Lưu chiểu phim là một trong những quy định pháp lý quan trọng trong hoạt động phát hành phim tại Việt Nam. Quy định này yêu cầu cơ sở điện ảnh thực hiện nộp bản phim đến cơ quan có thẩm quyền sau khi được cấp Giấy phép phân loại. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định thời hạn cụ thể để thực hiện lưu chiểu tùy theo từng loại hình phim.
1. Lưu chiểu phim là gì?
Khoản 1 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022 quy định cụ thể:
Điều 33. Lưu chiểu phim
1. Cơ sở điện ảnh có phim được cấp Giấy phép phân loại phim theo quy định phải nộp lưu chiểu 01 bản phim cho cơ quan cấp Giấy phép phân loại phim. Đối với phim Việt Nam sử dụng ngân sách nhà nước phải nộp kịch bản và tài liệu kèm theo phim....
Theo khoản 1 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022, lưu chiểu phim là việc cơ sở điện ảnh nộp 01 bản phim cho cơ quan đã cấp Giấy phép phân loại phim sau khi phim được cấp phép phát hành. Đây là thủ tục bắt buộc nhằm phục vụ công tác lưu trữ, quản lý và kiểm tra sau cấp phép. Việc lưu chiểu áp dụng với tất cả phim được cấp Giấy phép phân loại tại Việt Nam, không phân biệt thể loại hay nguồn vốn đầu tư.
Đối với phim Việt Nam sử dụng ngân sách nhà nước, ngoài bản phim, cơ sở sản xuất còn phải nộp thêm kịch bản và tài liệu kèm theo phim. Việc thực hiện lưu chiểu là một phần trong quy trình pháp lý để phim được phát hành hợp pháp tại Việt Nam.
Tình huống giả định
Công ty TNHH Điện ảnh Nam Việt có trụ sở tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh, sản xuất bộ phim truyện dài mang tên Giấc Mơ Biển Cạn. Sau khi hoàn thiện hậu kỳ, công ty gửi hồ sơ xin cấp Giấy phép phân loại phim đến Cục Điện ảnh – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bộ phim được cấp phép phân loại với nhãn C13 (phim dành cho khán giả từ 13 tuổi trở lên) và chính thức được phát hành tại các cụm rạp trên toàn quốc.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022, trong vòng 5 ngày kể từ khi được cấp phép, Công ty Nam Việt đã chuẩn bị đầy đủ bản phim theo đúng chuẩn kỹ thuật và nộp lưu chiểu 01 bản phim cho Cục Điện ảnh – cơ quan đã cấp Giấy phép phân loại. Vì đây là phim tư nhân không sử dụng ngân sách nhà nước nên công ty không phải nộp thêm kịch bản hay tài liệu kèm theo.
Việc nộp lưu chiểu được thực hiện đúng thời hạn, có biên nhận từ cơ quan tiếp nhận và được đưa vào hệ thống lưu trữ. Trong một lần rà soát định kỳ, Cục Điện ảnh kiểm tra lại bản lưu chiểu để xác minh tính nhất quán giữa phim phát hành và bản đã cấp phép. Công ty Nam Việt không gặp bất kỳ rắc rối pháp lý nào vì đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ lưu chiểu theo đúng quy định pháp luật.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Thời hạn thực hiện lưu chiểu phim là bao lâu?
Khoản 2 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022 quy định cụ thể:
Điều 33. Lưu chiểu phim
...
2. Thời hạn lưu chiểu phim Việt Nam là 12 tháng kể từ ngày phim được cấp Giấy phép phân loại phim; thời hạn lưu chiểu phim nhập khẩu theo quy định trong Giấy phép phân loại phim.
...
Theo khoản 2 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022, thời hạn lưu chiểu phim được xác định theo loại hình phim. Cụ thể, phim Việt Nam có thời hạn lưu chiểu là 12 tháng kể từ ngày được cấp Giấy phép phân loại phim. Trong khoảng thời gian này, cơ sở điện ảnh có trách nhiệm hoàn tất việc nộp 01 bản phim lưu chiểu đến cơ quan đã cấp phép.
Đối với phim nhập khẩu, thời hạn lưu chiểu sẽ được ghi rõ trong Giấy phép phân loại phim do cơ quan có thẩm quyền cấp. Thời hạn này có thể ngắn hơn hoặc dài hơn 12 tháng, tùy vào nội dung, tính chất và thời gian lưu hành của từng phim cụ thể. Việc tuân thủ đúng thời hạn lưu chiểu là cơ sở để đảm bảo công tác lưu trữ, hậu kiểm và quản lý hoạt động phát hành phim theo quy định pháp luật.
Tình huống giả định
Công ty Cổ phần Phim Hồng Long tại quận 1, TP. Hồ Chí Minh, sản xuất bộ phim điện ảnh mang tên Lặng Giữa Mùa Đông và nộp hồ sơ xin Giấy phép phân loại phim vào tháng 3/2024. Bộ phim được Cục Điện ảnh – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp Giấy phép phân loại phim loại C16 vào ngày 15/4/2024.
Sau khi phim ra rạp và kết thúc đợt phát hành, đến tháng 2/2025, Công ty Hồng Long mới chuẩn bị hồ sơ lưu chiểu để gửi cho Cục Điện ảnh. Tuy nhiên, do thời điểm này đã sát hạn 12 tháng kể từ ngày được cấp phép, cán bộ thụ lý tại Cục Điện ảnh nhắc nhở rằng thời hạn lưu chiểu phim Việt Nam chỉ kéo dài 12 tháng tính từ ngày 15/4/2024. Công ty phải hoàn tất việc nộp bản phim đúng hạn, nếu nộp sau mốc này sẽ bị xem là vi phạm quy định về lưu chiểu.
Ngay sau đó, Công ty Hồng Long lập tức chuyển bản phim đầy đủ theo định dạng kỹ thuật yêu cầu và nhận biên nhận tiếp nhận lưu chiểu đúng thời hạn. Nhờ đó, phim Lặng Giữa Mùa Đông được ghi nhận lưu chiểu hợp lệ theo khoản 2 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Lưu chiểu phim được hiểu là việc nộp bản phim đến cơ quan đã cấp phép nhằm phục vụ công tác lưu trữ và quản lý nhà nước. Đối với phim Việt Nam, thời hạn lưu chiểu là 12 tháng kể từ ngày cấp phép, trong khi phim nhập khẩu thực hiện theo thời hạn ghi trong Giấy phép phân loại. Việc tuân thủ đúng quy định về lưu chiểu là một nội dung bắt buộc trong quy trình phát hành phim.
