Việc đăng ký hộ kinh doanh không chỉ là thủ tục hành chính mà còn liên quan đến sự thống nhất giữa các thành viên trong hộ gia đình nếu cùng đứng tên thành lập. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ yêu cầu về sự đồng thuận khi thực hiện thủ tục này. Trong khi đó, trường hợp có nhiều thành viên tham gia đăng ký, các bên còn phải lập văn bản ủy quyền cho một người đại diện đứng tên hộ kinh doanh.
1. Khi có nhiều thành viên hộ gia đình cùng đăng ký hộ kinh doanh, có bắt buộc ủy quyền cho một người đại diện không?
Điều 82 Nghị định 168/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 82. Quyền thành lập hộ kinh doanh
1. Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập thì các thành viên ủy quyền bằng văn bản cho một thành viên làm người đại diện hộ kinh doanh trong quá trình hoạt động kinh doanh. Văn bản ủy quyền của các thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm người đại diện hộ kinh doanh phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật....
Nếu hộ kinh doanh không do một cá nhân đứng tên mà là do nhiều thành viên trong cùng hộ gia đình cùng đăng ký, thì bắt buộc phải có một người được ủy quyền làm đại diện. Việc ủy quyền phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực, và người được ủy quyền sẽ đứng tên trong hồ sơ cũng như thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến hộ kinh doanh.
Tình huống giả định
-
Gia đình cùng góp vốn mở hộ kinh doanh bán đồ gia dụng
Ông Trần Văn Thắng (phường Suối Hoa, TP. Bắc Ninh) cùng vợ và hai con trai quyết định mở hộ kinh doanh bán đồ gia dụng tại chợ đầu mối. Cả gia đình cùng góp vốn, cùng làm việc tại cửa hàng. -
Gia đình thống nhất ủy quyền cho ông Thắng đứng tên đại diện
Theo hướng dẫn của UBND phường, gia đình phải lập văn bản ủy quyền có công chứng, trong đó ba thành viên còn lại ủy quyền cho ông Thắng làm người đại diện hộ kinh doanh để thực hiện đăng ký và ký kết các giấy tờ cần thiết. -
Thủ tục được hoàn tất đúng quy định pháp luật
Sau khi có văn bản ủy quyền hợp lệ, ông Thắng nộp hồ sơ đăng ký tại bộ phận một cửa cấp xã và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh đúng thời hạn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Việc đăng ký hộ kinh doanh có cần sự đồng thuận của tất cả các thành viên trong hộ không?
Điều 83 Nghị định 168/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 83. Nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh
...3. Trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập thì chủ hộ kinh doanh thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh khi được tất cả thành viên thông qua nội dung đăng ký.
...
Mọi nội dung trong hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh đều phải được tất cả các thành viên trong hộ gia đình chấp thuận, không chỉ đơn thuần là đồng thuận về việc thành lập. Việc này nhằm đảm bảo tính minh bạch, tránh phát sinh tranh chấp nội bộ trong quá trình vận hành hộ kinh doanh.
Ngoài ra, sự đồng thuận toàn diện này cũng là cơ sở pháp lý để xác định trách nhiệm dân sự và nghĩa vụ tài chính chung của hộ kinh doanh trong suốt quá trình hoạt động.
Tình huống giả định
-
Chỉ một thành viên tự ý đi đăng ký hộ kinh doanh mà không có sự đồng thuận
Chị Lê Thị Mai (phường Tân Lợi, TP. Buôn Ma Thuột) muốn mở hộ kinh doanh bán quần áo tại nhà và tự mình đi đăng ký mà không trao đổi trước với chồng và con, đều là thành viên cùng hộ khẩu. -
Hồ sơ bị trả lại do thiếu sự đồng thuận của các thành viên trong hộ
UBND cấp xã kiểm tra hồ sơ và yêu cầu bổ sung văn bản thể hiện sự thống nhất nội dung đăng ký từ tất cả thành viên trong hộ. Chị Mai bất ngờ vì cho rằng chỉ cần một người đại diện là đủ. -
Sau khi có đầy đủ xác nhận đồng thuận, thủ tục mới được tiếp nhận
Chị Mai quay lại với văn bản xác nhận có chữ ký của chồng và con, được công chứng theo quy định. Hồ sơ sau đó được tiếp nhận và cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo đúng trình tự.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khi hộ kinh doanh được thành lập bởi nhiều thành viên trong hộ gia đình, pháp luật yêu cầu phải lập văn bản ủy quyền cho một người làm đại diện. Không chỉ vậy, nội dung đăng ký cũng phải được tất cả các thành viên trong hộ thông qua thì thủ tục mới được tiếp nhận hợp lệ. Đây là nguyên tắc nhằm đảm bảo sự đồng thuận và tránh tranh chấp phát sinh trong quá trình kinh doanh.
