Chính sách nghỉ 60 phút mỗi ngày dành cho lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi là quy định quan trọng để bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em, đồng thời duy trì sự ổn định trong công việc. Pháp luật đã xác định rõ đây là quyền lợi có hưởng lương và doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện. Nếu không đảm bảo cho người lao động nghỉ đúng quy định, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính.
1. Thời giờ làm việc của lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi được quy định thế nào?
Khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 137. Bảo vệ thai sản
...
4. Lao động nữ trong thời gian hành kinh được nghỉ mỗi ngày 30 phút, trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
...
Khoản 4 Điều 80, khoản 4 Điều 58 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định:
Điều 80. Chăm sóc sức khỏe đối với lao động nữ
...
4. Nghỉ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi:
a) Lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi có quyền được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc để cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động;
b) Trường hợp lao động nữ có nhu cầu nghỉ linh hoạt hơn so với quy định tại điểm a khoản này thì người lao động thỏa thuận với người sử dụng lao động để được bố trí nghỉ phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ;
c) Trường hợp lao động nữ không có nhu cầu nghỉ và được người sử dụng lao động đồng ý để người lao động làm việc thì ngoài tiền lương được hưởng theo quy định tại điểm a khoản này, người lao động được trả thêm tiền lương theo công việc mà người lao động đã làm trong thời gian được nghỉ.
...
Điều 58. Thời giờ được tính vào thời giờ làm việc được hưởng lương
...
4. Thời giờ nghỉ đối với lao động nữ khi mang thai hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trong thời gian hành kinh theo quy định tại khoản 2 và khoản 4 Điều 137 của Bộ luật Lao động.
...
Khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ 60 phút mỗi ngày trong giờ làm việc để cho con bú, vắt – trữ sữa hoặc nghỉ ngơi, và thời gian này vẫn được tính đủ lương. Nghị định 145/2020/NĐ-CP làm rõ thêm: có thể thỏa thuận nghỉ linh hoạt, hoặc nếu không nghỉ mà tiếp tục làm việc thì ngoài lương bình thường còn được trả thêm cho phần thời gian này. Điều 58 khẳng định 60 phút nghỉ là thời giờ làm việc hưởng lương, thể hiện sự bảo vệ quyền lợi và sức khỏe cho lao động nữ nuôi con nhỏ.
Tình huống giả định
- Công ty Cổ phần Dệt may Hoàng Long bố trí thời giờ nghỉ cho lao động nữ
Tại Khu công nghiệp Quang Minh (Hà Nội), Công ty Cổ phần Dệt may Hoàng Long có hơn 800 lao động, trong đó 65 lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Ban giám đốc công ty đã ban hành thông báo nội bộ, bố trí cho nhóm lao động này được nghỉ 60 phút mỗi ngày ngay trong giờ làm việc để cho con bú, vắt – trữ sữa hoặc nghỉ ngơi. Thời gian nghỉ được chấm công đầy đủ và tính vào giờ làm việc hưởng lương. - Công ty thực hiện linh hoạt theo nhu cầu của lao động nữ
Một số công nhân may ca sáng đề nghị chia 60 phút thành hai lần nghỉ 30 phút, trong khi nhóm công nhân làm ca đêm chọn cộng dồn 60 phút nghỉ vào cuối ca để tiện chăm con sau giờ làm. Doanh nghiệp chấp thuận cả hai phương án theo đúng quy định pháp luật. Trường hợp một số lao động nữ không nghỉ mà làm việc, công ty vẫn trả thêm tiền lương cho phần công việc được thực hiện trong khoảng thời gian này. -
Thanh tra lao động ghi nhận việc tuân thủ quy định
Tháng 7, Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Hà Nội tiến hành kiểm tra định kỳ. Đoàn kiểm tra ghi nhận công ty đã bố trí thời giờ nghỉ đúng quy định, bảo đảm quyền lợi và sức khỏe cho lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Hồ sơ chấm công, bảng lương và phản hồi của người lao động đều chứng minh quyền nghỉ đã được thực hiện nghiêm túc, không gây ảnh hưởng đến năng suất sản xuất.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Mức xử phạt nếu doanh nghiệp không bảo đảm thời giờ nghỉ 60 phút cho lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi?
Khoản 2, khoản 3 Điều 28, khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 28. Vi phạm quy định về lao động nữ và bảo đảm bình đẳng giới
...
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
đ) Không cho lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi nghỉ 60 phút mỗi ngày trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác;
...
3. Biện pháp khắc phục hậu quả
...
b) Buộc người sử dụng lao động trả tiền lương cho người lao động nữ tương ứng với thời gian người lao động nữ không được nghỉ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi theo quy định của pháp luật đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 2 Điều này;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP nêu rõ, nếu doanh nghiệp không cho lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi nghỉ 60 phút/ngày thì sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng cho cá nhân là từ 10–20 triệu đồng, còn đối với tổ chức thì gấp đôi, tức 20–40 triệu đồng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp vi phạm còn phải truy trả tiền lương tương ứng với khoảng thời gian mà người lao động không được nghỉ theo đúng quy định.
Tình huống giả định
- Công ty sản xuất không bảo đảm thời giờ nghỉ cho lao động nữ
Tại Công ty TNHH Sản xuất Nhựa Đại Phát có gần 1.500 lao động, trong đó 120 lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Theo quy định, nhóm lao động này phải được nghỉ 60 phút mỗi ngày trong giờ làm việc, nhưng ban lãnh đạo chỉ cho phép họ nghỉ 30 phút để “đảm bảo tiến độ đơn hàng”. - Người lao động phản ánh lên công đoàn
Nhiều lao động nữ đã kiến nghị với tổ công đoàn về việc không được nghỉ đủ 60 phút như quy định, thậm chí khi xin nghỉ thêm thì bị quản lý ca nhắc nhở và trừ lương. Công đoàn cơ sở đã lập biên bản, gửi báo cáo đến Liên đoàn Lao động tỉnh và đề nghị cơ quan chức năng can thiệp. -
Cơ quan chức năng xử phạt
Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Bình Dương tiến hành kiểm tra, xác định công ty vi phạm điểm đ khoản 2 Điều 28 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Kết quả, công ty bị phạt 40 triệu đồng (do là tổ chức) và buộc truy trả tiền lương cho toàn bộ 120 lao động nữ theo số phút nghỉ còn thiếu trong 3 tháng vừa qua.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Chính sách nghỉ 60 phút/ngày cho lao động nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi vừa mang tính nhân văn vừa là quy định pháp luật bắt buộc. Quyền lợi này được tính vào giờ làm việc hưởng lương và có thể được sắp xếp linh hoạt theo thỏa thuận với doanh nghiệp. Nếu không bảo đảm cho người lao động nghỉ đúng quy định, doanh nghiệp sẽ bị xử phạt hành chính lên đến 40 triệu đồng và buộc trả lại tiền lương cho người lao động.
