Hiện nay các cơ sở thẩm mỹ ở Việt Nam như spa, cơ sở phun xăm hay thẩm mỹ viện “ngầm” thực hiện các dịch vụ xâm lấn như tiêm filler, cắt mí, nâng mũi mà không có giấy phép hoạt động khám chữa bệnh (KCB). Đáng lo ngại hơn, nhân viên tại đây thường không được đào tạo bài bản, thiếu chứng chỉ hành nghề, dẫn đến các tai biến như nhiễm trùng, dị ứng, thậm chí tổn thương nghiêm trọng cho khách hàng. Vậy pháp luật quy định như thế nào về việc xử lý các cơ sở này? Liệu cơ sở thẩm mỹ có được coi là cơ sở y tế không? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây để nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành và những hình phạt áp dụng.
Cơ sở thẩm mỹ có phải là cơ sở y tế không?
Theo khoản 4 và khoản 13 Điều 22 Nghị định 109/2016/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 11 Nghị định 155/2018/NĐ-CP:
Điều 22. Hình thức tổ chức của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh
.....
4. Phòng khám chuyên khoa, bao gồm:
a) Phòng khám nội tổng hợp;
b) Phòng khám chuyên khoa thuộc hệ nội: Tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, nhi và chuyên khoa khác thuộc hệ nội;
c) Phòng khám tư vấn sức khỏe hoặc phòng tư vấn sức khỏe qua các phương tiện công nghệ thông tin, viễn thông;
d) Phòng khám chuyên khoa ngoại;
đ) Phòng khám chuyên khoa phụ sản;
e) Phòng khám chuyên khoa nam học;
g) Phòng khám chuyên khoa răng - hàm - mặt;
h) Phòng khám chuyên khoa tai - mũi - họng;
i) Phòng khám chuyên khoa mắt;
k) Phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ;
l) Phòng khám chuyên khoa phục hồi chức năng;
m) Phòng khám chuyên khoa tâm thần;
n) Phòng khám chuyên khoa ung bướu;
o) Phòng khám chuyên khoa da liễu;
p) Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng;
q) Phòng khám hỗ trợ điều trị cai nghiện ma túy;
r) Phòng khám, điều trị HIV/AIDS;
s) Phòng khám, điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế thực hiện theo quy định tại Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01 tháng 7 năm 2016 của Chính phủ quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế;
t) Phòng khám chuyên khoa khác.
.....
13. Cơ sở dịch vụ y tế bao gồm:
a) Cơ sở dịch vụ tiêm (chích), thay băng, đếm mạch, đo nhiệt độ, đo huyết áp;
b) Cơ sở dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tại nhà;
c) Cơ sở dịch vụ cấp cứu, hỗ trợ vận chuyển người bệnh trong nước và ra nước ngoài;
d) Cơ sở dịch vụ kính thuốc;
đ) Cơ sở dịch vụ thẩm mỹ;
e) Cơ sở dịch vụ xoa bóp;
g) Cơ sở dịch vụ y tế khác.
....
Theo quy định trên xếp cơ sở thẩm mỹ vào nhóm cơ sở y tế, bao gồm:
- Phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ: Chuyên thực hiện các dịch vụ như phẫu thuật thẩm mỹ (nâng mũi, cắt mí).
- Cơ sở dịch vụ thẩm mỹ: Cung cấp dịch vụ không xâm lấn (như massage mặt, chăm sóc da).
- Dù là loại nào, chúng đều phải tuân thủ quy định về giấy phép hoạt động, vì đây là lĩnh vực liên quan đến sức khỏe con người. Ví dụ, một spa làm đẹp chỉ chăm sóc da vẫn được xem là cơ sở dịch vụ y tế, cần đăng ký hợp pháp.
Tình huống giả định:
Bối cảnh:
Tháng 9/2025, tại quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội, một vụ tranh chấp xảy ra giữa Sở Y tế TP. Hà Nội và bà Trần Thị Lan, chủ cơ sở "Spa Hoa Hồng". Spa này cung cấp dịch vụ chăm sóc da và phun xăm thẩm mỹ, nhưng bà Lan cho rằng mình không cần giấy phép y tế vì chỉ kinh doanh làm đẹp thông thường.
Sự việc:
- Bà Lan mở "Spa Hoa Hồng" từ năm 2024, quảng cáo trên TikTok các dịch vụ như "phun môi collagen" và "chăm sóc da chuyên sâu", thu hút đông đảo khách hàng.
- Ngày 5/9/2025, Sở Y tế TP. Hà Nội nhận phản ánh từ khách hàng rằng spa sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc, tiến hành kiểm tra đột xuất. Kết quả cho thấy spa không có giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, dù thực hiện phun xăm – một dịch vụ thẩm mỹ liên quan đến sức khỏe.
- Bà Lan lập luận rằng "Spa Hoa Hồng" chỉ là tiệm làm đẹp, không phải phòng khám, nên không thuộc nhóm cơ sở y tế và chỉ cần giấy đăng ký kinh doanh từ UBND quận Cầu Giấy.
Xung đột:
- Sở Y tế TP. Hà Nội khẳng định "Spa Hoa Hồng" là cơ sở dịch vụ thẩm mỹ theo điểm đ khoản 7 Điều 22, vì phun xăm thuộc lĩnh vực y tế cần giấy phép.
- Bà Lan phản đối, cho rằng spa chỉ làm đẹp bề ngoài, không phải khám chữa bệnh, nên không cần quy định y tế quản lý.
Giải quyết:
- Ngày 10/9/2025, Sở Y tế TP. Hà Nội tổ chức buổi làm việc với bà Lan và đại diện UBND quận Cầu Giấy. Sau khi xem xét:
1. Dịch vụ phun xăm tại "Spa Hoa Hồng" thuộc nhóm cơ sở dịch vụ thẩm mỹ (điểm đ khoản 7), vì can thiệp vào cơ thể và ảnh hưởng sức khỏe.
2. Dù không phẫu thuật, spa vẫn là cơ sở y tế theo Điều 22, cần giấy phép từ Sở Y tế, không chỉ giấy kinh doanh thông thường.
- Sở yêu cầu bà Lan tạm ngừng hoạt động, nộp hồ sơ xin cấp phép trong 30 ngày, nếu không sẽ bị xử phạt theo quy định.
Kết quả:
"Spa Hoa Hồng" được xác định là cơ sở y tế, buộc phải tuân thủ quy định giấy phép. Sở Y tế TP. Hà Nội làm rõ rằng mọi cơ sở thẩm mỹ, từ spa nhỏ đến phòng khám lớn, đều thuộc nhóm y tế, minh họa rõ ràng Điều 22.
(Tình huống trên chỉ là tình huống giả định, mang tính chất tham khảo)
Cơ sở thẩm mỹ không có giấy phép sẽ bị xử lý như thế nào ?
Theo khoản 6 Điều 39 Nghị định 117/2020/NĐ-CP:
Điều 39. Vi phạm quy định về điều kiện hoạt động và sử dụng giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh
.....
6. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh mà không có giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh hoặc đang trong thời gian bị đình chỉ hoạt động hoặc tại địa điểm không được ghi trong giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh;
b) Cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn được ghi trong giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, trừ trường hợp cấp cứu;
c) Áp dụng kỹ thuật, phương pháp mới trong khám bệnh, chữa bệnh mà chưa được phép của Bộ trưởng Bộ Y tế hoặc Giám đốc Sở Y tế;
d) Không bảo đảm một trong các điều kiện sau khi đã được cấp giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đối với hình thức tổ chức là bệnh viện có quy mô trên 500 giường bệnh;
đ) Cung cấp dịch vụ thẩm mỹ tại cơ sở dịch vụ thẩm mỹ khi chưa có văn bản thông báo đáp ứng đủ điều kiện cung cấp dịch vụ thẩm mỹ gửi về cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
e) Điều trị nội trú tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không được phép điều trị nội trú, trừ trường hợp được lưu người bệnh ngoại trú để theo dõi theo quy định của pháp luật.
....
Theo điểm c khoản 7 Điều 39 Nghị định 117/2020/NĐ-CP:
Điều 39. Vi phạm quy định về điều kiện hoạt động và sử dụng giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh
...
7. Hình thức xử phạt bổ sung:
....
c) Đình chỉ hoạt động của cơ sở trong thời hạn từ 12 tháng đến 24 tháng đối với hành vi quy định tại các điểm a và đ khoản 6 Điều này;
....
....
Theo khoản 5 Điều 4 Nghị định 117/2020/NĐ-CP:
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
...
5. Mức phạt tiền được quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Theo quy định trên:
- Nếu một cơ sở thẩm mỹ hoạt động mà không có giấy phép hoặc không thông báo đủ điều kiện với cơ quan chức năng:
+ Cá nhân: Phạt 40-50 triệu đồng.
+ Tổ chức (như công ty): Phạt gấp đôi, từ 80-100 triệu đồng.
- Ngoài phạt tiền, cơ sở còn bị đình chỉ hoạt động từ 12-24 tháng để chấn chỉnh.
Ví dụ thực tế:
Ngày 11/9/2024, Thanh tra Sở Y tế An Giang ban hành Quyết định 44/QĐ-XPHC, xử phạt ông N.V.T (sinh năm 1985, ngụ huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa), chủ hộ kinh doanh "Mỹ viện Quốc tế A." tại đường Hà Hoàng Hổ, phường Đông Xuyên, TP. Long Xuyên, tổng cộng 70 triệu đồng. Cụ thể, ông T. bị phạt 45 triệu đồng vì cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh không có giấy phép hoạt động (vi phạm điểm a khoản 6 Điều 39), và 25 triệu đồng vì sử dụng nhân viên không có chứng chỉ hành nghề. Đồng thời, cơ sở bị đình chỉ hoạt động 18 tháng theo điểm c khoản 7 Điều 39 Nghị định 117/2020/NĐ-CP. Trước đó, ngày 30/8/2024, đoàn kiểm tra phát hiện cơ sở thực hiện các kỹ thuật thẩm mỹ xâm lấn như nâng cung mày, tiêm filler mà không có giấy phép.
Nguồn: Báo An Giang online
Chủ cơ sở thẩm mỹ trái phép có thể bị phạt tù không?
Theo Điều 315 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 117 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017:
Điều 315. Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế thuốc, cấp phát thuốc, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác
1. Người nào vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát thuốc, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 259 của Bộ luật này, thuộc một trong các trường hợp dưới đây hoặc đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết 01 người hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
c) Gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này là 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 61% trở lên;
c) Gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
c) Gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
d) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Người vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát thuốc, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 259 của Bộ luật này, gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60% hoặc đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy:
- Nếu cơ sở thẩm mỹ không giấy phép gây hậu quả nghiêm trọng, chủ cơ sở có thể bị truy cứu hình sự:
+ Phạt tù 1-5 năm: Khi làm chết người (như tiêm filler sai kỹ thuật gây tử vong), gây tổn thương sức khỏe nặng (tỷ lệ trên 61%), hoặc thiệt hại tài sản lớn (100-500 triệu đồng).
+ Hình phạt bổ sung: Phạt tiền 10-50 triệu đồng, cấm hành nghề 1-5 năm.
Ví dụ thực tế:
Tháng 10/2014, bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường, chủ Thẩm mỹ viện Cát Tường (Hà Nội), bị Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hà Nội truy tố vì thực hiện phẫu thuật hút mỡ, nâng ngực không phép cho chị Lê Thị Thanh Huyền (25 tuổi), dẫn đến tử vong ngày 19/10/2013. Sau khi gây án, Tường phi tang xác xuống sông Hồng. Hành vi vi phạm Điều 315 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), khiến Tường đối mặt khung hình phạt lên đến 20 năm tù do tính chất đặc biệt nghiêm trọng và hành vi che giấu tội phạm. Vụ việc gây chấn động dư luận, làm rõ hậu quả khi cơ sở thẩm mỹ hoạt động trái phép
Nguồn: Báo Thanh niên
Kết Luận
Cơ sở thẩm mỹ không giấy phép đối mặt với mức phạt nặng: 80-100 triệu đồng (tổ chức) hoặc 40-50 triệu đồng (cá nhân), kèm đình chỉ 12-24 tháng theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng, chủ cơ sở có thể bị tù 1-5 năm theo Bộ luật Hình sự 2015. Các cơ sở y tế, thẩm mỹ đòi hỏi giấy phép hợp pháp để bảo vệ sức khỏe khách hàng.
