Tài sản số được pháp luật Việt Nam công nhận từ 01/01/2026

Trong thời đại công nghệ số phát triển, dữ liệu và các giá trị điện tử ngày càng trở thành yếu tố quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội. Từ ngày 01/01/2026, khi Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực, khái niệm tài sản số sẽ được pháp luật chính thức công nhận. Đồng thời, việc phân loại tài sản số cũng sẽ được quy định rõ ràng, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động đầu tư, trao đổi và xác lập quyền sở hữu tài sản trong môi trường điện tử.

1. Tài sản số là gì?

Căn cứ theo Điều 46 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025:

Luật Công nghiệp công nghệ số 2025

Điều 46. Tài sản số
Tài sản số là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.

Tài sản số là loại tài sản tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử, được tạo lập, lưu trữ, chuyển giao và xác thực thông qua công nghệ số. Khác với tài sản hữu hình như đất đai, nhà cửa hay tiền giấy, tài sản số chỉ hiện diện trên môi trường điện tử nhưng vẫn có giá trị pháp lý và có thể tham gia giao dịch. Việc pháp luật ghi nhận tài sản số nhằm mở rộng phạm vi điều chỉnh, tạo cơ sở cho các quan hệ dân sự và thương mại trong kỷ nguyên số. Ví dụ: Một bộ sưu tập tranh kỹ thuật số (NFT) được phát hành và mua bán trên nền tảng blockchain, hay một vật phẩm ảo trong trò chơi trực tuyến có thể mua bán bằng tiền thật, đều được coi là tài sản số theo quy định mới.

Tình huống giả định

• Doanh nghiệp mua bán tài sản số trên nền tảng điện tử
  Ngày 10/4/2026, Công ty CP Công nghệ Sao Mai tại Phường Nhiêu Lộc, TP. Hồ Chí Minh ký hợp đồng mua bán bộ sưu tập hình ảnh số (NFT) thông qua một nền tảng trực tuyến.

• Phát sinh mâu thuẫn khi thanh toán
  Tài sản được tạo lập, lưu trữ và chuyển giao qua công nghệ blockchain. Các bên ký kết hợp đồng điện tử và xác thực giao dịch bằng chữ ký số. Công ty Sao Mai chỉ thanh toán 60% giá trị hợp đồng và cho rằng tài sản số không phải là tài sản được pháp luật công nhận nên hợp đồng không có hiệu lực.

• Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh công nhận giao dịch
  Các bên kiện nhau ra Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Hồ Chí Minh, Tòa án xác định NFT là tài sản số theo Điều 46, giao dịch hợp pháp và có giá trị pháp lý ràng buộc.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Tài sản số được phân loại như thế nào?

Căn cứ theo Điều 47 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025:

Luật Công nghiệp công nghệ số 2025

Điều 47. Phân loại tài sản số

1. Tài sản số được phân loại theo một hoặc một số tiêu chí sau:

a) Mục đích sử dụng;

b) Công nghệ;

c) Tiêu chí khác.

2. Tài sản số bao gồm:

a) Tài sản ảo trên môi trường điện tử là một loại tài sản số có thể được dùng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư. Tài sản ảo không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự; tài chính;

b) Tài sản mã hóa là một loại tài sản số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao. Tài sản mã hóa không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự; tài chính;

c) Tài sản số khác.

Pháp luật quy định việc phân loại tài sản số dựa trên các tiêu chí như mục đích sử dụng, công nghệ áp dụng hoặc những đặc điểm khác. Theo đó, tài sản số được chia thành ba nhóm chính:

(i) Tài sản ảo, thường là vật phẩm tồn tại trong môi trường điện tử và có thể dùng để trao đổi hoặc đầu tư ví dụ như vật phẩm trong trò chơi trực tuyến có thể mua bán bằng tiền thật;

(ii) Tài sản mã hóa, là loại tài sản sử dụng công nghệ mã hóa hoặc các công nghệ tương tự để bảo đảm tính xác thực, lưu giữ và chuyển giao ví dụ như các đồng tiền kỹ thuật số như Bitcoin;

(iii) Tài sản số khác, được xác định theo sự phát triển của thực tiễn và quy định pháp luật.

Tình huống giả định

• Anh Nguyễn Văn Nam chuyển nhượng vật phẩm ảo trong game cho bạn bè
  Ngày 05/8/2026, anh Nguyễn Văn Nam, cư trú tại Phường An Đông, TP. Hồ Chí Minh, thỏa thuận bán cho anh Trần Minh Hoàng một thanh kiếm ảo trong trò chơi trực tuyến với giá 30 triệu đồng. Hai bên thống nhất việc thanh toán trước, còn vật phẩm sẽ được chuyển giao qua tài khoản game.

• Phát sinh tranh chấp về quyền sở hữu vật phẩm ảo
  Sau khi nhận đủ tiền, Nam không chuyển vật phẩm ảo cho Hoàng mà tiếp tục sử dụng trong game. Hoàng nhiều lần yêu cầu nhưng Nam từ chối, cho rằng đây chỉ là vật phẩm “ảo” nên không ràng buộc trách nhiệm.

• Tòa án nhân dân khu vực 7 – Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết tranh chấp
  Khi vụ việc được đưa ra Tòa án nhân dân khu vực 7 – Thành phố Hồ Chí Minh, Tòa căn cứ Điều 47 Luật Công nghiệp công nghệ số, xác định vật phẩm trong trò chơi trực tuyến là tài sản ảo, được pháp luật công nhận là tài sản số. Do đó, hợp đồng mua bán giữa Nam và Hoàng có giá trị pháp lý, Nam phải hoàn tất nghĩa vụ chuyển giao hoặc hoàn trả tiền cho Hoàng.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Từ ngày 01/01/2026, tài sản số sẽ trở thành một loại tài sản chính thức được pháp luật công nhận. Việc phân loại rõ ràng thành tài sản ảo, tài sản mã hóa và các loại tài sản số khác sẽ giúp quản lý minh bạch hơn, bảo đảm quyền lợi các bên trong giao dịch điện tử, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.