Đập phá máy móc khi đình công có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 178 Bộ luật Hình sự; pháp luật cũng quy định rõ các nơi không được đình công.
Đình công là quyền hợp pháp của người lao động nhưng phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật. Trong thực tế, một số cuộc đình công phát sinh hành vi đập phá máy móc, tài sản của người sử dụng lao động. Pháp luật lao động và pháp luật hình sự đều có quy định cụ thể để xử lý các hành vi vượt quá giới hạn này.
1. Đập phá máy móc khi đình công có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định như sau:
Điều 178. Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản
1. Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm;
b) Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
đ) Tài sản là di vật, cổ vật.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
c) Tài sản là bảo vật quốc gia;
d) Dùng chất nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
đ) Để che giấu tội phạm khác;
e) Vì lý do công vụ của người bị hại;
g) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
4. Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
Việc đình công không làm mất đi nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người sử dụng lao động. Khi người lao động có hành vi đập phá máy móc, thiết bị gây thiệt hại về tài sản, hành vi này được xem xét độc lập với quyền đình công. Nếu giá trị tài sản bị hư hỏng hoặc các tình tiết kèm theo đáp ứng điều kiện của Điều 178 Bộ luật Hình sự, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt nghiêm khắc. Do đó, đình công không phải là căn cứ để loại trừ trách nhiệm hình sự đối với hành vi hủy hoại tài sản.
Tình huống giả định
-
Hành vi đập phá trong thời gian đình công
Trong một cuộc đình công tại Công ty Cơ khí Đại Phát ở tỉnh Gia Lai, anh Nguyễn Văn Khang đã dùng vật cứng đập phá hệ thống máy cắt kim loại. Hành vi này diễn ra khi công nhân đang tập trung ngừng việc tập thể. - Thiệt hại về tài sản được xác định
Sau kiểm kê, doanh nghiệp xác định máy móc bị hư hỏng với giá trị hơn 80.000.000 đồng. Cơ quan chức năng tiến hành giám định thiệt hại theo quy định. -
Khởi tố vụ án hình sự
Căn cứ kết quả điều tra, anh Khang bị khởi tố về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự. Vụ việc được chuyển sang giai đoạn tố tụng hình sự để xử lý.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nơi nào không được thực hiện việc đình công?
Điều 209 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 209. Nơi sử dụng lao động không được đình công
1. Không được đình công ở nơi sử dụng lao động mà việc đình công có thể đe dọa đến quốc phòng, an ninh, trật tự công cộng, sức khỏe của con người.
2. Chính phủ quy định danh mục nơi sử dụng lao động không được đình công và việc giải quyết tranh chấp lao động tại nơi sử dụng lao động không được đình công quy định tại khoản 1 Điều này.
Pháp luật hạn chế quyền đình công tại một số lĩnh vực đặc thù nhằm bảo vệ lợi ích công cộng và an toàn xã hội. Những nơi này thường liên quan trực tiếp đến quốc phòng, an ninh, y tế, giao thông hoặc các dịch vụ thiết yếu khác. Việc cấm đình công không đồng nghĩa với việc tước bỏ quyền lợi của người lao động mà nhằm chuyển tranh chấp sang cơ chế giải quyết khác phù hợp hơn. Điều này giúp tránh những hậu quả nghiêm trọng có thể phát sinh nếu đình công xảy ra tại các khu vực nhạy cảm.
Tình huống giả định
- Phát sinh tranh chấp tại đơn vị đặc thù
Người lao động tại một cơ sở cung cấp dịch vụ y tế công lập ở Thành phố Hải Phòng phát sinh tranh chấp về chế độ làm việc. Một số lao động đề xuất tổ chức đình công để gây sức ép. - Cơ quan chức năng can thiệp kịp thời
Chính quyền địa phương xác định đây là nơi không được đình công vì ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Tranh chấp được yêu cầu giải quyết bằng hình thức khác theo quy định. -
Đảm bảo hoạt động liên tục của đơn vị
Cơ sở y tế vẫn duy trì hoạt động bình thường trong thời gian giải quyết tranh chấp. Quyền lợi của người lao động được xem xét thông qua cơ chế pháp lý phù hợp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người lao động đập phá máy móc khi đình công có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi gây thiệt hại đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Quyền đình công không cho phép xâm phạm tài sản của người sử dụng lao động hoặc trật tự xã hội. Đồng thời, pháp luật cũng quy định rõ những nơi không được đình công để bảo vệ lợi ích công cộng.
