Vợ chồng được quyền sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản và phải đảm bảo tuân thủ đúng hình thức văn bản nhằm bảo đảm giá trị pháp lý theo luật.
Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận cho phép các bên chủ động xác lập cách quản lý, sử dụng và phân chia tài sản trong hôn nhân. Trong quá trình chung sống, hoàn cảnh kinh tế và nhu cầu của vợ chồng có thể thay đổi theo thời gian. Vì vậy, pháp luật hôn nhân và gia đình cho phép vợ chồng điều chỉnh lại nội dung thỏa thuận về chế độ tài sản trong những điều kiện nhất định.
1. Vợ chồng có quyền sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản không?
Khoản 1 Điều 49 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 49. Sửa đổi, bổ sung nội dung của thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng
1. Vợ chồng có quyền sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản.
...
Quyền sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản thể hiện nguyên tắc tự do, tự nguyện và bình đẳng giữa vợ và chồng. Việc điều chỉnh có thể xuất phát từ thay đổi thu nhập, tài sản riêng, hoạt động kinh doanh hoặc nhu cầu bảo đảm quyền lợi của các bên. Pháp luật không giới hạn số lần sửa đổi, bổ sung, miễn là có sự thống nhất của cả hai vợ chồng. Tuy nhiên, nội dung sửa đổi không được nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người thứ ba. Khi thỏa thuận mới có hiệu lực, nó sẽ thay thế hoặc điều chỉnh nội dung của thỏa thuận cũ.
Tình huống giả định
- Vợ chồng có nhu cầu điều chỉnh chế độ tài sản
Anh Nguyễn Văn Minh và chị Trần Thị Hồng kết hôn và lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận trước hôn nhân. Sau khi anh Minh thành lập doanh nghiệp riêng, hai vợ chồng thống nhất cần điều chỉnh lại cách xác định tài sản riêng và tài sản chung. - Hai bên cùng thống nhất nội dung sửa đổi
Anh Minh và chị Hồng cùng trao đổi, thống nhất bổ sung quy định về việc lợi nhuận từ doanh nghiệp là tài sản riêng của anh Minh. Việc sửa đổi được cả hai tự nguyện chấp thuận. -
Thỏa thuận mới được lập hợp pháp
Văn bản sửa đổi được lập đúng hình thức theo quy định pháp luật. Chế độ tài sản của vợ chồng được áp dụng theo nội dung đã sửa đổi kể từ thời điểm có hiệu lực.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Hình thức sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản được quy định như thế nào?
Khoản 2 Điều 49, Điều 47 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 49. Sửa đổi, bổ sung nội dung của thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng
...
2. Hình thức sửa đổi, bổ sung nội dung của thỏa thuận về chế độ tài sản theo thỏa thuận được áp dụng theo quy định tại Điều 47 của Luật này.
...
Điều 47. Thỏa thuận xác lập chế độ tài sản của vợ chồng
Trong trường hợp hai bên kết hôn lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận thì thỏa thuận này phải được lập trước khi kết hôn, bằng hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực. Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận được xác lập kể từ ngày đăng ký kết hôn.
Do thỏa thuận về chế độ tài sản ban đầu phải lập bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực nên việc sửa đổi, bổ sung cũng phải tuân thủ hình thức tương tự. Văn bản sửa đổi chỉ có giá trị pháp lý khi được lập đúng trình tự và hình thức theo luật định. Điều này nhằm bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch và an toàn pháp lý cho cả vợ chồng và người thứ ba. Nếu không tuân thủ đúng hình thức, nội dung sửa đổi có thể bị xem là không có hiệu lực. Việc công chứng hoặc chứng thực giúp xác nhận ý chí tự nguyện của hai bên tại thời điểm sửa đổi.
Tình huống giả định
- Vợ chồng tự ý thỏa thuận miệng
Chị Lê Thị Mai và anh Phạm Văn Tuấn có thỏa thuận tài sản trước hôn nhân đã được công chứng. Sau đó, hai người chỉ thỏa thuận miệng về việc thay đổi quyền sở hữu một số tài sản. - Phát sinh tranh chấp tài sản
Khi xảy ra mâu thuẫn, anh Tuấn cho rằng thỏa thuận miệng không có giá trị pháp lý. Chị Mai không có căn cứ chứng minh việc sửa đổi hợp pháp. -
Thỏa thuận sửa đổi không được công nhận
Cơ quan có thẩm quyền xác định việc sửa đổi không tuân thủ hình thức luật định. Nội dung thỏa thuận ban đầu vẫn được áp dụng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật cho phép vợ chồng sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về chế độ tài sản khi có nhu cầu và có sự thống nhất của cả hai bên. Việc sửa đổi phải được lập thành văn bản và tuân thủ đúng hình thức công chứng hoặc chứng thực. Đây là cơ sở quan trọng để bảo đảm giá trị pháp lý của thỏa thuận và hạn chế tranh chấp phát sinh.
