Triển lãm là hoạt động phổ biến trong đời sống văn hóa nhằm giới thiệu tác phẩm, hiện vật đến với công chúng. Pháp luật hiện hành quy định rõ một số trường hợp tổ chức triển lãm bắt buộc phải thông báo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nếu không thực hiện nghĩa vụ này, tổ chức hoặc cá nhân có thể bị coi là vi phạm pháp luật và bị xử lý theo quy định.
1. Tổ chức triển lãm không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền có vi phạm pháp luật không?
Khoản 1 Điều 7 Nghị định 23/2019/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 7. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi tổ chức, tham gia tổ chức hoạt động triển lãm
1. Chỉ được tổ chức triển lãm khi có Giấy phép (đối với triển lãm phải xin cấp Giấy phép) hoặc sau thời hạn quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 17 Nghị định này mà cơ quan tiếp nhận Thông báo không có ý kiến trả lời bằng văn bản (đối với triển lãm phải gửi Thông báo)....
Tổ chức, cá nhân chỉ được phép tổ chức triển lãm khi đã có Giấy phép trong trường hợp pháp luật yêu cầu phải xin cấp phép, hoặc khi đã gửi Thông báo và hết thời hạn theo quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 17 mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền không có ý kiến trả lời bằng văn bản.
Mục đích của quy định này là để cơ quan quản lý có điều kiện kiểm tra, giám sát nội dung, hình thức, địa điểm và quy mô triển lãm nhằm bảo đảm phù hợp với pháp luật, thuần phong mỹ tục, an ninh trật tự và quyền lợi của cộng đồng. Do đó, mọi cá nhân, tổ chức khi thực hiện hoạt động triển lãm đều phải tuân thủ nghiêm túc quy trình về thủ tục hành chính, dù là triển lãm văn hóa, mỹ thuật hay khoa học – công nghệ.
Tình huống giả định
- Tháng 8/2025 – Công ty TNHH Truyền thông và Nghệ thuật An Lộc chuẩn bị triển lãm
Công ty lên kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh “Sắc màu đô thị” tại trung tâm thương mại ở TP.Hồ Chí Minh nhưng không gửi Thông báo tổ chức triển lãm. - Tháng 9/2025 – Công ty TNHH Truyền thông và Nghệ thuật An Lộc khai mạc triển lãm
Triển lãm trưng bày 100 tác phẩm nhiếp ảnh về đời sống đô thị, mở cửa tự do, không bán vé, với lý do là hoạt động nghệ thuật nội bộ. - Tháng 9/2025 – Công ty TNHH Truyền thông và Nghệ thuật An Lộc bị kiểm tra đột xuất
Thanh tra văn hóa xác định việc không thông báo tổ chức triển lãm là vi phạm Điều 7 Nghị định 23/2019/NĐ-CP. - Tháng 9/2025 – Công ty TNHH Truyền thông và Nghệ thuật An Lộc bị xử phạt và buộc dừng triển lãm
Công ty bị xử phạt hành chính và buộc tạm dừng hoạt động trưng bày để hoàn tất đầy đủ thủ tục pháp lý theo quy định.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Tổ chức triển lãm không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền bị xử phạt như thế nào?
Khoản 1 Điều 19 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 19. Vi phạm quy định về hoạt động triển lãm
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:a) Không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền về tổ chức triển lãm;
...
...
Tổ chức, cá nhân tổ chức triển lãm nhưng không thực hiện nghĩa vụ thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng cho hành vi này là từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Quy định này nhằm đảm bảo hoạt động triển lãm được kiểm soát về nội dung, hình thức, thời gian và địa điểm, đồng thời giúp cơ quan quản lý nhà nước có điều kiện giám sát, ngăn ngừa các rủi ro về an ninh, văn hóa và thông tin sai lệch.
Tình huống giả định
- Tháng 6/2025 – Công ty TNHH Sáng Tạo Trẻ khai trương không gian nghệ thuật đa năng
Công ty tổ chức chương trình “Thanh âm của phố” gồm triển lãm tranh kết hợp âm nhạc và trình diễn tại tầng 2 một nhà sách ở phường Bến Nghé, TP.HCM. - Tháng 6/2025 – Công ty TNHH Sáng Tạo Trẻ thu hút đông đảo khách tham quan
Sự kiện trưng bày hơn 70 tác phẩm hội họa của các họa sĩ trẻ, mở cửa tự do và được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. - Tháng 6/2025 – Công ty TNHH Sáng Tạo Trẻ bị kiểm tra đột xuất
Sau phản ánh của quản lý địa bàn, lực lượng thanh tra văn hóa xác định đơn vị tổ chức không gửi Thông báo triển lãm theo quy định. - Tháng 6/2025 – Công ty TNHH Sáng Tạo Trẻ bị xử phạt và yêu cầu bổ sung thủ tục
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 19 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, công ty bị phạt 7.000.000 đồng và phải thông báo hợp lệ mới được tiếp tục triển lãm.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Việc tổ chức triển lãm gắn liền với trách nhiệm tuân thủ trình tự, thủ tục theo pháp luật để đảm bảo công khai, minh bạch và phù hợp định hướng quản lý văn hóa. Trường hợp không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tổ chức hoặc cá nhân sẽ bị coi là vi phạm pháp pháp luật. Mức phạt có thể dao động từ 5 triệu đến 10 triệu đồng tùy theo tính chất và mức độ vi phạm.
