Lưu chiểu là thủ tục hành chính quan trọng gắn liền với việc phát hành phim tại Việt Nam. Cơ sở điện ảnh có nghĩa vụ thực hiện lưu chiểu sau khi được cấp Giấy phép phân loại để phục vụ công tác quản lý nhà nước. Trong trường hợp không thực hiện đúng, cơ sở điện ảnh có thể bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định pháp luật.
1. Cơ sở điện ảnh có phải nộp lưu chiểu phim không?
Khoản 3 Điều 36 và khoản 1 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022 quy định cụ thể:
Điều 36. Quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu phim trong hoạt động lưu chiểu, lưu trữ
...
3. Nộp lưu chiểu phim theo quy định tại Điều 33 của Luật này.
...
Điều 33. Lưu chiểu phim
1. Cơ sở điện ảnh có phim được cấp Giấy phép phân loại phim theo quy định phải nộp lưu chiểu 01 bản phim cho cơ quan cấp Giấy phép phân loại phim. Đối với phim Việt Nam sử dụng ngân sách nhà nước phải nộp kịch bản và tài liệu kèm theo phim....
Theo khoản 3 Điều 36 Luật Điện ảnh 2022, chủ sở hữu phim có nghĩa vụ nộp lưu chiểu phim theo quy định tại Điều 33 của Luật này. Cụ thể, khoản 1 Điều 33 quy định rằng cơ sở điện ảnh có phim được cấp Giấy phép phân loại phim phải nộp 01 bản phim cho cơ quan đã cấp phép phân loại phim.
Trường hợp phim Việt Nam sử dụng ngân sách nhà nước, ngoài bản phim, cơ sở điện ảnh còn phải nộp kịch bản và tài liệu kèm theo phim. Việc nộp lưu chiểu được thực hiện sau khi phim được cấp phép, do chính cơ sở điện ảnh thực hiện và gửi đến đúng cơ quan có thẩm quyền cấp phép.
Tình huống giả định
Công ty TNHH Truyền thông Sao Đỏ, có trụ sở tại quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội, sản xuất bộ phim tài liệu Hành Trình Lặng Thầm và được Cục Điện ảnh cấp Giấy phép phân loại phim vào ngày 10/3/2025. Sau khi phim được cấp phép và bắt đầu phát hành trên các nền tảng trực tuyến, công ty tiến hành thực hiện nghĩa vụ lưu chiểu theo quy định pháp luật.
Ngày 15/3/2025, Công ty Sao Đỏ nộp 01 bản phim tới Cục Điện ảnh – cơ quan đã cấp Giấy phép phân loại phim – để thực hiện lưu chiểu. Vì đây là phim tài liệu Việt Nam không sử dụng ngân sách nhà nước nên công ty không phải nộp thêm kịch bản hoặc tài liệu kèm theo.
Trong hồ sơ gửi lưu chiểu, công ty đính kèm văn bản xác nhận ngày cấp phép và định dạng bản phim đúng tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu. Hồ sơ được tiếp nhận đầy đủ, đáp ứng nghĩa vụ nộp lưu chiểu theo khoản 3 Điều 36 và khoản 1 Điều 33 Luật Điện ảnh 2022. Sau đó, công ty nhận được thông báo xác nhận lưu chiểu hợp lệ từ Cục Điện ảnh.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Cơ sở điện ảnh không nộp lưu chiểu phim có bị xử phạt không?
Khoản 3 Điều 9 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 9. Vi phạm quy định về lưu chiểu, lưu trữ, nhân bản, tàng trữ phim
...
3. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi không nộp lưu chiểu, lưu trữ phim theo quy định.
...
Theo khoản 3 Điều 9 Nghị định 38/2021/NĐ‑CP, hành vi không nộp lưu chiểu, lưu trữ phim theo quy định sẽ bị xử phạt hành chính. Cụ thể, cơ sở điện ảnh vi phạm quy định này sẽ bị phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Luật quy định rõ rằng, sau khi phim được cấp Giấy phép phân loại, cơ sở điện ảnh có trách nhiệm nộp lưu chiểu theo đúng thời hạn và quy định tại Luật Điện ảnh 2022 (khoản 1 Điều 33 và khoản 3 Điều 36). Nếu cơ sở điện ảnh không thực hiện việc nộp lưu chiểu, hoặc thực hiện không đầy đủ, không đúng đối tượng (ví dụ: phim Việt Nam sử dụng ngân sách nhà nước nhưng không nộp kịch bản, tài liệu), thì bị coi là vi phạm và chịu mức phạt từ 15–20 triệu đồng.
Tình huống giả định
Công ty TNHH Điện ảnh Trẻ Việt, có trụ sở tại quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, sản xuất bộ phim truyện dài Dòng Nhớ và được Cục Điện ảnh cấp Giấy phép phân loại phim vào ngày 05/6/2024. Phim được phát hành tại các rạp trong nước trong suốt tháng 7/2024 và có doanh thu tương đối tốt.
Tuy nhiên, sau khi kết thúc đợt phát hành, công ty không thực hiện việc nộp bản lưu chiểu phim theo đúng quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 3 Điều 36 Luật Điện ảnh 2022. Đến tháng 3/2025, trong đợt kiểm tra định kỳ, Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát hiện công ty chưa gửi lưu chiểu bản phim Dòng Nhớ theo quy định pháp luật.
Sau khi lập biên bản vi phạm, đoàn kiểm tra đã căn cứ vào khoản 3 Điều 9 Nghị định 38/2021/NĐ-CP và ra quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty Trẻ Việt với mức phạt 17.000.000 đồng vì hành vi không nộp lưu chiểu phim theo quy định. Đồng thời, công ty được yêu cầu khẩn trương nộp đầy đủ bản phim lưu chiểu để hoàn tất thủ tục hậu kiểm theo đúng quy định pháp luật.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Lưu chiểu phim là nghĩa vụ cơ sở điện ảnh phải thực hiện sau khi được cấp Giấy phép phân loại phim. Trách nhiệm nộp lưu chiểu thuộc về chủ sở hữu phim và phải thực hiện đầy đủ theo quy định, bao gồm cả kịch bản và tài liệu đối với phim sử dụng ngân sách nhà nước. Trường hợp không thực hiện đúng quy định về lưu chiểu, cơ sở điện ảnh sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 15 đến 20 triệu đồng.
