Thách cưới là hành vi yêu cầu tài sản hoặc tiền bạc làm điều kiện kết hôn và nếu vượt mức hợp lý sẽ bị coi là vi phạm pháp luật và bị xử phạt 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
Kết hôn là sự tự nguyện của hai người dựa trên tình yêu và sự đồng thuận, không chịu bất kỳ sự ép buộc hay đòi hỏi vật chất nào. Trong thực tế, có những trường hợp cha mẹ hoặc người thân đặt ra yêu cầu tiền bạc hay tài sản trước khi đồng ý cho cưới, được gọi là thách cưới. Pháp luật quy định rõ ràng về hành vi này, xem đây là vi phạm nếu nó trở thành điều kiện bắt buộc để kết hôn.
1. Thách cưới có phải là hành vi vi phạm pháp luật không?
Khoản 12 Điều 3 và điểm đ Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
12. Yêu sách của cải trong kết hôn là việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng và coi đó là điều kiện để kết hôn nhằm cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ.
...
Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình
...
2. Cấm các hành vi sau đây:
...
đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;
...
...
Thách cưới là hình thức thể hiện cụ thể của hành vi yêu sách của cải trong kết hôn. Đây là việc cha mẹ hoặc người thân của một bên đặt ra điều kiện về vật chất, như tiền, vàng, quà tặng hay tài sản khác, để đồng ý cho hai người kết hôn. Theo quy định, nếu sự đòi hỏi này vượt quá mức hợp lý và bị xem như điều kiện bắt buộc để cưới, thì hành vi đó bị coi là vi phạm pháp luật vì cản trở quyền tự nguyện kết hôn của nam, nữ.
Tình huống giả định
- Ông Thông đặt ra yêu cầu thách cưới cao
Khi con gái ông Nguyễn Văn Thông dự định kết hôn với anh Trần Quốc Duy, ông yêu cầu gia đình anh Duy phải nộp 200 triệu đồng cùng nhiều quà cưới giá trị mới đồng ý cho cưới. - Gia đình anh Duy phản đối hành vi thách cưới
Gia đình anh Duy cho rằng yêu cầu này vượt quá khả năng kinh tế và trái với tinh thần tự nguyện trong hôn nhân nên từ chối, khiến lễ cưới bị hoãn lại. - Chính quyền địa phương tiến hành xác minh vụ việc
Sau khi nhận phản ánh, cán bộ tư pháp xã làm việc với ông Thông và xác định đây là hành vi thách cưới – thuộc nhóm yêu sách của cải bị pháp luật cấm. - Ông Thông bị nhắc nhở và buộc chấm dứt hành vi thách cưới
Ủy ban nhân dân xã yêu cầu ông Thông chấm dứt việc đặt điều kiện vật chất, đồng ý cho con gái kết hôn trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Người có hành vi thách cưới bị xử phạt bao nhiêu?
Điểm đ Khoản 1 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 59. Hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
đ) Cản trở kết hôn, yêu sách của cải trong kết hôn hoặc cản trở ly hôn.
...
...
Khi một người hoặc gia đình của họ đặt ra yêu cầu phải có tiền bạc, tài sản hay quà tặng có giá trị mới đồng ý cho kết hôn, hành vi đó được gọi là thách cưới. Nếu việc thách cưới vượt quá mức hợp lý và trở thành điều kiện bắt buộc để hai người được kết hôn, thì được xem là yêu sách của cải trong kết hôn. Theo quy định, hành vi này bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng vì đã cản trở quyền tự nguyện kết hôn của nam, nữ.
Tình huống giả định
- Ông Hậu đặt điều kiện trước khi gả con gái
Khi con gái ông Phạm Văn Hậu muốn kết hôn với anh Lê Minh Toàn, ông yêu cầu gia đình anh Toàn phải đưa 100 triệu đồng và một xe tay ga thì mới đồng ý. - Gia đình anh Toàn không đồng ý với yêu cầu thách cưới
Cha mẹ anh Toàn cho rằng yêu cầu này vượt quá mức hợp lý, làm mất đi tính tự nguyện của hôn nhân nên từ chối thực hiện. - Cán bộ tư pháp xã tiến hành xác minh vụ việc
Sau khi nhận phản ánh, chính quyền địa phương làm việc với ông Hậu và xác định hành vi trên là yêu sách của cải trong kết hôn. - Ông Hậu bị xử phạt hành chính theo quy định
Ủy ban nhân dân xã ra quyết định xử phạt ông Hậu 3.000.000 đồng và yêu cầu chấm dứt hành vi thách cưới, để con gái được kết hôn tự nguyện.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Thách cưới là biểu hiện cụ thể của hành vi yêu sách của cải trong hôn nhân khi một bên đặt điều kiện vật chất để đồng ý cho kết hôn. Người có hành vi thách cưới vượt mức hợp lý sẽ bị xử phạt hành chính từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng. Việc tuân thủ quy định này góp phần bảo đảm quyền tự nguyện kết hôn và giữ gìn giá trị nhân văn trong đời sống hôn nhân.
