Xem bói bằng bài Tarot đang trở thành một hình thức giải trí, chia sẻ cảm xúc quen thuộc với giới trẻ, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên, không ít trường hợp đã lợi dụng hình thức này để gieo rắc lo sợ, dụ dỗ khách hàng tin vào những điều không có thật, thậm chí trục lợi bằng các “gói trải bài” gắn mác tâm linh. Khi việc xem bói Tarot đã trở thành hoạt động mê tín dị đoan thì pháp luật hiện hành tại Việt Nam đã có quy định xử phạt cụ thể.
1. Xem bói bài Tarot có bị coi là hành vi vi phạm pháp luật không?
Căn cứ theo khoản 7 Điều 14 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định:
Điều 14. Vi phạm quy định về tổ chức lễ hội
...
7. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
...
đ) Tổ chức hoạt động mê tín dị đoan.
...
Xem bói bằng bài Tarot về bản chất không bị pháp luật cấm nếu chỉ sử dụng với mục đích giải trí, định hướng cảm xúc thì hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên không ít người đã biến hoạt động này thành một hình thức hành nghề tâm linh trá hình. Khi một buổi trải bài đi kèm với những lời nói như “thấy vong theo”, “âm khí nặng”, “phải đặt lễ giải hạn”, hoặc bán bùa, cúng vía, thì bói bài Tarot đã trở thành hoạt động mê tín dị đoan.
Pháp luật đã đặt ra những chế tài xử phạt nghiêm khắc nếu hoạt động bói bài Tarot bị biến tướng. Nếu bói bài Tarot bị biến tướng thành hoạt động mê tín dị đoan thì pháp luật đặt ra mức xử phạt cụ thể là phạt tiền từ 15 cho đến 20 triệu đồng theo khoản 7 Điều 14 Nghị định 38/2021/NĐ-CP.
Tình huống giả định
Trần Thị Minh (25 tuổi) là một người chuyên xem bài Tarot online, thường xuyên livestream trên TikTok với lượt xem trung bình hơn 3.000 người mỗi buổi. Trong các buổi trải bài, Minh không chỉ đọc ý nghĩa lá bài mà còn lồng ghép nhiều yếu tố tâm linh, như: "bạn đang bị người âm theo", "kiếp trước có oán duyên chưa hóa giải", "đang bị năng lượng xấu cản trở đường tình duyên". Sau mỗi phiên trải bài, Minh gợi ý người xem chuyển khoản để thực hiện các “gói thanh tẩy”, “giải vong” với mức phí từ 500.000 đến 2.000.000 đồng/lần.
Nhiều người trẻ tuổi, tâm lý yếu hoặc đang trải qua khủng hoảng cá nhân, đã chuyển khoản để thực hiện các “nghi lễ từ xa” do Minh hướng dẫn. Một số trường hợp còn bị Minh dọa rằng "nếu không làm lễ, năng lượng xấu sẽ đeo bám kéo dài, ảnh hưởng công việc và sức khỏe". Sau khi có nhiều đơn tố cáo từ người dùng, cơ quan chức năng đã kiểm tra và xác định hành vi của Minh là tổ chức hoạt động mê tín dị đoan, có dấu hiệu trục lợi từ nỗi sợ tâm linh.
Kết quả, Trần Thị Minh bị xử phạt hành chính 20.000.000 đồng theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP về hành vi tổ chức hoạt động mê tín dị đoan. Đồng thời, nội dung kênh TikTok của Minh bị gỡ bỏ và buộc cam kết không tái phạm.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh hoạ vấn đề pháp lý trên)
2. Xem bói bài Tarot có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 320 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
Điều 320. Tội hành nghề mê tín, dị đoan
1. Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoan khác đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Làm chết người;
b) Thu lợi bất chính 200.000.000 đồng trở lên;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
Việc xem bài Tarot chỉ trở thành hành vi vi phạm pháp luật khi người hành nghề lợi dụng nó để tổ chức hoạt động mê tín dị đoan. Tuy nhiên, khi hành vi đó phải là hành vi đã từng bị xử phạt hành chính, mà người vi phạm vẫn cố tình tái phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 320 Bộ luật Hình sự 2015, mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Ngoài ra nếu có thêm các tình tiết tăng nặng tại khoản 2 Điều này thì sẽ bị phạt tù từ 03 đến 10 năm.
Theo quy định của luật, để cấu thành Tội hành nghề mê tín dị đoan, hành vi cần đáp ứng đầy đủ 3 yếu tố:
1. Chủ thể phải là người đã bị xử phạt hành chính hoặc kết án về hành vi mê tín dị đoan nhưng chưa được xóa án tích.
2. Tiếp tục thực hiện lại hành vi vi phạm – tức là tái phạm.
3. Hành vi có dấu hiệu dùng bói toán, đồng bóng, hoặc các hình thức tương tự nhằm tác động tiêu cực đến người khác, thường là để trục lợi.
Tình huống giả định
Chị Thảo (30 tuổi) từng bị xử phạt 15 triệu đồng vì hành vi tổ chức hoạt động mê tín dị đoan thông qua việc xem Tarot có thu phí và bán “bùa năng lượng” trên mạng xã hội. Sau đợt xử phạt, Thảo cam kết ngừng hoạt động nhưng chỉ vài tháng sau, cô đổi tên tài khoản TikTok và tiếp tục livestream trải bài Tarot, đưa ra các thông điệp như “có người âm theo bạn”, “bạn bị nghiệp từ kiếp trước chưa hóa giải”.
Thảo bắt đầu triển khai dịch vụ “làm lễ từ xa”, thu tiền qua ví điện tử, quảng bá gói “giải nghiệp âm – mở năng lượng” với giá từ 1,5 triệu đến 6 triệu đồng/lần. Trong 8 tháng, cô nhận được hơn 400 triệu đồng từ các tài khoản chuyển khoản ẩn danh, trong đó có người đã phản ánh bị hoang mang, lo âu kéo dài sau khi nghe lời cảnh báo "nếu không thanh tẩy sớm sẽ gặp chuyện xấu".
Sau khi tiếp nhận phản ánh, cơ quan điều tra vào cuộc và xác định Thảo tiếp tục tái phạm hành vi hành nghề mê tín dị đoan, mặc dù đã từng bị xử phạt hành chính và chưa được xóa án tích. Chị Thảo bị khởi tố hình sự theo Điều 320 Bộ luật Hình sự 2015, mức hình phạt đối diện từ 6 tháng đến 3 năm tù giam, đồng thời bị tịch thu toàn bộ khoản tiền thu lợi bất chính và xử lý bổ sung bằng hình thức phạt tiền theo luật định.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh hoạ vấn đề pháp lý trên)
3. Kết luận
Hoạt động xem bói Tarot không bị pháp luật cấm nếu chỉ dừng ở việc chia sẻ cá nhân, giải trí lành mạnh.
Tuy nhiên, nếu lợi dụng Tarot để tổ chức hoạt động mê tín dị đoan, người thực hiện có thể bị xử phạt hành chính đến 20 triệu đồng. Và nếu đã bị xử phạt hành chính mà vẫn cố tình tái phạm, người hành nghề hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chịu án tù và phạt tiền theo quy định.
