Pháp luật Việt Nam quy định rõ chỉ công dân Việt Nam mới có quyền thành lập hộ kinh doanh, nhằm bảo đảm quản lý minh bạch và tuân thủ pháp luật.
Hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh được pháp luật Việt Nam quy định nhằm đáp ứng nhu cầu buôn bán, dịch vụ ở quy mô nhỏ lẻ. Tuy nhiên, chỉ có công dân có quốc tịch Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mới được phép đăng ký và đứng tên thành lập hộ kinh doanh theo quy định.
1. Đăng ký hộ kinh doanh là gì?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 3 Nghị định 168/2025/NĐ-CP:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
2. Đăng ký hộ kinh doanh là việc người thành lập hộ kinh doanh đăng ký nội dung đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế của hộ kinh doanh dự kiến thành lập, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh và các nghĩa vụ đăng ký khác theo quy định của Nghị định này.
...
Quy định về đăng ký hộ kinh doanh xác định rõ đây là thủ tục bắt buộc nhằm hợp pháp hóa hoạt động kinh doanh, gắn liền với đăng ký thuế và các nghĩa vụ pháp lý khác. Điều này bảo đảm hộ kinh doanh được quản lý minh bạch, tuân thủ pháp luật và có đầy đủ cơ sở pháp lý để hoạt động.
Tình huống giả định
-
Anh Trần Văn Minh nộp hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh
Ngày 12/9/2025, tại phường Tân Bình (TP. Hồ Chí Minh), anh Trần Văn Minh chuẩn bị hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh quán ăn nhỏ, gồm: đơn đăng ký, bản sao CMND, giấy tờ liên quan đến địa điểm kinh doanh và nộp tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp phường. -
Cơ quan chức năng tiếp nhận và xử lý
Sau khi kiểm tra, cơ quan đăng ký kinh doanh xác nhận hồ sơ hợp lệ và cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, đồng thời thực hiện đăng ký thuế theo quy định. -
Ý nghĩa pháp lý
Tình huống cho thấy việc đăng ký hộ kinh doanh là thủ tục bắt buộc để hoạt động hợp pháp, đồng thời gắn liền với nghĩa vụ thuế và các trách nhiệm pháp lý khác.
Tình trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
2. Người nước ngoài có được đăng ký hộ kinh doanh tại Việt Nam không?
Căn cứ theo Điều 82 Nghị định 168/2025/NĐ-CP:
Điều 82. Quyền thành lập hộ kinh doanh
1. Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập thì các thành viên ủy quyền bằng văn bản cho một thành viên làm người đại diện hộ kinh doanh trong quá trình hoạt động kinh doanh. Văn bản ủy quyền của các thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm người đại diện hộ kinh doanh phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
2. Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh theo quy định tại Nghị định này, trừ các trường hợp sau đây:
a) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;
b) Người không được thành lập hộ kinh doanh theo quy định của luật.
...
Điều kiện bắt buộc để thành lập hộ kinh doanh là phải là công dân Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Người nước ngoài không có quốc tịch Việt Nam thì không thuộc đối tượng này, do đó không thể trực tiếp đăng ký thành lập hộ kinh doanh.
Tình huống giả định
-
Ông Thomas Miller mong muốn thành lập hộ kinh doanh
Ngày 12/8/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, ông Thomas Miller (quốc tịch Mỹ) dự định mở một quán cà phê nhỏ dưới hình thức hộ kinh doanh cá thể để tự quản lý và kinh doanh. -
Cơ quan chức năng giải thích quy định pháp luật
Khi đến Phòng Tài chính – Kế hoạch, ông Thomas được thông báo rằng pháp luật Việt Nam chỉ cho phép công dân Việt Nam có quyền thành lập hộ kinh doanh. Người nước ngoài không đủ điều kiện để trực tiếp đăng ký. -
Ý nghĩa pháp lý
Tình huống cho thấy pháp luật hiện hành giới hạn quyền thành lập hộ kinh doanh chỉ dành cho công dân Việt Nam. Người nước ngoài chỉ có thể hợp tác hoặc góp vốn cùng công dân Việt Nam để thực hiện hoạt động kinh doanh.
Tình trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.
3. Kết bài
Chỉ công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mới có quyền trực tiếp thành lập hộ kinh doanh. Người nước ngoài không thể trực tiếp tự mình thành lập hộ kinh doanh. Điều này thể hiện sự chặt chẽ trong quản lý, bảo đảm minh bạch và phù hợp với đặc thù của loại hình kinh doanh này tại Việt Nam.
