Người chưa thành niên không được quyền góp vốn, thành lập hay quản lý doanh nghiệp. Nếu vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính từ 20 đến 30 triệu đồng theo quy định pháp luật.
Trong lĩnh vực kinh doanh, không phải ai cũng có quyền góp vốn hay thành lập doanh nghiệp. Pháp luật quy định rõ ràng rằng người chưa thành niên chưa đủ điều kiện năng lực hành vi dân sự nên không thể tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp. Nếu vẫn cố tình góp vốn hoặc đứng tên thành lập công ty, hành vi sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định.
1. Người chưa thành niên có được góp vốn thành lập doanh nghiệp không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:
Điều 17. Quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp và quản lý doanh nghiệp
...
2. Tổ chức, cá nhân sau đây không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam:
...
đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;
...
Người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi. Theo đó, chủ thể này chưa có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, tức là chưa thể tự chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về các giao dịch dân sự và thương mại. Vì vậy, Luật Doanh nghiệp 2020 đã loại trừ người chưa thành niên khỏi nhóm được phép góp vốn hay thành lập doanh nghiệp.
Việc thành lập và quản lý doanh nghiệp đòi hỏi năng lực tài chính, kinh nghiệm và khả năng chịu trách nhiệm pháp lý cao. Nếu để người chưa thành niên tham gia sẽ dẫn tới nguy cơ tranh chấp, rủi ro cho các bên và ảnh hưởng đến tính minh bạch của thị trường. Do đó, chỉ khi đủ 18 tuổi cá nhân mới được phép hợp pháp góp vốn và thành lập công ty.
Tình huống giả định
- Em Quân dự định góp vốn thành lập doanh nghiệp
Nguyễn Văn Quân, 17 tuổi, dự định góp vốn cùng bạn bè để thành lập công ty công nghệ. - Cơ quan chức năng phát hiện Quân chưa đủ tuổi góp vốn
Trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, cơ quan đăng ký kinh doanh phát hiện Quân chưa đủ 18 tuổi. - Hồ sơ của Quân bị từ chối
Hồ sơ thành lập doanh nghiệp của Quân bị từ chối tiếp nhận vì người chưa thành niên không có quyền thành lập và góp vốn vào doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người chưa thành niên góp vốn thành lập doanh nghiệp bị phạt bao nhiêu?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 2 Điều 46 Nghị định 122/2021/NĐ-CP như sau:
Điều 46. Vi phạm về thành lập doanh nghiệp
...
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
b) Không có quyền góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp nhưng vẫn thực hiện.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc thay đổi thành viên góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;
...
Nếu người chưa thành niên vẫn tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp, hành vi đó được coi là trái pháp luật. Nguyên nhân là họ không thuộc nhóm chủ thể có quyền góp vốn theo Luật Doanh nghiệp 2020. Do vậy, theo Nghị định 122/2021/NĐ-CP, cơ quan quản lý sẽ xử phạt hành chính từ 20 đến 30 triệu đồng cho hành vi không có quyền góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp nhưng vẫn thực hiện. Ngoài xử phạt, doanh nghiệp còn buộc phải điều chỉnh lại giấy tờ đăng ký, loại bỏ phần vốn góp bất hợp pháp.
Tình huống giả định
- Mai, Dũng và Hoàng cùng lập hồ sơ thành lập doanh nghiệp
Trần Thị Mai, 16 tuổi, cùng bạn là Nguyễn Văn Dũng (20 tuổi) và Lê Hoàng (19 tuổi) đăng ký thành lập Công ty TNHH Anh Dũng với tổng vốn điều lệ kê khai là 3 tỷ đồng. Trong đó, Trần Thị Mai đứng tên góp vốn 25 triệu đồng. - Cơ quan chức năng phát hiện Mai chưa đủ tuổi góp vốn
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở Kế hoạch và Đầu tư phát hiện một trong các thành viên góp vốn là người chưa thành niên. - Công ty bị xử phạt và buộc loại bỏ phần vốn góp của Mai
Công ty bị xử phạt 25 triệu đồng theo Nghị định 122/2021/NĐ-CP. Đồng thời, bị buộc phải điều chỉnh lại hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, loại bỏ phần vốn góp đứng tên Trần Thị Mai.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người chưa thành niên không có quyền góp vốn, thành lập hoặc quản lý doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp 2020. Nếu vẫn thực hiện, sẽ bị xử phạt hành chính từ 20 đến 30 triệu đồng và buộc điều chỉnh lại hồ sơ đăng ký kinh doanh để đảm bảo tính hợp pháp.
