Nhận con nuôi là biện pháp pháp lý giúp trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được chăm sóc trong gia đình và bảo đảm quyền lợi chính đáng. Pháp luật hiện hành không cho phép cặp đôi đồng tính nhận con nuôi, nhưng quy định rõ điều kiện đối với cá nhân, cặp đôi khác để việc nhận nuôi hợp pháp và bảo vệ tốt nhất cho trẻ em.
Pháp luật Việt Nam chưa công nhận hôn nhân đồng giới, vì vậy cặp đôi đồng tính không thể cùng nhận con nuôi, chỉ cá nhân đủ điều kiện mới được phép.
1. Cặp đôi đồng tính có được nhận con nuôi không?
Trả lời vắn tắt: Hiện nay, pháp luật Việt Nam không công nhận hôn nhân đồng giới. Nhưng vẫn có thể nhận con nuôi với tư cách người độc thân, nếu đáp ứng điều kiện luật định.
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014
Điều 8. Điều kiện kết hôn
...
2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.
Điều 14. Điều kiện đối với người nhận con nuôi
1. Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;
c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
d) Có tư cách đạo đức tốt.
...
Như vậy, vì hôn nhân đồng giới chưa được pháp luật công nhận, nên cặp đôi đồng giới không thể cùng đứng tên nhận con nuôi. Tuy nhiên, pháp luật không cấm cá nhân là người đồng giới nhận con nuôi. Trong trường hợp này, một người có thể nộp hồ sơ với tư cách cá nhân độc thân và phải bảo đảm các điều kiện theo quy định.
Tình huống giả định
-
Anh Nguyễn Văn Tài và anh Phạm Hoàng Minh muốn cùng nhận con nuôi
Ngày 05/8/2025, anh Nguyễn Hoàng Minh (35 tuổi) và anh Châu Anh Tú (33 tuổi), cùng cư trú tại phường Bến Thành, TP. Hồ Chí Minh, đến Trung tâm Bảo trợ trẻ em để tìm hiểu thủ tục nhận nuôi bé gái 4 tuổi mồ côi cha mẹ. Hai anh mong muốn được cùng đứng tên làm cha nuôi. -
Nộp hồ sơ nhận nuôi tại UBND phường Bến Thành
Ngày 15/8/2025, anh Minh và anh Tú nộp hồ sơ xin nhận con nuôi tại UBND phường Bến Thành. Công chức hộ tịch tiếp nhận, đối chiếu quy định và giải thích rằng chỉ cá nhân độc thân hoặc cặp vợ chồng hợp pháp mới có thể nhận con nuôi. -
UBND phường từ chối ghi nhận cặp đôi đồng giới cùng đứng tên
Ngày 25/8/2025, UBND phường Bến Thành lập biên bản và thông báo chỉ chấp nhận anh Minh đứng tên làm cha nuôi với tư cách cá nhân độc thân. Anh Tú không được công nhận là cha nuôi hợp pháp, dù thực tế vẫn tham gia chăm sóc bé.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Điều kiện đối với người nhận con nuôi
Trả lời vắn tắt: Người đồng giới nhận con nuôi với tư cách cá nhân độc thân phải bảo đảm các điều kiện về tuổi, sức khỏe, kinh tế, chỗ ở và đạo đức theo Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010.
Căn cứ theo Khoản 1, Khoản 2 Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010:
Điều 14. Điều kiện đối với người nhận con nuôi
1. Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;
c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
d) Có tư cách đạo đức tốt.
2. Những người sau đây không được nhận con nuôi:
a) Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
b) Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;
c) Đang chấp hành hình phạt tù;
d) Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.
...
Khoản 1, Khoản 2 Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định người nhận con nuôi phải đáp ứng đủ điều kiện về năng lực, tuổi, sức khỏe, kinh tế, đạo đức; đồng thời loại trừ những trường hợp vi phạm pháp luật hoặc không đủ tư cách. Những yêu cầu này nhằm bảo đảm rằng trẻ em được giao cho môi trường sống an toàn, ổn định và lành mạnh, đồng thời phòng ngừa các nguy cơ bị lợi dụng, xâm hại hoặc bỏ mặc sau khi được nhận nuôi.
Tình huống giả định
-
Chị Lê Thị Hồng nộp đơn xin nhận con nuôi
Ngày 12/9/2025, chị Lê Thị Hồng (32 tuổi) nhân viên kế toán, độc thân và đang cư trú tại phường Xóm Chiếu, TP. Hồ Chí Minh nộp đơn xin nhận nuôi bé trai 6 tuổi Ngô Minh Khoa tại Trung tâm Bảo trợ xã hội. -
Hội đồng thẩm định xác minh điều kiện nuôi con
Ngày 28/9/2025, Hội đồng thẩm định của Sở Tư pháp tiến hành xác minh nơi ở, thu nhập và sức khỏe của chị Hồng. Kết quả: Chị có căn hộ riêng, thu nhập 20 triệu đồng/tháng, hồ sơ y tế chứng minh sức khỏe tốt và được địa phương đánh giá có tư cách đạo đức tốt. -
UBND phường ra quyết định công nhận quan hệ mẹ nuôi – con nuôi
Ngày 10/10/2025, UBND phường Xóm Chiếu ban hành quyết định cho phép chị Hồng nhận bé Khoa làm con nuôi. Từ thời điểm này, quan hệ mẹ nuôi – con nuôi được pháp luật công nhận đầy đủ, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của cả hai bên.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
3. Kết luận
Quyền nhận con nuôi là chế định quan trọng nhằm bảo đảm trẻ em có mái ấm gia đình. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam hiện chỉ cho phép cặp vợ chồng khác giới hợp pháp hoặc cá nhân độc thân nhận con nuôi. Do hôn nhân đồng giới chưa được thừa nhận, cặp đôi đồng giới không thể cùng nhau nhận nuôi con. Người đồng tính vẫn có thể nhận con nuôi với tư cách cá nhân, miễn đáp ứng đầy đủ điều kiện luật định.
