỗi, ví dụ chủ nuôi không rọ mõm chó, còn người thứ ba cố tình chọc phá, thì cả hai phải liên đới bồi thường cho người bị hại.
Tình huống giả định
-
Chó bị người khác kích động gây thương tích
Ngày 20/5/2025, anh Lê Văn Quân nuôi một con chó tại Phường Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội. Trong lúc anh Quân buộc chó trước nhà, một người bạn đến chơi cố tình chọc phá khiến chó lao ra cắn một người đi đường. -
Xác định trách nhiệm bồi thường
Người bị hại yêu cầu anh Quân bồi thường, nhưng anh Quân cho rằng lỗi thuộc về người đã kích động chó. -
Tòa án nhân dân khu vực 2 – Hà Nội xác định người thứ ba phải bồi thường
Khi vụ việc được đưa ra Tòa án nhân dân khu vực 2 – Hà Nội, Tòa án xác định lỗi hoàn toàn thuộc về người thứ ba kích động thú nuôi, do đó người này phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người bị hại, anh Quân không phải bồi thường.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Chủ sở hữu chó, mèo phải bồi thường khi vật nuôi gây hại cho người khác. Tuy nhiên, nếu lỗi thuộc hoàn toàn về người thứ ba thì chủ sở hữu có thể được miễn trách nhiệm. Những quy định này nhằm cân bằng quyền lợi của người bị hại và nghĩa vụ quản lý của chủ sở hữu.
