Lãi vay huy động vốn trong dự án PPP được tính như thế nào?

Mô hình đối tác công tư (PPP) đòi hỏi phương án tài chính được xây dựng chặt chẽ để bảo đảm tính khả thi, minh bạch và hiệu quả của dự án trong suốt vòng đời thực hiện. Trong đó, việc xác định lãi vay huy động vốn trong dự án PPP là nội dung then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến tổng mức đầu tư, phương án tài chính và khả năng thu hồi vốn của dự án. Đồng thời, trách nhiệm của nhà đầu tư PPP đối với phương án huy động vốn chủ sở hữu cũng được pháp luật quy định rõ.

1. Lãi vay huy động vốn trong dự án PPP được tính như thế nào?

Điều 11 Nghị định 312/2025/NĐ-CP quy định như sau:

Nghị định 312/2025/NĐ-CP

Điều 11. Lãi vay huy động vốn đầu tư

1. Lãi vay bao gồm:

a) Đối với các dự án có cấu phần xây dựng: Lãi vay trong thời gian xây dựng được tính trong sơ bộ tổng mức đầu tư, tổng mức đầu tư dự án; lãi vay trong thời gian vận hành, kinh doanh được tính trong phương án tài chính của dự án.

b) Đối với dự án không có cấu phần xây dựng: Lãi vay trong thời gian thực hiện các hoạt động đầu tư cần thiết trước khi vận hành, kinh doanh dự án (nếu có) được tính vào sơ bộ tổng mức đầu tư, tổng mức đầu tư dự án; lãi vay trong thời gian vận hành, kinh doanh được tính trong phương án tài chính của dự án PPP.

2. Lãi vay chỉ áp dụng đối với phần vốn nhà đầu tư phải đi vay; không tính lãi vay đối với phần vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư. Lãi vay được tính trên cơ sở mức vốn vay đề nghị vay và tiến độ huy động các nguồn vốn.

3. Thời gian tính lãi vay được xác định từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên đến hết ngày liền kề trước ngày thanh toán hết khoản cấp tín dụng và thời điểm xác định số dư để tính lãi là cuối mỗi ngày trong kỳ hạn tính lãi.

4. Lãi suất vốn vay:

a) Lãi suất vốn vay (trừ dự án BT): Cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm tham khảo lãi suất cho vay trung hạn, dài hạn của ít nhất 03 ngân hàng thương mại và lãi suất vốn vay của dự án tương tự về loại hợp đồng dự án PPP, quy mô, tính chất dự án (nếu có) để làm cơ sở lập phương án tài chính trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.

b) Đối với dự án BT: Lãi vay trong thời gian xây dựng thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng. Mức lãi suất vốn vay tham khảo để tính toán lãi vay trong thời gian xây dựng thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 30 Nghị định này. Lãi vay sau thời gian xây dựng thực hiện theo quy định tại Chương VI Nghị định này.

c) Lãi suất vốn vay được xác định theo kết quả đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Trường hợp dự án PPP áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư hoặc lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt để lựa chọn nhà đầu tư, cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án quyết định mức lãi suất vốn vay trong hợp đồng dự án PPP và phụ lục hợp đồng (nếu có) nhưng không vượt quá mức lãi suất vốn vay quy định tại điểm a khoản này.

Pháp luật phân biệt rõ cách tính lãi vay theo từng giai đoạn của dự án PPP. Đối với dự án có cấu phần xây dựng, lãi vay phát sinh trong thời gian xây dựng được tính vào tổng mức đầu tư, còn lãi vay trong giai đoạn vận hành được đưa vào phương án tài chính của dự án. Trường hợp dự án không có cấu phần xây dựng, lãi vay trước khi vận hành vẫn được tính vào tổng mức đầu tư nếu có phát sinh. Toàn bộ lãi vay chỉ được xác định trên cơ sở phần vốn vay thực tế, thời điểm giải ngân và số dư nợ, đồng thời mức lãi suất phải được xác định thông qua đấu thầu hoặc tham chiếu lãi suất trung, dài hạn của ngân hàng thương mại, bảo đảm phù hợp với tính chất và quy mô dự án.

Tình huống giả định:

• Giai đoạn triển khai dự án và phát sinh lãi vay

  Công ty Cổ phần Hạ tầng Minh Quang là nhà đầu tư thực hiện dự án PPP xây dựng tuyến đường kết nối khu công nghiệp tại tỉnh Quảng Ninh. Tổng mức đầu tư của dự án là 2.000 tỷ đồng, trong đó doanh nghiệp góp 600 tỷ đồng vốn chủ sở hữu và vay 1.400 tỷ đồng từ ngân hàng thương mại.

• Giai đoạn tính lãi vay trong thời gian xây dựng

  Trong thời gian thi công, ngân hàng giải ngân vốn vay theo tiến độ thực hiện dự án. Lãi vay được tính từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên và chỉ áp dụng đối với 1.400 tỷ đồng vốn vay. Phần lãi vay phát sinh trong giai đoạn xây dựng được đưa vào tổng mức đầu tư theo phương án tài chính đã được phê duyệt.

• Giai đoạn vận hành và phân bổ lãi vay
  Sau khi dự án hoàn thành và đưa vào khai thác, khoản vay ngân hàng chưa được thanh toán hết tiếp tục phát sinh lãi. Phần lãi vay này được tính trong phương án tài chính giai đoạn vận hành để xác định thời gian thu phí và khả năng thu hồi vốn của dự án, không áp dụng cho phần vốn chủ sở hữu.

(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)

2. Nhà đầu tư PPP chịu trách nhiệm gì về phương án vốn chủ sở hữu?

Khoản 3 Điều 9 Nghị định 312/2025/NĐ-CP quy định như sau:

Nghị định 312/2025/NĐ-CP

Điều 9. Nguồn vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư

1. Nhà đầu tư chịu trách nhiệm góp vốn chủ sở hữu tham gia dự án PPP theo quy định tại Điều 77 Luật PPP.

2. Trong quá trình triển khai hợp đồng dự án PPP có sự thay đổi về cơ cấu nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn vốn nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP huy động mà không làm thay đổi chủ trương đầu tư, mang lại hiệu quả cao hơn về tài chính, kinh tế - xã hội, các bên trong hợp đồng dự án PPP được xem xét, sửa đổi quy định về cơ cấu nguồn vốn trong hợp đồng dự án PPP.

3. Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, hợp pháp của các số liệu, tài liệu liên quan đến phương án huy động vốn chủ sở hữu đảm bảo theo tiến độ thực hiện dự án PPP, sử dụng, giải ngân phần vốn chủ sở hữu theo quy định hợp đồng dự án PPP.

Trách nhiệm đối với phương án vốn chủ sở hữu gắn trực tiếp với cam kết tài chính mà nhà đầu tư đưa ra khi tham gia dự án PPP. Nhà đầu tư phải bảo đảm các số liệu về tỷ lệ, giá trị và nguồn hình thành vốn chủ sở hữu là trung thực, có cơ sở và có khả năng thực hiện trên thực tế. Việc góp vốn phải được thực hiện đầy đủ, đúng thời điểm đã xác định trong tiến độ dự án, đồng thời phần vốn này phải được sử dụng đúng cho các hạng mục đầu tư đã thỏa thuận trong hợp đồng dự án. Trường hợp không góp đủ vốn, chậm góp hoặc sử dụng vốn không đúng mục đích, nhà đầu tư sẽ phải gánh chịu các hậu quả phát sinh từ chính cam kết tài chính của mình trong quá trình triển khai dự án.

Tình huống giả định:

• Nhà đầu tư lập phương án huy động vốn chủ sở hữu khi đề xuất dự án PPP

  Công ty Cổ phần Hạ tầng Minh Quang là nhà đầu tư thực hiện dự án PPP xây dựng tuyến đường kết nối khu công nghiệp tại tỉnh Quảng Ninh. Tổng mức đầu tư của dự án là 2.000 tỷ đồng, trong đó doanh nghiệp góp 600 tỷ đồng vốn chủ sở hữu và vay 1.400 tỷ đồng từ ngân hàng thương mại.

• Nhà đầu tư thực hiện góp vốn chủ sở hữu theo tiến độ dự án

  Trong thời gian thi công, ngân hàng giải ngân vốn vay theo tiến độ thực hiện dự án. Lãi vay được tính từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên và chỉ áp dụng đối với 1.400 tỷ đồng vốn vay. Phần lãi vay phát sinh trong giai đoạn xây dựng được đưa vào tổng mức đầu tư theo phương án tài chính đã được phê duyệt.

• Nhà đầu tư chịu trách nhiệm pháp lý khi phương án vốn chủ sở hữu không đúng cam kết
  Sau khi dự án hoàn thành và đưa vào khai thác, khoản vay ngân hàng chưa được thanh toán hết tiếp tục phát sinh lãi. Phần lãi vay này được tính trong phương án tài chính giai đoạn vận hành để xác định thời gian thu phí và khả năng thu hồi vốn của dự án, không áp dụng cho phần vốn chủ sở hữu.

(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)

3. Kết luận

Lãi vay và vốn chủ sở hữu là hai yếu tố quyết định tính khả thi tài chính của dự án PPP. Việc xác định lãi vay chỉ được thực hiện đối với phần vốn vay, gắn với tiến độ giải ngân và từng giai đoạn của dự án giúp bảo đảm chi phí đầu tư được tính đúng, tính đủ. Song song với đó, nhà đầu tư phải chịu trách nhiệm trực tiếp về tính trung thực, hợp pháp và khả năng thực hiện của phương án vốn chủ sở hữu đã cam kết.