Người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động khi sửa đổi nội quy; nếu không thực hiện, có thể bị phạt đến 20 triệu đồng.
Nội quy lao động là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì trật tự, kỷ cương và nâng cao hiệu quả làm việc. Khi doanh nghiệp thay đổi quy mô, cơ cấu hoặc chính sách quản lý, việc sửa đổi nội quy là cần thiết để phù hợp với tình hình mới. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật, người sử dụng lao động không được tự ý sửa đổi nội quy mà phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở trước khi ban hành nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và đúng pháp luật.
1. Khi sửa đổi nội quy lao động có cần tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động không?
Điều 28 Nghị định 05/2015/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 148/2018/NĐ-CP) quy định như sau:
Điều 28. Đăng ký nội quy lao động và hiệu lực của nội quy lao động
...
5. Trường hợp sửa đổi, bổ sung nội quy lao động đang có hiệu lực, người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở và thực hiện đăng ký lại nội quy lao động.
...
Quy định này thể hiện nguyên tắc dân chủ trong quan hệ lao động. Việc tham khảo ý kiến giúp bảo đảm người lao động được góp ý, bày tỏ quan điểm về những thay đổi ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của họ. Đồng thời, nó giúp người sử dụng lao động tránh rủi ro pháp lý, tăng tính đồng thuận và duy trì môi trường làm việc ổn định.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp tuân thủ quy định khi sửa đổi nội quy
Công ty TNHH Minh Phát tại Thành phố Hồ Chí Minh chuẩn bị sửa đổi nội quy về chế độ làm thêm giờ và nghỉ phép. Giám đốc công ty đã tổ chức buổi họp với Ban chấp hành Công đoàn cơ sở để lắng nghe ý kiến, góp ý của người lao động. - Nội quy được hoàn thiện và đăng ký đúng quy định
Sau khi tiếp thu các ý kiến, công ty chỉnh sửa nội dung phù hợp và nộp hồ sơ đăng ký nội quy lao động tại Sở Nội vụ. Hồ sơ được chấp thuận và nội quy mới chính thức có hiệu lực. -
Kết quả và ý nghĩa pháp lý
Việc thực hiện đúng quy trình giúp doanh nghiệp tránh vi phạm, đảm bảo nội quy hợp pháp và nhận được sự đồng thuận từ người lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu không tham khảo ý kiến thì bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 19, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 19. Vi phạm quy định về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất
...
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
c) Không tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở trước khi ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung nội quy lao động;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Hành vi ban hành hoặc sửa đổi nội quy lao động mà không tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở sẽ bị phạt từ 5 triệu đến 10 triệu đồng theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Mức phạt này áp dụng cho cá nhân còn tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp đôi vì Điều 6 quy định mức phạt đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp ban hành nội quy mà không tham khảo ý kiến người lao động
Công ty CP An Tín tại Hà Nội tự ý sửa đổi nội quy về thời gian nghỉ phép mà không thông qua Công đoàn cơ sở. Sau khi phát hiện, tập thể người lao động gửi đơn kiến nghị lên cơ quan quản lý lao động yêu cầu xem xét. - Cơ quan chức năng xử lý vi phạm
Thanh tra Sở Nội vụ kiểm tra và xác định công ty vi phạm điểm c khoản 2 Điều 19 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Doanh nghiệp bị xử phạt 20 triệu đồng và buộc thực hiện việc tham khảo ý kiến, đăng ký lại nội quy đúng quy định. -
Kết quả và ý nghĩa pháp lý
Trường hợp này thể hiện trách nhiệm của cơ quan quản lý trong việc giám sát, bảo đảm quyền được tham gia ý kiến của người lao động đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật trong quản trị nội bộ doanh nghiệp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khi sửa đổi nội quy lao động, người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở và đăng ký lại nội quy để đảm bảo tính hợp pháp. Việc không thực hiện tham khảo ý kiến có thể bị phạt đến 10 triệu đồng với cá nhân, nếu tổ chức vi phạm thì mức phạt gấp đôi.
