Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về điều kiện pháp lý, chuyên môn và thủ tục hành chính. Việc đáp ứng đúng điều kiện là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo tính hợp pháp của quan hệ lao động và quyền lợi cho cả hai bên. Ngoài ra, thời hạn của hợp đồng lao động cũng được pháp luật giới hạn chặt chẽ để phù hợp với thời gian cho phép làm việc tại Việt Nam.
1. Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam phải đáp ứng điều kiện gì?
Khoản 1 Điều 151 Bộ Luật lao động 2019 quy định cụ thể:
Điều 151. Điều kiện người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam
1. Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam là người có quốc tịch nước ngoài và phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Đủ 18 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
b) Có trình độ chuyên môn, kỹ thuật, tay nghề, kinh nghiệm làm việc; có đủ sức khỏe theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế;
c) Không phải là người đang trong thời gian chấp hành hình phạt hoặc chưa được xóa án tích hoặc đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật nước ngoài hoặc pháp luật Việt Nam;
d) Có giấy phép lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp, trừ trường hợp quy định tại Điều 154 của Bộ luật này.
...
Theo khoản 1 Điều 151 Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam là người mang quốc tịch nước ngoài và phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau. Thứ nhất, người lao động phải từ đủ 18 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Thứ hai, họ phải có trình độ chuyên môn, kỹ thuật, tay nghề hoặc kinh nghiệm làm việc phù hợp với vị trí tuyển dụng và có đủ sức khỏe theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế. Thứ ba, người lao động không được là người đang chấp hành hình phạt, chưa được xóa án tích hoặc đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo pháp luật Việt Nam hoặc pháp luật nước ngoài. Thứ tư, người lao động nước ngoài phải có giấy phép lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp, trừ các trường hợp được miễn theo quy định tại Điều 154 của Bộ luật này.
Tình huống giả định
Ông Michael David Brown, quốc tịch Hoa Kỳ, là kỹ sư cơ khí có hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc tại các tập đoàn công nghiệp lớn tại châu Âu. Tháng 3 năm 2024, ông Michael được Công ty Cổ phần Cơ khí Chính xác An Phát tại Bình Dương mời sang Việt Nam làm việc với vị trí chuyên gia tư vấn kỹ thuật trong thời hạn 2 năm.
Trước khi ký hợp đồng lao động, công ty đã phối hợp với Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương hoàn tất thủ tục xin cấp giấy phép lao động cho ông Michael. Hồ sơ của ông bao gồm: bản sao hộ chiếu, văn bằng chuyên môn, xác nhận kinh nghiệm, giấy khám sức khỏe tại cơ sở y tế được chỉ định và lý lịch tư pháp do cơ quan có thẩm quyền của Hoa Kỳ cấp. Sau khi được cấp giấy phép lao động, ông Michael ký hợp đồng và bắt đầu làm việc theo đúng quy định.
Căn cứ khoản 1 Điều 151 Bộ luật Lao động năm 2019, ông Michael David Brown đủ điều kiện làm việc hợp pháp tại Việt Nam vì đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về độ tuổi, năng lực hành vi, chuyên môn, sức khỏe, không có tiền án và có giấy phép lao động do cơ quan có thẩm quyền cấp.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Thời hạn của hợp đồng lao động đối với người lao động nước ngoài là bao lâu?
Khoản 2 Điều 151 Bộ Luật lao động 2019 quy định cụ thể:
Điều 151. Điều kiện người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam
...
2. Thời hạn của hợp đồng lao động đối với người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam không được vượt quá thời hạn của Giấy phép lao động. Khi sử dụng người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, hai bên có thể thỏa thuận giao kết nhiều lần hợp đồng lao động xác định thời hạn.
...
Theo khoản 2 Điều 151 Bộ luật Lao động năm 2019, thời hạn của hợp đồng lao động ký kết với người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam không được dài hơn thời hạn ghi trong Giấy phép lao động. Giấy phép lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có thời hạn cụ thể tùy theo từng trường hợp, thường không quá 2 năm. Hai bên có thể thỏa thuận ký kết lại nhiều lần hợp đồng lao động xác định thời hạn, miễn là mỗi lần ký kết vẫn tuân thủ nguyên tắc không vượt quá thời hạn của Giấy phép lao động còn hiệu lực.
Tình huống giả định
Ông Kimura Hiroshi, quốc tịch Nhật Bản, được Công ty TNHH Kỹ thuật Ngọc Hy tại Khu công nghiệp Long Đức, tỉnh Đồng Nai tuyển dụng làm chuyên gia quản lý chất lượng. Ngày 01/3/2023, ông Hiroshi được Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai cấp Giấy phép lao động có thời hạn 24 tháng, từ ngày 01/3/2023 đến ngày 28/2/2025.
Sau khi được cấp phép, ông Hiroshi ký hợp đồng lao động xác định thời hạn 18 tháng với Công ty Ngọc Hy, kết thúc vào ngày 31/8/2024. Trước khi hợp đồng hết hạn, hai bên thống nhất tiếp tục ký thêm một hợp đồng xác định thời hạn 6 tháng để ông Hiroshi làm việc đến ngày 28/2/2025, trùng với thời hạn Giấy phép lao động đã được cấp.
Căn cứ khoản 2 Điều 151 Bộ luật Lao động năm 2019, việc Công ty TNHH Kỹ thuật Ngọc Hy và ông Kimura Hiroshi ký kết hai hợp đồng lao động liên tiếp, với tổng thời gian không vượt quá thời hạn Giấy phép lao động là hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Lao động nước ngoài tại Việt Nam phải đáp ứng đầy đủ điều kiện về hồ sơ, trình độ và có giấy phép hợp lệ trước khi làm việc. Hợp đồng lao động ký với người nước ngoài phải tuân thủ thời hạn tối đa không quá 2 năm và có thể được gia hạn một lần. Việc không tuân thủ các quy định này có thể dẫn đến hậu quả pháp lý cho cả người lao động và người sử dụng lao động.
