Bên nhận ủy thác có quyền hưởng thù lao, yêu cầu thông tin và miễn trách nhiệm khi giao đã giao hàng đồng thời phải tuân thủ nghĩa vụ về mua bán, thông báo, chỉ dẫn, giao hàng và liên đới trách nhiệm khi có lỗi.
Ủy thác là một trong những dịch vụ thương mại được áp dụng phổ biến trong hoạt động mua bán hàng hóa. Pháp luật hiện hành quy định rõ quyền của bên nhận ủy thác để bảo đảm tính minh bạch trong giao dịch. Đồng thời, pháp luật cũng xác định cụ thể nghĩa vụ của bên nhận ủy thác nhằm duy trì sự cân bằng trách nhiệm trong quan hệ hợp đồng
1. Bên nhận ủy thác mua bán hàng hóa có quyền gì?
Điều 164 Luật Thương mại 2005 quy định cụ thể:
Điều 164. Quyền của bên nhận uỷ thác
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, bên nhận uỷ thác có các quyền sau đây:1. Yêu cầu bên uỷ thác cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết cho việc thực hiện hợp đồng uỷ thác;
2. Nhận thù lao uỷ thác và các chi phí hợp lý khác;
3. Không chịu trách nhiệm về hàng hoá đã bàn giao đúng thoả thuận cho bên uỷ thác.
Trong quan hệ ủy thác mua bán hàng hóa, bên nhận ủy thác được phép yêu cầu bên ủy thác cung cấp đầy đủ thông tin và tài liệu cần thiết để thực hiện hợp đồng. Họ có quyền hưởng thù lao ủy thác cùng các chi phí phát sinh hợp lý. Quan trọng hơn, nếu đã bàn giao hàng hóa đúng thỏa thuận thì bên nhận ủy thác không phải chịu trách nhiệm về hàng hóa đó.
Tình huống giả định
- Công ty Xuất nhập khẩu Nam Việt ký hợp đồng ủy thác
Nam Việt ký hợp đồng nhận ủy thác từ Công ty Thương mại An Hòa để nhập khẩu 1.000 tấn bột mì từ Úc. Nam Việt yêu cầu An Hòa cung cấp hồ sơ pháp lý và giấy phép nhập khẩu đầy đủ. - Công ty Xuất nhập khẩu Nam Việt triển khai nhập khẩu
Sau khi nhận đủ tài liệu, Nam Việt ký hợp đồng với đối tác Úc, thanh toán trước theo điều khoản và tổ chức vận chuyển hàng về cảng Cát Lái, đồng thời phát sinh thêm chi phí lưu kho do tàu đến chậm. - Công ty Xuất nhập khẩu Nam Việt bàn giao hàng hóa
Toàn bộ lô hàng bột mì được giao cho An Hòa đúng số lượng, chất lượng và thời hạn. Nam Việt bàn giao chứng từ kèm báo cáo chi tiết quá trình thực hiện. - Công ty Xuất nhập khẩu Nam Việt nhận thù lao
Nam Việt được An Hòa thanh toán thù lao ủy thác cùng chi phí phát sinh hợp lý. Theo quy định pháp luật, từ thời điểm bàn giao đúng thỏa thuận, Nam Việt không còn chịu trách nhiệm về hàng hóa.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Bên nhận ủy thác mua bán hàng hóa có nghĩa vụ gì?
Điều 165 Luật Thương mại 2005 quy định cụ thể:
Điều 165. Nghĩa vụ của bên nhận uỷ thác
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, bên nhận uỷ thác có các nghĩa vụ sau đây:1. Thực hiện mua bán hàng hoá theo thỏa thuận;
2. Thông báo cho bên uỷ thác về các vấn đề có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng uỷ thác;
3. Thực hiện các chỉ dẫn của bên uỷ thác phù hợp với thoả thuận;
4. Bảo quản tài sản, tài liệu được giao để thực hiện hợp đồng uỷ thác;
5. Giữ bí mật về những thông tin có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng uỷ thác;
6. Giao tiền, giao hàng theo đúng thoả thuận;
7. Liên đới chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm pháp luật của bên ủy thác, nếu nguyên nhân của hành vi vi phạm pháp luật đó có một phần do lỗi của mình gây ra.
Bên nhận ủy thác phải làm đúng những gì đã cam kết trong hợp đồng và tuân thủ các chỉ dẫn hợp pháp từ bên ủy thác. Họ phải bảo quản tài sản, tài liệu được giao, không tiết lộ thông tin liên quan và thực hiện việc giao tiền, giao hàng đúng thỏa thuận. Nếu bên ủy thác vi phạm pháp luật mà có phần lỗi từ phía bên nhận ủy thác, thì bên nhận ủy thác cũng phải cùng chịu trách nhiệm.
Tình huống giả định
- Công ty Dịch vụ Thương mại Phú Gia ký hợp đồng ủy thác
Phú Gia ký hợp đồng nhận ủy thác từ Công ty Xuất khẩu Thiên Tân để nhập khẩu 300 máy lạnh từ Thái Lan. Hợp đồng quy định Phú Gia phải tuân thủ chỉ dẫn hợp pháp và bảo mật thông tin giao dịch. - Công ty Dịch vụ Thương mại Phú Gia triển khai thực hiện
Phú Gia tiến hành ký kết hợp đồng nhập khẩu với đối tác Thái Lan theo đúng chỉ dẫn của Thiên Tân, đồng thời bảo quản bộ hồ sơ ủy thác và toàn bộ chứng từ gốc. - Công ty Dịch vụ Thương mại Phú Gia phát sinh vi phạm
Trong quá trình thông quan, Thiên Tân chỉ đạo khai sai mã hàng để giảm thuế, và Phú Gia đồng ý làm theo. Hành vi này bị hải quan phát hiện là vi phạm pháp luật. - Công ty Dịch vụ Thương mại Phú Gia chịu trách nhiệm liên đới
Cơ quan chức năng xác định lỗi xuất phát từ sự đồng thuận giữa Thiên Tân và Phú Gia. Do đó, ngoài bên ủy thác, Phú Gia cũng bị xử phạt và liên đới chịu trách nhiệm về vi phạm pháp luật trong giao dịch.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Quyền của bên nhận ủy thác thể hiện ở việc được yêu cầu cung cấp thông tin, hưởng thù lao và được miễn trách nhiệm khi đã giao đúng thỏa thuận. Nghĩa vụ của họ bao gồm tuân thủ hợp đồng, làm theo chỉ dẫn hợp pháp và bảo quản tài sản được giao. Từ đó có thể thấy, pháp luật đã thiết lập cơ chế vừa bảo đảm quyền lợi vừa ràng buộc trách nhiệm của bên nhận ủy thác trong thương mại.
