Để sản xuất và phát sóng một kênh truyền hình trong nước, các đơn vị phải đáp ứng điều kiện pháp lý cụ thể và được cấp phép bởi cơ quan có thẩm quyền. Một trong những câu hỏi quan trọng là cơ quan nào mới đủ điều kiện để đứng ra xin cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình. Bên cạnh đó, thời hạn hiệu lực của loại Giấy phép này cũng cần được nắm rõ để bảo đảm đúng tiến độ sản xuất và phát sóng.
1. Đơn vị nào được quyền đề nghị cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước?
Khoản 1 Điều 15 Nghị định 06/2016/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 15. Cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước
1. Đơn vị đề nghị cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước phải là cơ quan báo chí có Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình.
...
Không phải tổ chức nào cũng có thể đề nghị cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước. Việc này được giới hạn cho các cơ quan báo chí – tức là các đơn vị đã được cơ quan quản lý nhà nước cấp Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo rằng đơn vị có đủ năng lực chuyên môn, trách nhiệm pháp lý và cơ sở hạ tầng để triển khai nội dung phát sóng phù hợp với định hướng truyền thông quốc gia.
Việc giới hạn chủ thể này nhằm kiểm soát chất lượng nội dung phát sóng và tránh tình trạng các đơn vị không chuyên hoặc không có chức năng báo chí tự ý sản xuất kênh, gây nhiễu loạn thị trường thông tin. Ngoài ra, quy trình xin cấp Giấy phép còn yêu cầu một loạt hồ sơ khác như đề án sản xuất, năng lực tài chính, nhân sự, thiết bị kỹ thuật… cho thấy đây không phải là thủ tục mang tính hình thức mà là sự sàng lọc cần thiết từ phía cơ quan quản lý nhà nước.
Tình huống giả định:
Một công ty truyền thông bị từ chối vì không phải cơ quan báo chí
Công ty Truyền thông Sao Việt tại TP.HCM chuyên sản xuất các chương trình giải trí và đã hợp tác với nhiều đài truyền hình trong cả nước. Nhận thấy nhu cầu phát triển thương hiệu riêng, công ty này quyết định lập một kênh truyền hình riêng trên nền tảng truyền hình cáp và gửi hồ sơ đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước.
Tuy nhiên, sau khi rà soát hồ sơ, cơ quan cấp phép xác định rằng Sao Việt chỉ là doanh nghiệp truyền thông, không có Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình và không phải là cơ quan báo chí theo pháp luật. Do đó, Bộ đã từ chối cấp phép với lý do công ty không đủ điều kiện chủ thể theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Nghị định 06/2016/NĐ-CP.
Sau khi bị từ chối, đại diện công ty cho biết họ buộc phải chuyển hướng sang hợp tác với một cơ quan báo chí có đủ điều kiện pháp lý để cùng đứng tên trong đề án sản xuất kênh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước có thời hạn bao lâu?
Khoản 4 Điều 15 Nghị định 06/2016/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 15. Cấp Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước
...
4. Thời hạn Giấy phép
a) Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước có hiệu lực tối đa 10 (mười) năm kể từ ngày cấp, nhưng không vượt quá thời hạn có hiệu lực của Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình của đơn vị được cấp Giấy phép. Đơn vị có Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước được chủ động cung cấp kênh chương trình sản xuất theo Giấy phép cho các đơn vị cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình trong cả nước;
b) Sau 90 (chín mươi) ngày, kể từ ngày Giấy phép có hiệu lực, nếu đơn vị được cấp Giấy phép không thực hiện việc sản xuất kênh chương trình thì Giấy phép không còn giá trị. Nếu muốn tiếp tục sản xuất kênh chương trình, đơn vị phải làm thủ tục đề nghị cấp Giấy phép, áp dụng như hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép lần đầu quy định tại các Khoản 2, 3 Điều này.
...
Thời hạn của Giấy phép sản xuất kênh chương trình trong nước không cố định cho mọi trường hợp mà phụ thuộc vào thời hạn của Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình mà đơn vị đang sở hữu. Dù thời hạn tối đa được pháp luật cho phép là 10 năm, nhưng nếu Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình của đơn vị chỉ còn hiệu lực 5 năm thì Giấy phép sản xuất kênh cũng chỉ có giá trị trong thời gian đó. Điều này nhằm đảm bảo tính đồng bộ và nhất quán trong việc quản lý nội dung phát sóng.
Một điểm quan trọng khác là nếu đơn vị được cấp phép không bắt đầu sản xuất kênh trong vòng 90 ngày kể từ ngày Giấy phép có hiệu lực thì Giấy phép sẽ tự động hết giá trị. Trong trường hợp muốn tiếp tục sản xuất, đơn vị phải làm lại thủ tục cấp phép từ đầu. Quy định này đặt ra yêu cầu về cam kết và năng lực triển khai thực tế từ phía đơn vị được cấp Giấy phép, tránh việc "giữ chỗ" hoặc xin phép mang tính hình thức.
Tình huống giả định:
Giấy phép hết hiệu lực sớm do Giấy phép gốc sắp hết hạn
Đài Truyền hình Quảng Thành là cơ quan báo chí địa phương đã có Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình có thời hạn đến tháng 6/2027. Tháng 3/2025, đài này hoàn thiện hồ sơ xin cấp Giấy phép sản xuất một kênh truyền hình chuyên biệt về du lịch địa phương, với kỳ vọng được cấp phép trong vòng 10 năm để đầu tư dài hạn.
Tuy nhiên, khi Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép, thời hạn của Giấy phép sản xuất kênh chỉ kéo dài đến tháng 6/2027, trùng với ngày hết hạn của Giấy phép phát thanh, truyền hình hiện tại. Điều này khiến lãnh đạo Đài hiểu rằng dù pháp luật cho phép tối đa 10 năm, nhưng Giấy phép sản xuất kênh không thể vượt quá thời hạn hiệu lực của Giấy phép phát thanh, truyền hình gốc. Nhờ chuẩn bị kỹ từ trước, Đài Quảng Thành vẫn kịp triển khai dự án trong thời gian còn lại.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Việc sản xuất kênh chương trình trong nước không chỉ cần năng lực nội dung mà còn phải đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp lý. Theo quy định, chỉ cơ quan báo chí có Giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình mới được đề nghị cấp Giấy phép sản xuất kênh. Giấy phép này có hiệu lực tối đa 10 năm nhưng không vượt quá thời hạn của Giấy phép phát thanh, truyền hình đang có.
