Người nào có hành vi khai không đúng sự thật khi đăng ký nhận con nuôi sẽ bị phạt từ 1 đến 3 triệu đồng và buộc khắc phục hậu quả.
Việc nuôi con nuôi phải được thực hiện minh bạch, đúng trình tự và trung thực nhằm bảo vệ quyền lợi của trẻ em và bảo đảm trật tự xã hội. Hành vi khai sai thông tin khi đăng ký nhận con nuôi không chỉ làm sai lệch mục đích nhân đạo của việc nhận nuôi mà còn bị xử phạt theo quy định pháp luật. Đồng thời, người nhận con nuôi cần chuẩn bị hồ sơ hợp lệ để cơ quan có thẩm quyền xem xét, bảo đảm thủ tục diễn ra đúng quy định.
1. Khai không đúng sự thật để đăng ký việc nuôi con nuôi bị xử phạt bao nhiêu?
Khoản 2, khoản 5 Điều 62 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 62. Hành vi vi phạm quy định về nuôi con nuôi
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Khai không đúng sự thật để đăng ký việc nuôi con nuôi;
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy tờ, văn bản đã cấp do có hành vi vi phạm quy định tại các điểm a và d khoản 1, điểm b khoản 2 Điều này; giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;
...
Việc khai không đúng sự thật khi đăng ký nuôi con nuôi là hành vi cố tình cung cấp thông tin sai lệch về nhân thân, tình trạng hôn nhân hoặc điều kiện kinh tế để được xét duyệt nhận con nuôi. Đây là hành vi vi phạm pháp luật hành chính, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của trẻ em. Ngoài hình phạt tiền từ 1 đến 3 triệu đồng, cơ quan chức năng có thể kiến nghị thu hồi hoặc hủy bỏ các giấy tờ đã cấp liên quan đến việc đăng ký sai phạm.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Ông Trần Văn Nam (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) nộp hồ sơ xin nhận bé trai 3 tuổi làm con nuôi tại cơ quan Tư pháp địa phương. Trong đơn đăng ký, ông khai rằng mình độc thân và có nhà riêng nhằm tránh phải nộp văn bản đồng ý của vợ theo quy định. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Sau khi xác minh, cán bộ Tư pháp phát hiện ông Nam đã kết hôn và đang sinh sống cùng vợ con tại địa phương khác. Cơ quan xác định đây là hành vi khai không đúng sự thật khi đăng ký nhận con nuôi, làm sai lệch hồ sơ và vi phạm quy định pháp luật. -
Kết quả xử lý
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 62 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, ông Nam bị xử phạt hành chính 2.000.000 đồng và hồ sơ nhận con nuôi bị trả lại. Trường hợp này thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo đảm tính trung thực và minh bạch trong hoạt động nhận con nuôi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Hồ sơ của người nhận con nuôi gồm những gì?
Điều 17 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định như sau:
Điều 17. Hồ sơ của người nhận con nuôi
Hồ sơ của người nhận con nuôi gồm có:
1. Đơn xin nhận con nuôi;
2. Bản sao Hộ chiếu, Giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có giá trị thay thế;
3. Phiếu lý lịch tư pháp;
4. Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân;
5. Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp; văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người nhận con nuôi thường trú cấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 14 của Luật này.
Hồ sơ này là căn cứ pháp lý để cơ quan có thẩm quyền xem xét năng lực nuôi dưỡng và điều kiện kinh tế, đạo đức của người xin nhận con nuôi. Mỗi loại giấy tờ thể hiện một tiêu chí cần thiết nhằm bảo đảm trẻ em được nuôi dưỡng trong môi trường an toàn, đầy đủ và ổn định. Việc chuẩn bị hồ sơ trung thực, hợp lệ thể hiện thiện chí và trách nhiệm của người nhận con nuôi trước pháp luật.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Vợ chồng ông Nguyễn Đức Thành và bà Phạm Thu Huyền (cùng cư trú tại Thành phố Hồ Chí Minh) mong muốn nhận bé gái 4 tuổi tại Trung tâm Bảo trợ trẻ em Từ Tâm làm con nuôi. Hai vợ chồng đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định và nộp lên Ủy ban nhân dân phường nơi cư trú. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Cán bộ Tư pháp – hộ tịch tiến hành kiểm tra hồ sơ, xác minh điều kiện kinh tế, nơi ở và tình trạng sức khỏe của người nhận con nuôi. Sau khi đối chiếu các tiêu chuẩn theo quy định pháp luật, hồ sơ của ông bà Thành được xác nhận hợp lệ. -
Kết quả xử lý
Sở Tư pháp Thành phố Hồ Chí Minh đã chấp thuận và hoàn tất thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi cho vợ chồng ông Thành.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về việc xử lý hành vi khai sai thông tin khi đăng ký nuôi con nuôi nhằm bảo đảm tính minh bạch và trung thực trong hoạt động nhân đạo này. Người vi phạm có thể bị phạt từ 1 đến 3 triệu đồng và bị thu hồi giấy tờ đã cấp. Đồng thời, người nhận con nuôi phải chuẩn bị hồ sơ đầy đủ gồm 5 loại giấy tờ để được xem xét hợp lệ, qua đó bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em trong quá trình nhận nuôi.
