Công ty cổ phần phải có ít nhất 3 cổ đông. Nếu thành lập nhưng không đủ số cổ đông, doanh nghiệp bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng theo quy định pháp luật.
Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp phổ biến nhưng để được thành lập hợp pháp thì phải bảo đảm tối thiểu 3 cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020. Nếu không đáp ứng điều kiện này, doanh nghiệp được coi là vi phạm pháp luật về thành lập công ty. Khi đó, tổ chức, cá nhân liên quan có thể bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
1. Thành lập công ty cổ phần cần đảm bảo bao nhiêu cổ đông?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:
Điều 111. Công ty cổ phần
1. Công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó:
a) Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần;
b) Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa;
c) Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp;
d) Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 120 và khoản 1 Điều 127 của Luật này.
...
Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn thông qua việc phát hành cổ phần. Việc đặt ra yêu cầu tối thiểu 03 cổ đông ngay từ khi thành lập giúp bảo đảm cơ cấu sở hữu không bị tập trung tuyệt đối vào một hoặc hai cá nhân, qua đó khuyến khích tính minh bạch và khả năng giám sát lẫn nhau giữa các cổ đông.
Mặt khác, việc không giới hạn số lượng cổ đông tối đa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng phạm vi huy động vốn. Quy định này cho phép công ty cổ phần trở thành loại hình phù hợp nhất khi doanh nghiệp có nhu cầu kêu gọi vốn từ nhiều nhà đầu tư, kể cả trong và ngoài nước.
Tình huống giả định
- Anh An, chị Bình, anh Cường góp vốn thành lập công ty cổ phần
Ba cá nhân là anh An, chị Bình và anh Cường thống nhất góp vốn để thành lập một công ty cổ phần trong lĩnh vực vận tải. - Hồ sơ ghi nhận rõ 03 cổ đông
Hồ sơ thành lập được nộp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, trong đó ghi nhận rõ danh sách 03 cổ đông sáng lập. - Công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
Công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp với hình thức công ty cổ phần, bảo đảm đúng quy định về số lượng cổ đông tối thiểu. -
Ba cổ đông tiến hành Đại hội đồng cổ đông
Ba cổ đông tiến hành Đại hội đồng cổ đông đầu tiên để thông qua điều lệ công ty và phân công bộ máy quản lý.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Thành lập công ty cổ phần nhưng không đủ cổ đông bị xử lý thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 Điều 46 Nghị định 122/2021/NĐ-CP như sau:
Điều 46. Vi phạm về thành lập doanh nghiệp
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi không đảm bảo số lượng thành viên, cổ đông theo quy định.
...
Việc quy định chế tài xử phạt này nhằm ràng buộc trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi thành lập doanh nghiệp. Nếu công ty cổ phần không có đủ 3 cổ đông ngay từ đầu thì bản chất của loại hình này bị sai lệch, vì pháp luật quy định công ty cổ phần là doanh nghiệp của nhiều nhà đầu tư cùng góp vốn. Xử phạt từ 10 đến 20 triệu đồng vừa có tác dụng ngăn ngừa vi phạm, vừa khẳng định tính bắt buộc của điều kiện này.
Tình huống giả định
- Anh Tuấn và chị Hoà góp vốn thành lập công ty cổ phần
Anh Tuấn và chị Hòa góp vốn thành lập công ty cổ phần trong lĩnh vực xây dựng, nhưng chỉ có 02 cổ đông. - Hồ sơ ghi nhận số lượng cổ đông không đủ
Hồ sơ được nộp lên Sở Kế hoạch và Đầu tư. Trong quá trình kiểm tra, cơ quan phát hiện công ty không đủ số lượng cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020. - Cơ quan có thẩm quyền xử phạt hành chính đối với anh Tuấn và chị Hoà
Cơ quan có thẩm quyền lập biên bản xử phạt hành chính với mức 15 triệu đồng theo Điều 46 Nghị định 122/2021/NĐ-CP. -
Anh Tuấn và chị Hoà phải bổ sung thêm 1 cổ đông
Anh Tuấn và chị Hòa buộc phải bổ sung thêm 01 cổ đông nữa để công ty tiếp tục hoạt động hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc thành lập công ty cổ phần bắt buộc phải có ít nhất 03 cổ đông theo Luật Doanh nghiệp 2020. Nếu doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện này, hành vi sẽ bị xử phạt từ 10 đến 20 triệu đồng theo Nghị định 122/2021/NĐ-CP. Do đó, ngay từ khi chuẩn bị hồ sơ, các sáng lập viên cần bảo đảm đúng số lượng cổ đông nhằm tránh rủi ro pháp lý.
