Tiền lương ngừng việc khi doanh nghiệp phải di dời địa điểm được thỏa thuận nhưng phải bảo đảm lương tối thiểu, nếu trả không đủ sẽ bị xử phạt và buộc trả bù.
Trong quá trình hoạt động, nhiều doanh nghiệp buộc phải tạm ngừng sản xuất do di dời địa điểm theo yêu cầu của cơ quan nhà nước hoặc vì các lý do khách quan khác. Khi đó, vấn đề tiền lương trong thời gian ngừng việc thường phát sinh tranh chấp giữa người lao động và người sử dụng lao động. Việc xác định đúng cách trả lương ngừng việc và hậu quả pháp lý nếu trả không đủ là nội dung cần được làm rõ theo quy định hiện hành.
1. Ngừng việc do dời địa điểm làm việc thì tiền lương được tính ra sao?
Điều 99 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 99. Tiền lương ngừng việc
Trường hợp phải ngừng việc, người lao động được trả lương như sau:
...
3. Nếu vì sự cố về điện, nước mà không do lỗi của người sử dụng lao động hoặc do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch họa, di dời địa điểm hoạt động theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc vì lý do kinh tế thì hai bên thỏa thuận về tiền lương ngừng việc như sau:
a) Trường hợp ngừng việc từ 14 ngày làm việc trở xuống thì tiền lương ngừng việc được thỏa thuận không thấp hơn mức lương tối thiểu;
b) Trường hợp phải ngừng việc trên 14 ngày làm việc thì tiền lương ngừng việc do hai bên thỏa thuận nhưng phải bảo đảm tiền lương ngừng việc trong 14 ngày đầu tiên không thấp hơn mức lương tối thiểu.
Khi doanh nghiệp phải di dời địa điểm hoạt động theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đây được xem là trường hợp ngừng việc không xuất phát từ lỗi của người sử dụng lao động. Trong thời gian ngừng việc, pháp luật cho phép hai bên thỏa thuận về mức lương, tuy nhiên vẫn đặt ra ngưỡng bảo vệ tối thiểu cho người lao động. Nếu thời gian ngừng việc không quá 14 ngày làm việc, tiền lương thỏa thuận không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Trường hợp ngừng việc kéo dài hơn 14 ngày, mức lương cho các ngày tiếp theo có thể linh hoạt hơn, nhưng 14 ngày đầu tiên vẫn phải bảo đảm mức tối thiểu theo quy định.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp buộc phải di dời địa điểm sản xuất
Công ty Cổ phần Sản xuất Bao bì Hòa Phát (trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh) nhận quyết định của cơ quan nhà nước yêu cầu di dời nhà xưởng để phục vụ dự án hạ tầng. Trong thời gian chờ hoàn tất địa điểm mới, toàn bộ dây chuyền sản xuất phải tạm ngừng. - Người lao động phải ngừng việc
Anh Lê Văn Hùng cùng nhiều công nhân khác không thể làm việc trong 20 ngày do chưa có địa điểm sản xuất thay thế. Doanh nghiệp thông báo chi trả một phần tiền lương trong thời gian ngừng việc. -
Áp dụng quy định pháp luật
Theo Điều 99 Bộ luật Lao động 2019, trong 14 ngày ngừng việc đầu tiên, công ty phải bảo đảm tiền lương ngừng việc cho anh Hùng không thấp hơn mức lương tối thiểu, các ngày tiếp theo do hai bên thỏa thuận. Việc trả thấp hơn mức này trong 14 ngày đầu là không phù hợp với quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Trường hợp trả không đủ tiền lương ngừng việc thì bị xử lý thế nào?
Điều 17, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 17. Vi phạm quy định về tiền lương
...
2. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi: Trả lương không đúng hạn theo quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương cho người lao động theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm thêm giờ; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm việc vào ban đêm; không trả hoặc trả không đủ tiền lương ngừng việc cho người lao động theo quy định của pháp luật; hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định; khấu trừ tiền lương của người lao động không đúng quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương theo quy định cho người lao động khi tạm thời chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng lao động hoặc trong thời gian đình công; không trả hoặc trả không đủ tiền lương của người lao động trong những ngày chưa nghỉ hằng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hằng năm khi người lao động thôi việc, bị mất việc làm; không tạm ứng hoặc tạm ứng không đủ tiền lương cho người lao động trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc theo quy định của pháp luật; không trả đủ tiền lương cho người lao động cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc trong trường hợp người lao động không bị xử lý kỷ luật lao động theo một trong các mức sau đây:
a) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
d) Từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
đ) Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả
a) Buộc người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả, trả thiếu cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều này;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Việc không trả hoặc trả không đủ tiền lương ngừng việc được xếp vào nhóm hành vi vi phạm quy định về tiền lương. Mức xử phạt được xác định dựa trên số lượng người lao động bị ảnh hưởng, với khung phạt tăng dần theo quy mô vi phạm. Ngoài tiền phạt, người sử dụng lao động còn buộc phải trả đủ phần tiền lương còn thiếu và khoản tiền lãi phát sinh do chậm trả. Biện pháp khắc phục này nhằm bảo đảm quyền lợi tài chính của người lao động và ngăn ngừa việc kéo dài nghĩa vụ trả lương.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp trả lương ngừng việc không đúng quy định
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vận tải Minh Quân phải tạm ngừng hoạt động để di dời trụ sở theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Trong 14 ngày đầu ngừng việc, công ty chỉ trả cho người lao động mức lương thấp hơn lương tối thiểu. - Cơ quan có thẩm quyền kiểm tra
Sau khi tiếp nhận phản ánh, cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra và xác định doanh nghiệp đã trả không đủ tiền lương ngừng việc cho 18 người lao động. -
Xử lý vi phạm
Doanh nghiệp bị xử phạt hành chính theo khung tương ứng và buộc phải trả đủ tiền lương còn thiếu cho người lao động, kèm theo khoản tiền lãi do chậm trả theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khi ngừng việc do phải dời địa điểm làm việc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước, tiền lương ngừng việc phải được xác định trên cơ sở thỏa thuận nhưng vẫn bảo đảm mức lương tối thiểu trong thời hạn luật định. Trường hợp người sử dụng lao động không thực hiện đúng nghĩa vụ trả lương, hành vi này không chỉ phát sinh trách nhiệm bù đắp tài chính cho người lao động mà còn có thể bị xử phạt hành chính theo quy định. Mức phạt cụ thể có thể lên đến 100 triệu đồng nếu người sử dụng lao động là tổ chức.
