Quyền lợi của người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người là gì?

Hiến mô và bộ phận cơ thể người là hành động nhân đạo cao cả, góp phần cứu sống hoặc cải thiện chất lượng cuộc sống của nhiều bệnh nhân. Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về khái niệm hiến mô, bộ phận cơ thể người và xác lập hệ thống quyền lợi dành cho người hiến nhằm ghi nhận sự đóng góp của họ, đồng thời bảo đảm sức khỏe và quyền lợi y tế sau khi hiến. Việc hiểu đúng quy định giúp cá nhân yên tâm khi đăng ký hiến tặng và tạo động lực để cộng đồng chung tay vì mục tiêu nhân đạo.

1. Hiến mô, bộ phận cơ thể người là gì?

Căn cứ theo khoản 6 Điều 3 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người 2006 quy định:

Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người 2006

Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

6. Hiến mô, bộ phận cơ thể người là việc cá nhân tự nguyện hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống hoặc sau khi chết.

...

Khái niệm này khẳng định rằng việc hiến tặng chỉ được thực hiện dựa trên sự tự nguyện tuyệt đối, không bị ép buộc và không vì mục đích thương mại. Người hiến có thể hiến khi còn sống (ví dụ: thận, một phần gan, mô) hoặc đăng ký hiến sau khi qua đời. Quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền tự định đoạt của cá nhân đối với cơ thể mình, đồng thời tạo cơ chế minh bạch, an toàn và nhân đạo trong hoạt động hiến - lấy - ghép mô, bộ phận cơ thể người.

Tình huống giả định

• Đăng ký hiến mô sau khi qua đời

  Anh Nguyễn Hoàng Minh (TP. Đà Nẵng) đăng ký hiến mô sau khi qua đời tại Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia. Anh mong muốn đóng góp cho y học và giúp bệnh nhân khác có cơ hội sống.

• Quá trình tiếp nhận và hướng dẫn

  Cơ quan y tế tiếp nhận đơn đăng ký và hướng dẫn anh Minh hoàn tất thủ tục theo quy định. Thông tin của anh được lưu trữ trong hệ thống quản lý hiến - ghép để bảo đảm được tôn trọng và thực hiện đúng nguyện vọng.

• Kết quả và ý nghĩa

  Gia đình anh hiểu rõ ý nghĩa nhân đạo của việc hiến mô và đồng thuận với quyết định này. Tình huống thể hiện tính tự nguyện, minh bạch và nhân văn của hoạt động hiến tặng.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

2. Quyền lợi của người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người là gì?

Căn cứ theo Điều 17 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người 2006 quy định:

Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người 2006

Điều 17. Quyền lợi của người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người

1. Người đã hiến mô được chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến mô tại cơ sở y tế.

2. Người đã hiến bộ phận cơ thể người có các quyền lợi sau đây:

a) Được chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến bộ phận cơ thể người tại cơ sở y tế và được khám sức khỏe định kỳ miễn phí;

b) Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí;

c) Được ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ thể người khi có chỉ định ghép của cơ sở y tế;

d) Được tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.

3. Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định cụ thể chế độ tài chính về khám sức khỏe định kỳ và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho người đã hiến bộ phận cơ thể người.

Các quyền lợi này thể hiện sự tri ân và bảo đảm sức khỏe lâu dài cho người hiến. Chăm sóc, phục hồi sức khỏe sau hiến là quyền bắt buộc, giúp người hiến không chịu rủi ro y tế. Việc cấp thẻ BHYT và khám sức khỏe định kỳ miễn phí hỗ trợ theo dõi sức khỏe lâu dài. Quyền ưu tiên ghép tạng khi có chỉ định là một bảo đảm quan trọng, thể hiện sự công bằng cho người đã hy sinh một phần cơ thể mình để cứu người khác. Ngoài ra, Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân ghi nhận đóng góp nhân đạo của họ đối với cộng đồng.

Tình huống giả định

• Chị Hương hiến một phần gan cho em trai 

  Chị Nguyễn Thị Hương (TP. Hồ Chí Minh) quyết định hiến một phần gan cho em trai đang mắc bệnh hiểm nghèo. Cả gia đình lo lắng nhưng tin tưởng vào quy trình y tế.

• Chị Hương được hưởng đầy đủ quyền lợi

  Sau ca hiến, chị Hương được chăm sóc và theo dõi sức khỏe miễn phí, đồng thời được cấp thẻ BHYT và lịch khám định kỳ theo quy định. Bệnh viện hướng dẫn đầy đủ quyền lợi mà chị được hưởng.

• Kết quả và ý nghĩa

  Sức khỏe chị Hương phục hồi tốt, trong khi người em trai được cứu sống. Tình huống minh họa rõ quyền lợi và sự bảo vệ pháp lý dành cho người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

3. Kết bài

Hiến mô và bộ phận cơ thể người là nghĩa cử nhân đạo có tác động sâu rộng đến cộng đồng. Pháp luật quy định rõ ràng về quyền lợi của người hiến nhằm bảo vệ sức khỏe, ghi nhận sự đóng góp và tạo niềm tin cho xã hội. Việc hiểu đúng và thực thi đúng các quy định sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động hiến - ghép mô phát triển lành mạnh, nhân văn và bền vững.