Mua bán người là hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền con người và có tính chất xuyên quốc gia, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế. Việt Nam luôn coi trọng việc hợp tác quốc tế trong phòng chống nhóm tội phạm này, nhằm nâng cao hiệu quả phát hiện, điều tra và hỗ trợ nạn nhân. Hoạt động hợp tác quốc tế được thực hiện dựa trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền và tinh thần tự nguyện giữa các bên liên quan.
1. Nguyên tắc hợp tác quốc tế trong phòng chống mua bán người là gì?
Điều 53 Luật Phòng, chống mua bán người 2011 quy định:
Luật Phòng, chống mua bán người 2011
Điều 53. Nguyên tắc hợp tác quốc tế
Nhà nước Việt Nam thực hiện chính sách hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống mua bán người trên nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, tôn trọng độc lập, chủ quyền.
Mua bán người là loại tội phạm có yếu tố xuyên quốc gia, do đó việc hợp tác quốc tế là cần thiết để ngăn chặn và xử lý hiệu quả. Tuy nhiên, để bảo đảm quan hệ quốc tế được xây dựng trên nền tảng tôn trọng lẫn nhau, pháp luật Việt Nam quy định rõ các nguyên tắc trong hợp tác các bên phải bình đẳng về quyền và nghĩa vụ, không bên nào áp đặt bên nào; sự hợp tác phải xuất phát từ sự tự nguyện, không bị ép buộc; và quan trọng nhất là phải tôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia tham gia.
Những nguyên tắc này giúp Việt Nam có thể chủ động tham gia vào các hoạt động quốc tế về phòng chống mua bán người mà vẫn bảo đảm giữ vững lập trường và quyền tự quyết trong mọi hoạt động liên quan đến an ninh và chủ quyền quốc gia.
Ví dụ thực tế:
Việt Nam tăng cường hợp tác quốc tế ứng phó với tội phạm mua bán người xuyên biên giới
Tội phạm mua bán người tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp với nhiều hình thức tinh vi, có tổ chức và mang tính xuyên quốc gia. Các đối tượng lợi dụng mạng xã hội, công nghệ cao để lừa đảo, dụ dỗ, thậm chí cưỡng bức lao động, đưa người đi đẻ thuê, bán nội tạng hoặc ép hoạt động mại dâm, đánh bạc trực tuyến. Số vụ việc ngày càng gia tăng và không chỉ xảy ra ở biên giới mà còn lan rộng trong nội địa.
Trước thực trạng đó, Bộ Công an xác định phòng, chống mua bán người là nhiệm vụ của cả hệ thống, không chỉ riêng ngành công an. Hợp tác quốc tế trở thành xu hướng tất yếu trong đấu tranh chống tội phạm xuyên biên giới. Việt Nam đã tích cực phối hợp với nhiều quốc gia như Thái Lan, các nước ASEAN và quốc tế trong trao đổi thông tin, điều tra chung, tương trợ tư pháp, truy bắt tội phạm và bảo vệ nạn nhân.
Cùng với đó, việc sửa đổi Luật Phòng, chống mua bán người đang được đẩy mạnh nhằm cụ thể hóa định hướng của Đảng, thực hiện đầy đủ các cam kết của Việt Nam trong thực hiện các điều ước quốc tế, từ đó tăng cường hiệu quả đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này trong bối cảnh mới.
Nguồn: Báo Nhân Dân
2. Việc thực hiện hợp tác quốc tế phòng chống mua bán người được tiến hành ra sao?
Điều 54 Luật Phòng, chống mua bán người 2011 quy định:
Luật Phòng, chống mua bán người 2011
Điều 54. Thực hiện hợp tác quốc tế
1. Trên cơ sở các quy định của Luật này và các điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam thực hiện việc hợp tác với các cơ quan hữu quan của các nước, các tổ chức quốc tế, tổ chức, cá nhân nước ngoài trong việc tăng cường năng lực pháp luật, thông tin, công nghệ và đào tạo về phòng, chống mua bán người.
2. Việc phối hợp giữa các cơ quan hữu quan của Việt Nam với các cơ quan hữu quan của nước ngoài để giải quyết vụ việc về mua bán người thực hiện theo quy định của các điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Trong trường hợp Việt Nam và nước có liên quan không cùng tham gia điều ước quốc tế thì các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam thực hiện việc hợp tác quốc tế trên nguyên tắc có đi có lại, phù hợp với pháp luật của Việt Nam, pháp luật và tập quán quốc tế.
Trong bối cảnh tội phạm mua bán người ngày càng không chỉ xảy ra trong phạm vi một quốc gia mà còn liên quan đến nhiều quốc gia khác nhau và có nhiều thủ đoạn tinh vi, việc hợp tác quốc tế là yếu tố không thể thiếu trong công tác phòng, chống. Hoạt động hợp tác được triển khai ở nhiều hình thức như trao đổi thông tin nghiệp vụ; hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ; tổ chức tập huấn, đào tạo nâng cao năng lực điều tra và xử lý tội phạm; phối hợp điều tra xuyên biên giới; dẫn độ; hỗ trợ thu thập chứng cứ và bảo vệ nạn nhân.
Các hoạt động này được thực hiện theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia. Trong trường hợp chưa có điều ước, Việt Nam vẫn có thể hợp tác với các quốc gia khác dựa trên nguyên tắc hai bên cùng đồng thuận, phù hợp với luật trong nước và các chuẩn mực quốc tế. Điều này giúp bảo đảm tính linh hoạt và chủ động trong quá trình xử lý các vụ án có yếu tố nước ngoài.
Tình huống giả định:
Phối hợp điều tra xuyên biên giới
Một vụ án mua bán người được phát hiện khi lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh bắt giữ một nhóm đối tượng đang đưa người trái phép sang Trung Quốc. Qua lời khai và tài liệu thu thập, có dấu hiệu cho thấy một phần đường dây nằm bên kia biên giới. Bộ Công an đã nhanh chóng liên hệ với phía Trung Quốc để phối hợp điều tra theo hiệp định song phương đã ký kết. Hai bên trao đổi thông tin, thu thập chứng cứ và phối hợp bắt giữ các đối tượng còn lại.
Nhờ có hợp tác quốc tế kịp thời, vụ án được xử lý đồng bộ ở cả hai phía, nhiều nạn nhân được giải cứu, các đối tượng bị khởi tố và truy tố đúng pháp luật. Đây là ví dụ điển hình cho việc hợp tác hiệu quả trong phòng, chống tội phạm mua bán người.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Hợp tác quốc tế là yếu tố quan trọng trong phòng, chống mua bán người. Việt Nam luôn thực hiện hợp tác trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền và tự nguyện, đồng thời chủ động phối hợp với các quốc gia, tổ chức quốc tế trong điều tra, hỗ trợ tư pháp và bảo vệ nạn nhân. Việc này góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống mua bán người hiện nay.
