Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, nhưng pháp luật nghiêm cấm việc lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi hoặc gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội.
Trong đời sống văn hóa Việt Nam, hoạt động tín ngưỡng luôn giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì bản sắc dân tộc và đáp ứng nhu cầu tinh thần của con người. Khi tham gia các hoạt động tín ngưỡng, vấn đề quyền tự do tín ngưỡng của mỗi người được pháp luật đặc biệt quan tâm và bảo đảm thực hiện bình đẳng. Bên cạnh đó, pháp luật cũng đặt ra những giới hạn nhất định để bảo đảm quyền tự do này không bị lợi dụng, làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội và các giá trị đạo đức chung của cộng đồng.
Quyền tự do tham gia các hoạt động tín ngưỡng được quy định thế nào?
Khoản 1 và 2 Điều 6 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 quy định như sau:
Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016
Điều 6. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người
1. Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.
2. Mỗi người có quyền bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo; thực hành lễ nghi tín ngưỡng, tôn giáo; tham gia lễ hội; học tập và thực hành giáo lý, giáo luật tôn giáo.
...
Mọi cá nhân đều bình đẳng trong việc lựa chọn niềm tin và thể hiện tín ngưỡng của mình, không bị ép buộc, cản trở hay phân biệt đối xử. Người dân có thể tham gia các hoạt động lễ hội, thờ cúng, hoặc các nghi lễ mang tính tín ngưỡng tôn giáo miễn là tuân thủ đúng quy định pháp luật và không vi phạm trật tự công cộng.
Tình huống giả định
Người dân tổ chức lễ cầu an đầu năm tại địa phương
-
Ông Nguyễn Văn Dũng tổ chức lễ cầu an tại đình làng
Ông Nguyễn Văn Dũng, cùng người dân địa phương tổ chức lễ cầu an đầu năm tại đình làng. Buổi lễ diễn ra với các nghi thức truyền thống như dâng hương, rước kiệu và đọc văn tế nhằm cầu bình an, mưa thuận gió hòa cho cộng đồng dân cư. -
Ông Dũng thực hiện đúng quy định về hoạt động tín ngưỡng
Trước khi tổ chức, ông Dũng đã nộp hồ sơ đăng ký theo hướng dẫn của chính quyền. Lễ hội được chuẩn bị chu đáo, không có yếu tố mê tín hay thu tiền trái phép, thể hiện đúng tinh thần hoạt động tín ngưỡng. -
Cơ quan chức năng ghi nhận và khuyến khích duy trì hoạt động tín ngưỡng hợp pháp
Sau khi lễ hội kết thúc, cơ quan có thẩm quyền đánh giá đây là hoạt động tín ngưỡng đúng quy định, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương và tạo sự gắn kết trong cộng đồng. Chính quyền địa phương khuyến khích duy trì các hoạt động tương tự trong khuôn khổ pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Trong hoạt động tín ngưỡng, những hành vi nào bị pháp luật nghiêm cấm?
Khoản 4 Điều 5 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 quy định như sau:
Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016
Điều 5. Các hành vi bị nghiêm cấm
...
4. Hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo:a) Xâm phạm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, môi trường;
b) Xâm hại đạo đức xã hội; xâm phạm thân thể, sức khỏe, tính mạng, tài sản; xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác;
c) Cản trở việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân;
d) Chia rẽ dân tộc; chia rẽ tôn giáo; chia rẽ người theo tín ngưỡng, tôn giáo với người không theo tín ngưỡng, tôn giáo, giữa những người theo các tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau....
Mọi hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo phải được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, hướng tới giá trị nhân văn và lợi ích cộng đồng. Những hành vi lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự, hoặc xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác đều bị xử lý nghiêm.
Tình huống giả định
Cá nhân tổ chức lễ tín ngưỡng có yếu tố mê tín dị đoan
-
Bà Lê Thị Hạnh tổ chức lễ “giải hạn” thu tiền trái phép
Bà Lê Thị Hạnh, đã tự ý tổ chức lễ “giải hạn” tại nhà riêng, thu tiền của người dân với cam kết “xóa vận xui và mang lại may mắn”. Hoạt động này nhanh chóng thu hút nhiều người tham dự và lan truyền trên mạng xã hội. -
Cơ quan chức năng phát hiện và xử lý hành vi vi phạm
Qua phản ánh của người dân, cơ quan có thẩm quyền phối hợp với Công an thành phố tiến hành kiểm tra, xác định hành vi của bà Hạnh là lợi dụng hoạt động tín ngưỡng để trục lợi, gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội và niềm tin cộng đồng. -
Biện pháp xử lý và tuyên truyền tại địa phương
Bà Hạnh bị xử phạt vi phạm hành chính, buộc chấm dứt hoạt động và hoàn trả số tiền đã thu. Chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền về thực hành tín ngưỡng đúng pháp luật, nhằm tránh tình trạng biến tướng thành mê tín, trục lợi cá nhân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Quyền tự do tín ngưỡng là một trong những quyền cơ bản của con người, được pháp luật Việt Nam tôn trọng và bảo đảm thực hiện bình đẳng cho mọi công dân. Mỗi người đều có quyền lựa chọn, thể hiện và tham gia các hoạt động tín ngưỡng, miễn là tuân thủ đúng quy định, không gây ảnh hưởng đến trật tự, an ninh và đạo đức xã hội. Các hành vi lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi, gây chia rẽ, xúc phạm danh dự hoặc xâm phạm quyền của người khác đều bị nghiêm cấm, nhằm bảo vệ giá trị văn hóa, tinh thần và sự đoàn kết trong cộng đồng.
