Buôn người là một tội ác nghiêm trọng, gây ra những hậu quả đau lòng cho nạn nhân và gia đình. Để nâng cao nhận thức cộng đồng và giúp mọi người hiểu rõ hơn về vấn đề này, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về buôn người, các thủ đoạn phổ biến, mức phạt theo quy định pháp luật Việt Nam và cách trình báo khi phát hiện hoặc trở thành nạn nhân.
1. Buôn người là gì?
"Buôn người" hay còn gọi là "Mua bán người" được quy định cụ thể tại Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP, hướng dẫn áp dụng Điều 150 về tội mua bán người và Điều 151 về tội mua bán người dưới 16 tuổi của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017):
Điều 2. Về một số tình tiết định tội
1.Mua bán người là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây:
a) Chuyển giao người để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;
b) Tiếp nhận người để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;
c) Chuyển giao người để người khác bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
d) Tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
đ) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi chuyển giao người theo hướng dẫn tại điểm a và điểm c khoản này.
2.Mua bán người dưới 16 tuổi là thực hiện một trong các hành vi sau đây:
a) Chuyển giao người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
b) Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
c) Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
d) Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
đ) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi chuyển giao người theo hướng dẫn tại điểm a và điểm c khoản này.
Buôn người (hay môi giới mua bán người) là hành vi chuyển giao, tiếp nhận hoặc tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp con người vì lợi ích vật chất hoặc những mục đích vô nhân đạo khác.
Ví dụ thực tế:
Triệt phá đường dây buôn người sang Campuchia: Nạn nhân bị ép làm việc trong đường dây lừa đảo
Công an TP.HCM vừa triệt phá một đường dây buôn người sang Campuchia, bắt giữ 5 đối tượng cầm đầu. Nhóm này lừa đảo bằng cách đăng tin tuyển dụng "việc nhẹ, lương cao" trên mạng xã hội, sau đó dụ dỗ các nạn nhân qua biên giới. Khi đến Campuchia, họ bị ép làm việc trong các đường dây lừa đảo trực tuyến, chịu sự đe dọa và hành hung nếu không tuân thủ. Cơ quan chức năng đang mở rộng điều tra để xử lý toàn bộ tổ chức.
Nguồn: Báo Lao Động
2. Những thủ đoạn buôn người phổ biến
-
Lợi dụng lòng tin: Hứa hẹn việc làm tốt (lương cao, ổn định) để ép nạn nhân vào lao động cưỡng bức.
-
Cung cấp cơ hội giả: Mời gọi công việc "việc nhẹ lương cao" (như PG, mẫu ảnh), rồi lừa đưa nạn nhân ra nước ngoài.
- Gian lận qua mạng: Dùng mạng xã hội để kết nối, mời gọi tham gia các công việc không rõ ràng và dẫn dụ đến địa điểm nguy hiểm.
-
Hôn nhân giả: Dùng hôn nhân giả để đưa nạn nhân ra nước ngoài rồi thực hiện mua bán người.
-
Du lịch lừa đảo: Cung cấp vé du lịch giả hoặc nói vé miễn phí để lôi kéo nạn nhân ra nước ngoài và bóc lột.
Ví dụ thực tế:
Lừa "việc nhẹ lương cao" rồi bán thiếu nữ sang Trung Quốc
Vào tháng 4/2019, Cụt Văn Út (sinh năm 1988, trú tại bản Nà Bè, xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An) đã dụ dỗ em C.T.X. (trú tại xã Bảo Nam, huyện Kỳ Sơn) với lời hứa về công việc nhẹ nhàng và mức lương cao. Tin tưởng, gia đình đồng ý cho X. đi cùng Út. Sau đó, Út đưa X. qua biên giới và bán cô cho một người đàn ông Trung Quốc với giá 240 triệu đồng.
Đến tháng 8/2020, gia đình X. trình báo việc mất liên lạc với con gái. Công an Nghệ An phối hợp với các cơ quan chức năng Trung Quốc tiến hành điều tra và giải cứu thành công nạn nhân vào tháng 12/2020. Sau khi trở về Việt Nam, X. được cách ly tại Lạng Sơn trước khi đoàn tụ với gia đình.
Từ lời khai của nạn nhân, cơ quan chức năng đã bắt giữ Cụt Văn Út vào ngày 23/12/2020. Tại cơ quan điều tra, Út thừa nhận đã hợp tác với một phụ nữ tên Vân (quê ở Thanh Chương, lấy chồng tại Trung Quốc) để đưa phụ nữ Việt Nam sang Trung Quốc bán làm vợ. Mỗi lần thành công, Út nhận 5 triệu đồng tiền công, còn gia đình nạn nhân nhận từ 80 đến 100 triệu đồng.
Nguồn: Công An Bạc Liêu
3. Hình phạt với hành vi buôn người từ đủ 16 tuổi trở lên
Căn cứ Điều 150 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017, quy định về Tội mua bán người:
Điều 150. Tội mua bán người
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc bằng thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;
b) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
c) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản này.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 08 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì động cơ đê hèn;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 3 Điều này;
đ) Đưa nạn nhân ra khỏi biên giới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
e) Đối với từ 02 đến 05 người;
g) Phạm tội 02 lần trở lên.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;
đ) Đối với 06 người trở lên;
e) Tái phạm nguy hiểm.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Tùy theo tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, người mua bán người trên 16 tuổi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với các khung hình phạt khác nhau. Theo Điều 150 Bộ luật Hình sự 2015, mức án cao nhất là 20 năm tù, còn có kèm theo phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú hoặc tịch thu tài sản.
Ví dụ thực tế:
Phạt tù nhóm đối tượng mua bán 11 cô gái phục vụ khách hát Karaoke
Vào ngày 28/11/2023, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã xét xử sơ thẩm vụ án liên quan đến 10 bị cáo về các tội "Mua bán người dưới 16 tuổi" và "Mua bán người". Nguyễn Thị Hoa, 39 tuổi, trú tại phường Tân Thành, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, được xác định là người cầm đầu.
Theo cáo trạng, Hoa thuê một quán karaoke trên đường Y Ngông, thành phố Buôn Ma Thuột, và tuyển dụng nhiều nữ nhân viên phục vụ khách hát karaoke. Hoa sử dụng các phương thức như đăng tin trên Facebook hoặc liên hệ với một số đối tượng khác để tuyển nhân viên nữ, đồng thời thuê một căn nhà trên đường Đặng Thái Thân, phường Tân Thành, làm nơi ăn ở cho các nhân viên này.
Hoa chỉ đạo các nam nhân viên tuyển dụng, đưa đón và giám sát các nữ nhân viên, đảm bảo họ không bỏ trốn trong quá trình làm việc và sinh hoạt. Công việc của các nữ nhân viên bao gồm hát karaoke và đi nhậu với khách, với mức thù lao từ 300.000 đến 500.000 đồng mỗi lượt, nhưng họ phải nộp lại cho Hoa. Cuối tháng, Hoa chia thu nhập theo tỷ lệ 50/50 với nhân viên nữ và trích một phần để trả công cho các nam nhân viên, từ 4 đến 8 triệu đồng mỗi người mỗi tháng.
Từ năm 2022 đến tháng 3/2023, Hoa và đồng phạm đã mua bán tổng cộng 11 cô gái từ 15 đến 18 tuổi ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước với giá từ 4 đến 35 triệu đồng.
Tại phiên tòa, các bị cáo đã thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội. Hội đồng xét xử tuyên phạt Nguyễn Thị Hoa án tù chung thân; các bị cáo khác nhận mức án từ 5 năm đến 30 năm tù giam, tùy theo mức độ phạm tội.
Nguồn: Báo Nhân Dân điện tử
4. Trình báo hành vi buôn người
Căn cứ Điều 19 Luật Phòng, chống mua bán người 2011:
Luật Phòng, chống mua bán người 2011
Điều 19. Tố giác, tin báo, tố cáo hành vi vi phạm
1. Cá nhân có nghĩa vụ tố giác, tố cáo hành vi quy định tại Điều 3 của Luật nàyvới cơ quan Công an, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp xã) hoặc với bất kỳ cơ quan, tổ chức nào.
2. Cơ quan, tổ chức khi phát hiện hoặc nhận được tố giác, tin báo, tố cáo về hành vi quy định tạiĐiều 3 của Luật nàycó trách nhiệm xử lý theo thẩm quyền hoặc kịp thời thông báo với cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Quy định này giúp người dân dễ dàng trình báo các vụ việc buôn người và đảm bảo trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin. Việc trình báo kịp thời giúp cơ quan chức năng có biện pháp can thiệp, giải cứu nạn nhân và ngăn chặn tội phạm tiếp diễn. Đồng thời, nạn nhân hoặc người phát hiện hành vi buôn người có thể trình báo dưới hình thức trực tiếp, qua điện thoại hoặc qua các đường dây nóng hỗ trợ.
Tình huống giả định:
-
Người trình báo: Chị Nguyễn Thị Mai (35 tuổi, tiểu thương tại TP. HCM)
-
Nạn nhân: Em Trần Văn Nam (16 tuổi, quê An Giang)
-
Đối tượng buôn người: Nguyễn Văn Hùng (chủ quán cà phê)
-
Cơ quan tiếp nhận: Công an Quận 1 & Ủy ban nhân dân Phường Bến Nghé
Tình huống:
Chị Mai là chủ một sạp hàng gần quán cà phê của ông Hùng tại Quận 1, TP. HCM. Gần đây, chị để ý thấy ông Hùng thường xuyên tiếp cận và hứa hẹn với những thanh thiếu niên lang thang rằng sẽ giới thiệu công việc lương cao ở Campuchia. Một hôm, chị chứng kiến cảnh ông Hùng đưa một cậu bé tên Nam lên xe cùng hai người đàn ông lạ mặt.
Nghi ngờ hành vi buôn người, chị Mai quyết định trình báo với Công an Quận 1 theo Điều 19 Luật Phòng, chống mua bán người 2011. Nhờ vào thông tin kịp thời, công an đã chặn chiếc xe tại cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh), giải cứu Nam và bắt giữ nhóm đối tượng.
Bài học & Kết luận:
Việc trình báo nhanh chóng giúp cứu được nạn nhân và ngăn chặn hành vi phạm tội. Đây là minh chứng cho trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc phòng chống buôn người.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo)
5. Kết luận
Buôn người là một tội ác nghiêm trọng, gây tổn hại lớn về thể chất, tinh thần và nhân phẩm nạn nhân. Hậu quả của hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân bị hại mà còn tác động tiêu cực đến gia đình, xã hội và hình ảnh của quốc gia.
Việc phòng, chống buôn người không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng mà còn đòi hỏi sự tham gia của toàn xã hội. Mỗi cá nhân cần trang bị kiến thức, nâng cao cảnh giác và chủ động báo cáo khi phát hiện dấu hiệu đáng ngờ. Các tổ chức và chính quyền địa phương cần có những chính sách bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân, đồng thời tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức cộng đồng.
