Ông bà không được nhận cháu ruột làm con nuôi do có quan hệ huyết thống trực hệ và chỉ cô chú dì cậu bác mới được nhận cháu từ 16 đến dưới 18 tuổi làm con nuôi.
Nhận con nuôi là hình thức pháp lý giúp trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được chăm sóc, nuôi dưỡng trong môi trường gia đình ổn định. Tuy nhiên, không phải mọi quan hệ thân thuộc đều có thể thực hiện việc nhận nuôi. Pháp luật quy định rõ phạm vi và điều kiện, trong đó có những giới hạn đối với quan hệ huyết thống như giữa ông bà và cháu ruột, cũng như quy định cụ thể cho các trường hợp họ hàng gần được nhận nuôi.
1. Ông bà có được nhận cháu làm con nuôi không?
Khoản 6 Điều 13 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định cụ thể:
Điều 13. Các hành vi bị cấm
...
6. Ông, bà nhận cháu làm con nuôi hoặc anh, chị, em nhận nhau làm con nuôi.
...
Quan hệ giữa ông bà và cháu đã là mối quan hệ huyết thống trực tiếp, nên pháp luật không cho phép ông bà nhận chính cháu ruột của mình làm con nuôi. Việc nhận nuôi chỉ áp dụng cho người không có quan hệ huyết thống trực hệ hoặc không cùng hàng anh chị em. Quy định này giúp bảo đảm rõ ràng về vai trò, quyền và nghĩa vụ trong quan hệ gia đình, tránh chồng chéo giữa các mối quan hệ thân thuộc.
Tình huống giả định
- Bà Hạnh xin nhận cháu nội làm con nuôi
Sau khi con trai mất sớm, bà Nguyễn Thị Hạnh nảy sinh ý định nhận cháu nội 10 tuổi làm con nuôi để tiện chăm sóc và bảo đảm quyền lợi cho cháu. - Bà Hạnh nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân phường
Bà chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, trình bày nguyện vọng muốn được công nhận là mẹ nuôi hợp pháp của cháu bé. - Cán bộ tư pháp giải thích quy định pháp luật
Ủy ban nhân dân phường xem xét hồ sơ và giải thích rằng ông bà không được phép nhận chính cháu ruột của mình làm con nuôi vì đây là quan hệ huyết thống trực hệ. - Hồ sơ bị từ chối và được hướng dẫn phương án khác
Cơ quan chức năng từ chối tiếp nhận hồ sơ, đồng thời hướng dẫn bà Hạnh làm thủ tục cử người giám hộ hợp pháp để tiếp tục chăm sóc cháu theo quy định của pháp luật.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Cô chú ruột có được nhận cháu làm con nuôi không?
Điểm b Khoản Điều 8 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định cụ thể:
Điều 8. Người được nhận làm con nuôi
...
2. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
...
b) Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.
...
Pháp luật cho phép người thân ruột trong gia đình như cô, chú, dì, cậu, bác được nhận cháu làm con nuôi, nhưng chỉ trong trường hợp người cháu đã lớn, nằm trong độ tuổi từ 16 đến dưới 18. Việc nhận nuôi trong phạm vi họ hàng này giúp trẻ được chăm sóc, nuôi dưỡng trong môi trường quen thuộc và giữ được mối liên kết gia đình tự nhiên.
Tình huống giả định
- Cô Lan nhận cháu làm con nuôi
Cô Trần Thị Lan, 40 tuổi, muốn nhận cháu trai là Nguyễn Minh Khang, 17 tuổi, làm con nuôi sau khi cha mẹ Khang đi lao động ở nước ngoài dài hạn. - Gia đình thống nhất việc nhận nuôi
Họ hàng hai bên đồng ý vì Khang đã quen sống cùng cô Lan, môi trường học tập và sinh hoạt của em vẫn ổn định. - Cơ quan chức năng xác minh điều kiện
Ủy ban nhân dân phường kiểm tra hồ sơ, xác nhận Khang thuộc độ tuổi từ 16 đến dưới 18 và cô Lan là người thân ruột đủ điều kiện nhận con nuôi. - Quyết định cho nhận con nuôi được phê duyệt
Ủy ban nhân dân phường ra quyết định công nhận việc nhận nuôi hợp pháp, Khang chính thức trở thành con nuôi của cô Lan và tiếp tục được chăm sóc trong gia đình.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Pháp luật không cho phép ông bà nhận chính cháu ruột của mình làm con nuôi vì đây là quan hệ huyết thống trực hệ, dễ gây chồng chéo quyền và nghĩa vụ trong gia đình. Ngược lại, cô, chú, dì, cậu, bác ruột có thể nhận cháu từ 16 đến dưới 18 tuổi làm con nuôi nếu đáp ứng điều kiện luật định. Quy định này giúp bảo đảm trật tự gia đình và duy trì sự hài hòa trong các mối quan hệ thân tộc.
