Nếu người giám hộ trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ được quy định sẽ bị phạt từ 1 đến 3 triệu đồng. Nếu người giám hộ là tổ chức sẽ bị xử phạt gấp đôi.
Chế định giám hộ trong pháp luật dân sự đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Người giám hộ được giao trọng trách chăm sóc, quản lý tài sản và đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự. Nếu đã đăng ký giám hộ mà không thực hiện hoặc cố tình trốn tránh nghĩa vụ, cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định pháp luật.
1. Nếu trốn tránh hoặc không thực hiện nghĩa vụ giám hộ thì bị xử phạt thế nào?
Điều 61 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 61. Hành vi vi phạm quy định về giám hộ
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi trốn tránh, không thực hiện nghĩa vụ giám hộ sau khi đã đăng ký giám hộ.
...
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền, thẩm quyền phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
...
4. Mức phạt tiền quy định tại các Chương II, III, IV, V, VI và VII Nghị định này được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân, trừ các điều quy định tại khoản 5 Điều này. Trường hợp tổ chức có hành vi vi phạm hành chính như của cá nhân thì mức phạt tiền bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Người giám hộ không thực hiện đúng nhiệm vụ sau khi đã đăng ký là hành vi vi phạm hành chính. Mức phạt từ 1 triệu đến 3 triệu đồng nhằm răn đe, bảo đảm rằng nghĩa vụ giám hộ không chỉ là trách nhiệm đạo đức mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc. Quy định này góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi hoặc người có khó khăn trong nhận thức, giúp duy trì tính nghiêm minh của pháp luật.
Tình huống giả định
-
Giới thiệu sự việc
Ông Trần Văn Cường (cư trú tại Thành phố Cần Thơ) được Ủy ban nhân dân phường chỉ định làm giám hộ cho cụ Nguyễn Văn Biển (78 tuổi) mất năng lực hành vi dân sự. Tuy nhiên, sau khi được công nhận, ông Cường không thực hiện bất kỳ trách nhiệm nào, bỏ mặc cụ Biển cho hàng xóm chăm sóc. - Gia đình người được giám hộ gửi đơn
Gia đình cụ Biển gửi đơn phản ánh đến Phòng Tư pháp Thành phố Cần Thơ. Qua xác minh, cơ quan chức năng kết luận ông Cường có hành vi trốn tránh nghĩa vụ giám hộ sau khi đã đăng ký, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của cụ Biển. -
Kết quả xử lý
Căn cứ khoản 1 Điều 61 và khoản 4 Điều 4 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, ông Cường bị xử phạt hành chính 2.000.000 đồng và bị đề nghị thay đổi người giám hộ. Trường hợp này cho thấy pháp luật bảo vệ chặt chẽ người yếu thế, đồng thời buộc người giám hộ phải thực hiện đúng trách nhiệm pháp lý của mình.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nghĩa vụ của người giám hộ được quy định như thế nào?
Điều 55, Điều 56 và Điều 57 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 55. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ chưa đủ mười lăm tuổi
1. Chăm sóc, giáo dục người được giám hộ.
2. Đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự, trừ trường hợp pháp luật quy định người chưa đủ mười lăm tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.
3. Quản lý tài sản của người được giám hộ.
4. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
...
Điều 56. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi
1. Đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự, trừ trường hợp pháp luật quy định người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.
2. Quản lý tài sản của người được giám hộ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
3. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
...
Điều 57. Nghĩa vụ của người giám hộ đối với người được giám hộ mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi
1. Người giám hộ của người mất năng lực hành vi dân sự có các nghĩa vụ sau đây:
a) Chăm sóc, bảo đảm việc điều trị bệnh cho người được giám hộ;
b) Đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự;
c) Quản lý tài sản của người được giám hộ;
d) Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.
2. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi có nghĩa vụ theo quyết định của Tòa án trong số các nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều này.
Người giám hộ có trách nhiệm trong việc bảo đảm cuộc sống, chăm sóc, giáo dục và quản lý tài sản cho người được giám hộ. Họ cũng phải đại diện hợp pháp trong các giao dịch dân sự, bảo vệ quyền và lợi ích của người được giám hộ trước cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân khác. Nghĩa vụ này thể hiện tính nhân văn và bảo đảm rằng người yếu thế luôn được hỗ trợ, che chở theo quy định pháp luật.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Nguyễn Thị Kim Hương (cư trú tại tỉnh Tây Ninh) được Tòa án nhân dân khu vực chỉ định làm giám hộ cho cháu Nguyễn Văn Phát (13 tuổi, mồ côi cha mẹ). Sau khi được công nhận, bà Hương nhận trách nhiệm chăm sóc, giáo dục và quản lý tài sản thừa kế của cháu. - Quá trình thực hiện việc giám hộ
Trong suốt quá trình giám hộ, bà Hương đảm bảo cho cháu Phát được đi học đầy đủ, thường xuyên báo cáo tình hình sinh hoạt và học tập với cơ quan chức năng. Khi cháu Phát đạt thành tích học tập tốt, bà Hương còn gửi bản sao giấy khen và kết quả học tập để minh chứng việc giám hộ được thực hiện nghiêm túc. -
Kết quả xử lý
Bà Hương đã thực hiện đúng các nghĩa vụ quy định tại Điều 55 Bộ luật Dân sự 2015 thể hiện tinh thần trách nhiệm và tuân thủ pháp luật. Trường hợp này là ví dụ cho việc người giám hộ thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ, bảo đảm sự phát triển lành mạnh của người được giám hộ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người giám hộ có nghĩa vụ chăm sóc, đại diện, quản lý tài sản và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Nếu trốn tránh hoặc không thực hiện nghĩa vụ, cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 1 triệu đến 3 triệu đồng. Trường hợp tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp đôi.
