Nhà nước có thể thu hồi khu vực biển nuôi trồng thủy sản đã giao trong trường hợp để phục vụ mục đích quốc phòng theo quy định.
Việc quản lý và sử dụng hợp lý khu vực biển đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế biển bền vững. Khi Nhà nước cần sử dụng khu vực này cho mục đích quốc phòng hoặc an ninh, việc thu hồi một phần diện tích đã giao cho ngư dân là điều có thể xảy ra theo quy định. Cùng với đó, thẩm quyền của cơ quan thực hiện việc thu hồi khu vực biển cũng được xác định rõ ràng để bảo đảm tính thống nhất và minh bạch trong quản lý.
Khu vực biển nuôi trồng thủy sản có thể bị thu hồi vì mục đích quốc phòng không?
Điểm c khoản 1 Điều 45 Luật Thủy sản 2017 quy định như sau:
Điều 45. Thu hồi, trưng dụng khu vực biển đã giao để nuôi trồng thủy sản
1. Nhà nước thực hiện việc thu hồi toàn bộ hoặc một phần khu vực biển đã giao cho tổ chức, cá nhân để nuôi trồng thủy sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Sử dụng khu vực biển trái với nội dung quyết định giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản; vi phạm quy định về bảo vệ công trình phục vụ chung cho nuôi trồng thủy sản;
b) Không sử dụng một phần hoặc toàn bộ khu vực biển được giao để nuôi trồng thủy sản quá 24 tháng liên tục, trừ trường hợp có lý do chính đáng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận;
c) Vì mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh;
d) Vi phạm nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều 47 của Luật này;
đ) Không chấp hành nghĩa vụ tài chính quy định tại điểm b khoản 2 Điều 42 của Luật này và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành....
Pháp luật cho phép Nhà nước thu hồi khu vực biển đã giao cho cá nhân, tổ chức để phục vụ mục tiêu công cộng, quốc phòng hoặc an ninh quốc gia. Việc thu hồi có thể toàn bộ hoặc một phần diện tích tùy theo nhu cầu thực tế, và người được giao khu vực biển phải chấp hành quyết định này.
Tình huống giả định
Khu vực nuôi trồng thủy sản bị thu hồi để phục vụ mục đích quốc phòng
-
Ngư dân đầu tư khu vực nuôi trồng quy mô lớn
Ông Nguyễn Văn Thông, được Nhà nước giao khu vực biển rộng 15 ha để nuôi cá lồng bè, có thu tiền sử dụng theo quy định. Sau nhiều năm hoạt động ổn định, khu vực này trở thành vùng nuôi chủ lực của gia đình ông. -
Khu vực được xác định cần phục vụ cho công trình quốc phòng
Năm 2025, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt dự án mở rộng khu vực quân cảng ở vùng biển Cửa Lò để phục vụ huấn luyện hải quân. Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi 5 ha trong tổng số diện tích biển đã giao cho ông Thông để phục vụ mục đích quốc phòng. -
Ngư dân được hỗ trợ và bàn giao khu vực đúng quy định
Ông Thông phối hợp với chính quyền địa phương di dời lồng bè ra khỏi khu vực quy hoạch. Ông được xem xét hỗ trợ thiệt hại và bố trí khu vực nuôi mới theo chính sách của tỉnh. Việc thu hồi diễn ra đúng quy định, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân và phục vụ lợi ích quốc gia.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Cơ quan nào có thẩm quyền thu hồi khu vực biển nuôi trồng thủy sản đã giao có thu tiền cho ngư dân?
Khoản 3 Điều 45 và điểm a, b khoản 3 Điều 44 Luật Thủy sản 2017 quy định như sau:
Điều 44. Giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản
...
3. Thẩm quyền giao khu vực biển có thu tiền sử dụng để nuôi trồng thủy sản như sau:
a) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản đối với trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 39 của Luật này;
b) Bộ Tài nguyên và Môi trường giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản đối với trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 39 của Luật này....
Điều 45. Thu hồi, trưng dụng khu vực biển đã giao để nuôi trồng thủy sản
...
3. Cơ quan có thẩm quyền giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản có thẩm quyền thu hồi khu vực biển đã giao.
...
Thẩm quyền thu hồi khu vực biển phụ thuộc vào cơ quan đã giao quyền sử dụng trước đó. Nếu khu vực biển do UBND cấp tỉnh giao thì cơ quan này có quyền ra quyết định thu hồi; còn nếu do Bộ Tài nguyên và Môi trường giao thì việc thu hồi thuộc thẩm quyền của Bộ.
Tình huống giả định
UBND ra quyết định thu hồi khu vực biển để phục vụ dự án quốc phòng
-
Ngư dân được giao khu vực biển để nuôi trồng
Năm 2022, cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định giao khu vực biển rộng 10 ha cho ông Trần Minh Đức để nuôi hàu thương phẩm, có thu tiền sử dụng theo quy định. -
Khu vực nằm trong quy hoạch công trình quốc phòng
Đến năm 2025, khu vực biển này được xác định nằm trong phạm vi mở rộng của một công trình cảng quân sự do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Quyết định thu hồi phần diện tích 4 ha đã giao cho ông Đức để phục vụ mục đích quốc phòng. -
Việc thu hồi được thực hiện đúng quy định
Quyết định thu hồi nêu rõ phạm vi, lý do, phương án bồi thường và thời hạn di dời. Ông Đức được hỗ trợ chuyển đổi khu vực nuôi trồng mới ở vùng biển gần đó, đảm bảo quyền lợi hợp pháp theo quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Nhà nước có quyền thu hồi toàn bộ hoặc một phần khu vực biển nuôi trồng thủy sản đã giao nếu cần thiết cho mục đích công cộng, quốc phòng hoặc an ninh theo quy định. Trong đó, cơ quan có thẩm quyền giao khu vực biển chính là cơ quan có thẩm quyền thu hồi.
