Mang thai hộ vì mục đích thương mại là hành vi bị cấm và có thể bị phạt đến 10 triệu đồng, buộc nộp lại toàn bộ lợi ích thu được.
Trong những năm gần đây, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ được xem là giải pháp nhân đạo giúp nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn thực hiện ước mơ làm cha mẹ. Tuy nhiên, một số trường hợp lại lợi dụng chính sách này để thực hiện hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại. Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm tuyệt đối và quy định mức xử phạt hành chính đối với hành vi này nhằm bảo vệ đạo đức xã hội.
1. Mang thai hộ vì mục đích thương mại có bị cấm không?
Điều 3, Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
23. Mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác.
...
Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình
...
2. Cấm các hành vi sau đây:
...
g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;
...
Pháp luật Việt Nam chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, tức là hoàn toàn không được nhận bất kỳ khoản tiền hay lợi ích vật chất nào. Mọi hình thức thỏa thuận, dù bằng hợp đồng hay lời nói, nếu mang yếu tố kinh tế đều bị xem là mang thai hộ vì mục đích thương mại và bị pháp luật nghiêm cấm.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Trần Thị Vân (cư trú tại Thành phố Hồ Chí Minh) được người quen đề nghị mang thai hộ với khoản tiền 300 triệu đồng. Sau khi tìm hiểu quy định pháp luật, bà Vân từ chối vì biết đây là hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại bị cấm. -
Quá trình phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Cơ quan chức năng địa phương giải thích rõ sự khác biệt giữa mang thai hộ nhân đạo và thương mại đồng thời hướng dẫn hai bên tham khảo quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Nhờ đó, vụ việc được ngăn chặn kịp thời, không phát sinh vi phạm. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Tình huống trên thể hiện ý thức tuân thủ pháp luật và nhận thức đúng đắn về ranh giới giữa nhân đạo và thương mại. Việc hiểu đúng quy định giúp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và duy trì đạo đức xã hội.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Xử phạt hành chính đối với hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại
Điều 60 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 60. Hành vi vi phạm quy định về sinh con
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, sinh sản vô tính, mang thai hộ vì mục đích thương mại.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.
Hành vi sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, sinh sản vô tính hoặc mang thai hộ vì mục đích thương mại bị phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn buộc nộp lại toàn bộ khoản lợi bất hợp pháp thu được từ hành vi này.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Một phụ nữ tại Thành phố Đà Nẵng nhận lời mang thai hộ cho một cặp vợ chồng khác để đổi lấy 200 triệu đồng. Sau khi sự việc bị phát hiện, cơ quan công an xác định đây là hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại. -
Bị xử phạt do có hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại
Người phụ nữ bị xử phạt 10 triệu đồng và buộc nộp lại toàn bộ số tiền nhận được. Đồng thời, cơ quan y tế yêu cầu bệnh viện hỗ trợ sinh sản kiểm tra lại quy trình thực hiện để tránh tái diễn sai phạm. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Vụ việc góp phần củng cố tính răn đe của pháp luật, nâng cao nhận thức xã hội về hành vi mang thai hộ vì lợi ích kinh tế.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Mang thai hộ vì mục đích thương mại là hành vi bị cấm tuyệt đối theo quy định của pháp luật Việt Nam. Người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền lên đến 10 triệu đồng. Ngoài ra, mọi lợi ích vật chất thu được từ hành vi vi phạm đều bị buộc nộp lại theo quy định.
