Tình trạng học sinh đánh nhau tại trường đang ngày càng phổ biến và tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Khi hành vi gây thương tích xảy ra, việc xử lý sẽ căn cứ vào độ tuổi và mức độ vi phạm của từng học sinh. Trong một số trường hợp, học sinh cấp 2 hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự theo quy định pháp luật.
1. Học sinh cấp 2 đánh nhau gây thương tích có bị xử lý hình sự không?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 91 và Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015
Điều 91. Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
...
2. Người dưới 18 tuổi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng các biện pháp quy định tại Mục 2 Chương này:
a) Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ trường hợp quy định tại Điều 134 (tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 141 (tội hiếp dâm); Điều 171 (tội cướp giật tài sản); Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy); Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy) của Bộ luật này;
b) Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ trường hợp quy định tại Điều 123 (tội giết người); Điều 134, các khoản 4, 5 và khoản 6 (tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 141 (tội hiếp dâm), Điều 142 (tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi); Điều 144 (tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi); Điều 150 (tội mua bán người); Điều 151 (tội mua bán người dưới 16 tuổi); Điều 168 (tội cướp tài sản); Điều 171 (tội cướp giật tài sản); Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy); Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy) của Bộ luật này;
c) Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể trong vụ án.
...
Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ 02 người trở lên;
b) Dùng a-xít sunfuric (H2SO4) hoặc hóa chất nguy hiểm khác gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác;
c) Gây cố tật nhẹ cho nạn nhân;
d) Phạm tội 02 lần trở lên;
đ) Phạm tội đối với 02 người trở lên;
e) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
g) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng mình, thầy giáo, cô giáo của mình;
h) Có tổ chức;
i) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
k) Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
l) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe do được thuê;
m) Có tính chất côn đồ;
n) Tái phạm nguy hiểm;
o) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.
2. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
3. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, thì bị phạt tù từ 04 năm đến 07 năm.
4. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d, đ, e, g, h, i, k, l, m, n và o khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm.
5. Phạm tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên, nếu không thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 6 Điều này hoặc dẫn đến chết người, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.
6. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Làm chết 02 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
c) Gây thương tích vào vùng mặt của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
7. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Học sinh cấp 2 nếu đánh bạn đến mức gây thương tích nặng, thì vẫn có thể bị xử lý hình sự như người trường thành. Cụ thể, nếu gây thương tích từ 11% trở lên, hoặc dưới 11% nhưng có dùng hung khí, đánh hội đồng, đánh kiểu côn đồ… thì công an có thể khởi tố vụ án và đưa ra tòa.
Mức hình phạt cho tội cố ý gây thương tích nhẹ nhất là cải tạo không giam giữ, nặng hơn là phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, hoặc hơn nữa nếu có nhiều tình tiết nghiêm trọng. Tuy nhiên, vì học sinh dưới 18 tuổi vẫn được xem là người chưa thành niên, nên nếu có ăn năn, tự khắc phục hậu quả, gia đình tốt, nhân thân chưa có tiền án, thì tòa có thể không xử tù mà cho về địa phương quản lý, hoặc đưa vào trường giáo dưỡng.
Tình huống giả định
- Minh dùng ghế nhựa đánh mạnh vào đầu Hậu trong sân trường
Nguyễn Hoàng Minh (15 tuổi, học sinh lớp 9/3 Trường THCS Tân An) cãi nhau với bạn cùng lớp là Trần Văn Hậu trong giờ ra chơi, sau đó tức giận dùng ghế nhựa trong sân trường đánh mạnh vào đầu Hậu. - Hậu được giám định y khoa xác định tỷ lệ thương tích là 12%
Sau cú đánh, Hậu bị chảy máu ở vùng trán, choáng váng và được giáo viên chủ nhiệm đưa đi cấp cứu tại bệnh viện. Giám định y khoa xác định Hậu bị tổn thương phần mềm và nứt xương trán, tỷ lệ thương tích 12%. - Công an phường vào cuộc, lập hồ sơ xác minh vụ việc của Minh
Nhận được tin báo từ nhà trường, Công an đã tiến hành làm việc với gia đình hai bên, thu giữ vật chứng là ghế nhựa và lấy lời khai các học sinh có mặt tại sân trường. - Minh bị xem xét đưa đi giáo dục bắt buộc
Vì Minh có nhân thân tốt, gia đình đã bồi thường 18 triệu đồng cho phía Hậu và có thư xin lỗi, cơ quan điều tra đề xuất áp dụng biện pháp đưa Minh vào cơ sở giáo dục bắt buộc thay vì truy tố ra tòa.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Hành vi học sinh cấp 2 đánh nhau gây thương tích bị xử phạt hành chính như thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại điểm a khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau:
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
...
5. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
14. Biện pháp khắc phục hậu quả:
...
đ) Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 1, điểm c khoản 2, điểm b khoản 3 và điểm a khoản 5 Điều này.
Trường hợp học sinh gây thương tích cho bạn nhưng chưa đủ nặng để truy cứu hình sự, thì vẫn sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định. Cụ thể, nếu thương tích nhẹ (dưới 11%) hoặc hậu quả không nghiêm trọng, thì người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 5 đến 8 triệu đồng. Ngoài tiền phạt, hình thức xử lý còn có thể đi kèm với các biện pháp khắc phục hậu quả như bồi thường thiệt hại cho người bị hại bao gồm phí khám bệnh, chữa bệnh.
Tình huống giả định
- Tuấn tát An trong lớp học vì bị chọc ghẹo
Trần Đức Tuấn (14 tuổi, học sinh lớp 8/4) bực tức vì bị An trêu chọc nên đã quay sang tát mạnh vào mặt An trong lớp học khiến An ngã xuống nền gạch. - An được giám định y khoa xác định tỷ lệ thương tích là 5%
An bị chóng mặt, sưng má và phải đi khám tại bệnh viện. Bác sĩ xác định tổn thương phần mềm nhẹ, tỷ lệ thương tích là 5%. - Công an xác định không đủ căn cứ khởi tố hình sự đối với Tuấn
Do mức độ thương tích không nghiêm trọng, Công an xác định hành vi của Tuấn chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. - Tuấn bị xử phạt hành chính và buộc bồi thường thiệt hại cho An
Căn cứ Nghị định 144/2021, Tuấn bị phạt 5.000.000 đồng. Ngoài ra còn phải bồi thường các chi phí khám chữa bệnh cho An.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Việc học sinh cấp 2 đánh nhau không chỉ là hành vi vi phạm nội quy trường học mà còn có thể bị xử lý theo pháp luật, kể cả xử lý hình sự nếu đủ điều kiện. Dù còn nhỏ tuổi, nhưng nếu gây thương tích nghiêm trọng, học sinh vẫn phải chịu trách nhiệm. Trong trường hợp nhẹ hơn, các hình thức xử phạt hành chính và giáo dục bắt buộc vẫn được áp dụng để răn đe và phòng ngừa tái phạm.
