Nghị định 179/2024/NĐ-CP đã thiết lập một hệ thống chính sách đãi ngộ riêng dành cho sinh viên tốt nghiệp xuất sắc khi muốn trở thành công chức, viên chức. Không chỉ dừng lại ở chế độ lương, phụ cấp ưu tiên, nghị định này còn mở ra cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng, bao gồm cả việc xét quy hoạch vào các vị trí lãnh đạo. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể những quyền lợi nổi bật mà sinh viên xuất sắc được hưởng khi trở thành công chức, viên chức theo quy định mới này.
1. Mức lương và phụ cấp của sinh viên tốt nghiệp xuất sắc khi được tuyển dụng vào làm công chức, viên chức được quy định thế nào?
Chế độ lương và phụ cấp thu hút lần đầu đối với sinh viên tốt nghiệp xuất sắc được quy định tại Điều 8 Nghị định 179/2024/NĐ-CP như sau:
Điều 8. Trợ cấp thu hút lần đầu sau tuyển dụng
Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng khi tuyển dụng vào làm công chức, viên chức thì được hưởng 100% mức lương trong thời gian tập sự. Đồng thời được hưởng phụ cấp tăng thêm bằng 150% mức lương theo hệ số lương hiện hưởng trong thời hạn 05 năm kể từ ngày có quyết định tuyển dụng, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 6 Nghị định này. Phụ cấp tăng thêm không dùng để tính đóng hưởng chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (đối với viên chức).
Căn cứ vào khả năng cân đối ngân sách của địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét, quyết định bổ sung chính sách hỗ trợ đối với sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng khi tuyển dụng vào làm việc trong cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý.
Chính sách về lương và phụ cấp theo Nghị định 179/2024/NĐ-CP là một bước tiến quan trọng nhằm thu hút người trẻ tài năng vào khu vực công. Khi được tuyển dụng vào làm công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc sẽ được nhận:
-
100% mức lương trong thời gian tập sự, không bị cắt giảm như các đối tượng khác.
-
Phụ cấp tăng thêm bằng 150% lương theo hệ số lương hiện hưởng, kéo dài trong 5 năm liên tục, kể từ thời điểm có quyết định tuyển dụng.
Ví dụ: nếu một người có hệ số lương là 2,34, với mức lương cơ sở hiện tại là 1.800.000 đồng/tháng, thì:
-
Mức lương chính thức: 2,34 × 1.800.000 = 4.212.000 đồng
-
Phụ cấp tăng thêm (150%): 6.318.000 đồng
→ Tổng thu nhập mỗi tháng: 10.530.000 đồng (chưa tính phụ cấp ngành, vùng…)
Lưu ý: phụ cấp tăng thêm không được dùng để tính đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hay bảo hiểm thất nghiệp, nhằm phân biệt giữa chế độ ưu đãi và chế độ bắt buộc.
Tuy nhiên, phụ cấp này không áp dụng trong các trường hợp sau:
-
Người được tuyển dụng tự nguyện từ chối nhận phụ cấp;
-
Không hoàn thành nhiệm vụ hoặc không đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm;
-
Có hành vi vi phạm đến mức bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự;
- Ngành, lĩnh vực công tác không còn thuộc danh mục ưu tiên tại thời điểm triển khai.
Chính sách phụ cấp tăng thêm 150% không chỉ là đãi ngộ tài chính đơn thuần, mà còn thể hiện cam kết rõ ràng của Nhà nước trong việc cạnh tranh nhân lực chất lượng cao với khu vực tư nhân và quốc tế. Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng khắt khe, thu nhập thấp và cơ hội phát triển hạn chế từ lâu đã là lý do khiến nhiều sinh viên giỏi không chọn con đường làm việc trong cơ quan nhà nước. Việc ban hành chế độ phụ cấp vượt khung giúp tạo ra một tín hiệu mạnh mẽ rằng khu vực công có cơ chế khuyến khích xứng đáng với người thật sự có năng lực.
Không những vậy, chính sách này còn có tính dài hạn khi kéo dài suốt 5 năm – thời điểm quan trọng định hình sự gắn bó ban đầu của công chức trẻ với bộ máy nhà nước. Nếu được áp dụng nghiêm túc và đồng bộ, chính sách này sẽ góp phần cải thiện chất lượng đầu vào của đội ngũ công chức, viên chức, đồng thời từng bước xây dựng hình ảnh một nền công vụ cạnh tranh, chuyên nghiệp và minh bạch hơn.
Tình huống giả định
Linh – sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc ngành công nghệ thông tin, vừa được xét tuyển vào làm công chức tại Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh An Giang theo diện người có tài năng. Trong hợp đồng tuyển dụng, cô được ghi rõ sẽ nhận 100% lương tập sự và được áp dụng chính sách phụ cấp theo Nghị định 179.
Tuy nhiên, khi nhận quyết định phân công công tác, cô bất ngờ được thông báo rằng phụ cấp tăng thêm 150% sẽ không được giải quyết ngay, vì “ngân sách tỉnh đang khó khăn” và “phải chờ năm sau trình HĐND duyệt bổ sung”. Cùng thời điểm, một đồng nghiệp khác – không thuộc diện tuyển dụng tài năng – vẫn được nhận đủ phụ cấp khu vực, thâm niên công tác và hỗ trợ đào tạo.
Linh bức xúc, gửi đơn kiến nghị lên Sở Nội vụ. Qua kiểm tra, Sở khẳng định: phụ cấp 150% là chế độ bắt buộc áp dụng theo Điều 8 Nghị định 179, không phụ thuộc vào khả năng ngân sách trừ khi Hội đồng nhân dân đã ban hành chính sách thay thế. Việc trì hoãn giải ngân phụ cấp là sai quy định và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người được tuyển dụng theo diện tài năng.
Kết quả là Sở phải tổ chức họp khẩn, bổ sung kinh phí từ quỹ dự phòng, chi trả ngay phần phụ cấp còn thiếu cho Linh và các trường hợp tương tự, đồng thời ra thông báo nội bộ về việc thực hiện nghiêm túc chính sách thu hút đối với sinh viên tốt nghiệp xuất sắc.
(Đây chỉ là tình huống giả định nhằm minh họa quy định pháp luật về mức lương và phụ cấp của sinh viên tốt nghiệp xuất sắc theo Nghị định 179/2024/NĐ-CP.)
2. Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc sau khi được tuyển dụng có được xét quy hoạch chức danh lãnh đạo không?
Quy định về chính sách ưu tiên trong bố trí, sử dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc sau tuyển dụng được nêu rõ tại Điều 11 Nghị định 179/2024/NĐ-CP, với các nội dung sau:
Điều 11. Chính sách ưu tiên trong bố trí, sử dụng sau tuyển dụng
Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng sau khi tuyển dụng vào công chức, viên chức được cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng tạo điều kiện trong bố trí, sử dụng như sau:
Cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền quản lý và sử dụng có trách nhiệm xem xét, lựa chọn quy hoạch chức danh lãnh đạo, quản lý trên các lĩnh vực công tác ở trung ương và địa phương.
Những cán bộ khoa học có năng lực nghiên cứu được tập trung bồi dưỡng theo hướng trở thành nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành cho các lĩnh vực được giao chủ trì các đề tài, công trình nghiên cứu khoa học từ cấp bộ, cấp tỉnh trở lên.
Được xét nâng ngạch lên chuyên viên chính hoặc tương đương nếu trong thời hạn 05 năm kể từ khi được tuyển dụng được đánh giá và xếp loại chất lượng ở mức từ hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, trong đó có 02 năm trở lên được đánh giá và xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Xuất phát từ nhu cầu, nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và căn cứ kết quả công tác, sau tuyển dụng từ 01 đến 02 năm, nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ thì được xem xét, bổ nhiệm làm lãnh đạo, quản lý từ cấp phòng và tương đương ở cấp huyện trở lên (theo phân cấp), kể cả cán bộ đó chưa là đảng viên (trừ các cơ quan tham mưu của cấp ủy, tổ chức đảng).
Nghị định 179/2024/NĐ-CP không chỉ dừng lại ở việc tạo điều kiện đầu vào cho sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, mà còn thiết kế sẵn lộ trình phát triển dài hạn cho họ sau khi đã được tuyển dụng. Một trong những điểm nổi bật là quyền được xem xét quy hoạch và bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý, trong khi thông thường quy trình này yêu cầu thời gian công tác lâu dài và điều kiện chính trị như đảng viên.
Cụ thể, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc:
-
Có thể được quy hoạch các chức danh lãnh đạo từ trung ương đến địa phương, tùy theo năng lực và lĩnh vực chuyên môn;
-
Nếu là cán bộ nghiên cứu, có thể được bồi dưỡng trở thành chuyên gia đầu ngành, chủ trì các đề tài khoa học cấp bộ hoặc cấp tỉnh;
-
Được xét nâng ngạch lên chuyên viên chính hoặc tương đương nếu sau 5 năm có đủ ít nhất 2 năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ;
-
Quan trọng hơn, sau 01–02 năm công tác, nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ, có thể được bổ nhiệm làm lãnh đạo cấp phòng trở lên, kể cả chưa là đảng viên, trừ các cơ quan tham mưu cấp ủy.
Điểm mới này mở ra một lối đi nhanh và hợp lý hơn cho nhân tài trẻ trong khu vực công. Không còn rào cản về thâm niên cứng nhắc hay yêu cầu bắt buộc phải vào Đảng quá sớm, chính sách này phản ánh tinh thần "trọng thực tài" thay vì "trọng lý lịch".
Tuy nhiên, đây là quyền năng đi kèm trách nhiệm. Mọi ưu tiên nêu trên đều gắn với điều kiện thực tế: phải hoàn thành nhiệm vụ, được đánh giá định kỳ, và phù hợp với nhu cầu thực tiễn của cơ quan. Nếu không có đánh giá minh bạch hoặc sử dụng ưu ái không đúng cách, chính sách sẽ mất đi ý nghĩa.
Tình huống giả định
Anh Phạm Minh Vỹ – cựu sinh viên xuất sắc ngành quản trị công, được tuyển dụng vào Sở Nội vụ tỉnh Long An theo diện xét tuyển tài năng năm 2025. Sau 2 năm công tác, anh liên tục được xếp loại hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, có nhiều sáng kiến cải tiến quy trình đánh giá cán bộ và xây dựng phần mềm quản lý công chức cấp huyện.
Năm 2027, Chủ tịch UBND huyện đề nghị bổ nhiệm anh Vỹ làm Trưởng phòng Nội vụ huyện – vị trí đang thiếu nhân sự, trong khi anh là người có thành tích vượt trội và am hiểu nghiệp vụ. Tuy nhiên, khi hồ sơ trình lên, một phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh phản đối, cho rằng anh chưa đủ điều kiện vì “chưa là đảng viên và còn quá trẻ để giữ vị trí quản lý”.
Tranh cãi nội bộ kéo dài khiến hồ sơ bị “treo” gần 3 tháng. Báo chí địa phương vào cuộc, đặt câu hỏi về việc Nghị định 179/2024/NĐ-CP có bị hiểu sai hoặc cố tình không được áp dụng đúng. Trước sức ép dư luận và phản ánh từ Ban tổ chức tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nội vụ rà soát lại toàn bộ hồ sơ.
Căn cứ Điều 11 Nghị định 179, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: người có tài năng được tuyển dụng theo chính sách đặc biệt hoàn toàn có thể được bổ nhiệm làm lãnh đạo cấp phòng sau từ 1–2 năm công tác nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ, không bắt buộc phải là đảng viên, trừ trường hợp thuộc khối tham mưu cấp ủy. Hồ sơ của anh Vỹ được phê duyệt trong vòng 5 ngày sau đó.
(Đây chỉ là tình huống giả định nhằm minh họa chính sách ưu tiên về quy hoạch, sử dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc theo Nghị định 179/2024/NĐ-CP.)
Kết luận
Nghị định 179/2024/NĐ-CP đã thiết lập một cơ chế đãi ngộ rõ ràng và khác biệt dành cho sinh viên tốt nghiệp xuất sắc khi được tuyển dụng vào khu vực nhà nước. Ngoài việc được hưởng lương đầy đủ và phụ cấp tăng thêm 150% trong 5 năm đầu, họ còn có cơ hội được quy hoạch lãnh đạo, xét nâng ngạch và bổ nhiệm chức vụ sớm.
