Việc tụ tập sử dụng ma túy trong nhà riêng vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có hành vi tổ chức. Đây là hành vi đặc biệt nghiêm trọng, có thể bị phạt tù từ 3 năm đến tù chung thân tùy theo mức độ vi phạm. Với những người nghiện ma túy có nhu cầu điều trị, pháp luật cũng quy định rõ thời gian tối thiểu khi tự nguyện cai nghiện tại cơ sở cai nghiện.
1. Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy tại nhà có thể bị phạt tù bao nhiêu năm?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1, 2, 3 và 4 Điều 255 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 19 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017):
Điều 255. Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy
1. Người nào tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi;
d) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;
đ) Đối với người đang cai nghiện;
e) Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
g) Gây bệnh nguy hiểm cho người khác;
h) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:
a) Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên hoặc gây chết người;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
c) Gây bệnh nguy hiểm cho 02 người trở lên;
d) Đối với người dưới 13 tuổi.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
b) Làm chết 02 người trở lên.
...
Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi chuẩn bị địa điểm, rủ rê, dẫn dắt hoặc tạo điều kiện cho người khác sử dụng ma túy. Dù xảy ra tại nhà riêng hay nơi công cộng, hành vi này đều bị coi là đặc biệt nghiêm trọng nếu có yếu tố tổ chức.
Theo quy định, mức hình phạt cơ bản là từ 03 đến 07 năm tù nếu phạm tội lần đầu, không có yếu tố tăng nặng. Tuy nhiên, nếu tổ chức sử dụng ma túy cho từ hai người trở lên, cho người vị thành niên hoặc phụ nữ mang thai, thì mức phạt có thể lên đến 15 năm tù.
Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như gây chết người, gây tổn hại nghiêm trọng cho sức khỏe nhiều người, hoặc tổ chức cho trẻ dưới 13 tuổi sử dụng, người phạm tội có thể đối diện án 20 năm tù hoặc tù chung thân.
Ngoài án tù, người tổ chức còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng, quản chế, cấm cư trú từ 1 đến 5 năm hoặc tịch thu một phần/tài sản toàn bộ, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm.
Tình huống giả định:
Tổ chức sử dụng ma túy trong tiệc sinh nhật tại nhà riêng bị khởi tố
-
Chuẩn bị địa điểm và rủ rê sử dụng ma túy
Tháng 6/2025, Nguyễn Văn Dũng (28 tuổi, trú tại Phường Lộc Thọ, Thành phố Nha Trang) tổ chức tiệc sinh nhật tại căn hộ riêng. Dũng mời 5 người bạn thân đến dự, trong đó có Nguyễn Văn Tuấn (16 tuổi) và Lê Thị Quỳnh Anh (đang mang thai tháng thứ 5). Trước khi bạn đến, Dũng chuẩn bị sẵn nhiều viên thuốc lắc và ketamin, giấu trong tủ bếp. -
Tổ chức sử dụng ma túy cho nhiều người, có cả người chưa thành niên
Khi buổi tiệc diễn ra, Dũng là người lấy ma túy ra chia và trực tiếp mời khách cùng sử dụng. Dưới ánh đèn mờ, nhạc lớn, cả nhóm lần lượt sử dụng ma túy theo hướng dẫn của Dũng. Sự việc kéo dài suốt đêm cho đến khi lực lượng Công an Phường Lộc Thọ kiểm tra đột xuất theo phản ánh của người dân. -
Bị khởi tố với khung hình phạt nặng
Qua điều tra, Công an xác định chính Dũng là người đứng ra tổ chức việc sử dụng trái phép chất ma túy. Do trong nhóm có người dưới 18 tuổi và phụ nữ mang thai, hành vi của Dũng bị xử lý theo khoản 2 Điều 255 Bộ luật Hình sự, với khung hình phạt từ 07 đến 15 năm tù. Ngoài ra, Dũng còn bị đề xuất phạt tiền 100 triệu đồng và cấm cư trú 3 năm sau khi chấp hành xong hình phạt tù.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Thời hạn tối thiểu khi tự nguyện cai nghiện tại cơ sở cai nghiện là bao lâu?
Căn cứ theo quy định tại Điều 31 Luật Phòng, chống ma túy năm 2021:
Điều 31. Cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy
1. Thời hạn cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy là từ đủ 06 tháng đến 12 tháng.
2. Người cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy khi hoàn thành ít nhất 03 giai đoạn quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều 29 của Luật này được hỗ trợ kinh phí.
3. Người cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy có trách nhiệm sau đây:
a) Thực hiện đúng, đầy đủ các quy định về cai nghiện ma túy tự nguyện và tuân thủ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn;
b) Nộp chi phí liên quan đến cai nghiện ma túy theo quy định.
Trường hợp người cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập mà có hoàn cảnh khó khăn được xét giảm hoặc miễn chi phí phải nộp.
4. Cơ sở cai nghiện ma túy có trách nhiệm cấp giấy xác nhận hoàn thành cai nghiện ma túy tự nguyện cho người cai nghiện ma túy.
5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
Người nghiện ma túy có quyền tự nguyện đăng ký cai nghiện tại các cơ sở có chức năng chuyên môn về điều trị và phục hồi.
Theo quy định tại Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, thời hạn cai nghiện tự nguyện tại cơ sở là từ đủ 06 tháng đến 12 tháng. Thời gian cụ thể sẽ được xác định dựa trên mức độ nghiện, kết quả điều trị và đánh giá của cơ quan chuyên môn. Trong khoảng thời gian này, người cai nghiện phải trải qua 03 giai đoạn bắt buộc gồm tiếp nhận, phân loại, điều trị cắt cơn, và phục hồi hành vi, tư vấn, giáo dục nhân cách.
Việc cai nghiện tự nguyện sẽ phát sinh chi phí, do người cai nghiện tự chi trả. Tuy nhiên, nếu thuộc diện khó khăn, chẳng hạn như hộ nghèo hoặc cận nghèo, người cai nghiện có thể được xét miễn hoặc giảm chi phí khi tham gia chương trình tại cơ sở công lập.
Đặc biệt, nếu người cai nghiện hoàn thành đủ ba giai đoạn nêu trên, họ còn có thể được nhà nước hỗ trợ kinh phí để duy trì ổn định tâm lý, sức khỏe và điều kiện tái hòa nhập cộng đồng.
Tình huống giả định:
Tự nguyện đăng ký cai nghiện tại cơ sở công lập và thời hạn điều trị tối thiểu
-
Phát hiện con nghiện ma túy và quyết định tự nguyện đưa đi cai nghiện
Tháng 4/2025, bà Nguyễn Thị Mười (ngụ tại Phường Hưng Bình, Thành phố Vinh) phát hiện con trai mình là Trần Văn Cảnh (23 tuổi) có dấu hiệu sử dụng ma túy đá. Sau khi thuyết phục nhiều lần, Cảnh đồng ý tự nguyện đi cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Nghệ An. -
Tiếp nhận và phân loại, bắt đầu giai đoạn điều trị
Tại cơ sở, Trần Văn Cảnh được tiếp nhận, làm hồ sơ và phân loại mức độ nghiện. Các bác sĩ xác định Cảnh bị nghiện ở mức độ trung bình, chưa có bệnh lý đi kèm. Anh được xếp vào chương trình điều trị trong 06 tháng, bao gồm đầy đủ 03 giai đoạn theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy. -
Hoàn thành chương trình và được hỗ trợ một phần chi phí
Sau 6 tháng điều trị, Cảnh hoàn thành chương trình cai nghiện, thể trạng phục hồi tốt và được cấp giấy chứng nhận. Do gia đình thuộc diện cận nghèo, Cảnh được miễn 50% chi phí điều trị và hỗ trợ khoảng 3 triệu đồng để ổn định cuộc sống sau khi rời cơ sở. Anh hiện đang tham gia học nghề tại Trung tâm hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng của tỉnh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, dù diễn ra tại nhà riêng, vẫn có thể bị xử lý hình sự với mức án từ 03 năm đến tù chung thân, tùy theo tình tiết tăng nặng. Trong khi đó, những người nghiện ma túy nếu có ý thức phục hồi hoàn toàn có thể lựa chọn cai nghiện tự nguyện tại cơ sở với thời gian tối thiểu 06 tháng.
