Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là chính sách nhằm giúp người dân ổn định đời sống, sản xuất và tái định cư bên cạnh khoản bồi thường.
Khi Nhà nước thu hồi đất, ngoài khoản bồi thường theo quy định, người dân còn được hưởng thêm các chính sách hỗ trợ để ổn định cuộc sống. Nội dung hỗ trợ này được Luật Đất đai 2024 quy định rõ nhằm trợ giúp người có đất bị thu hồi và chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất. Các biện pháp hỗ trợ bao gồm từ ổn định đời sống, sản xuất, đến tái định cư và đào tạo nghề, góp phần đảm bảo an sinh xã hội sau khi thu hồi đất.
1. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là gì?
Khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2024:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
24. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là chính sách của Nhà nước nhằm trợ giúp cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển ngoài các khoản đã bồi thường theo quy định của Luật này.
...
Ngoài khoản bồi thường, Nhà nước còn áp dụng thêm các biện pháp hỗ trợ để người dân bị thu hồi đất có thể thích ứng với sự thay đổi. Điều này thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền lợi và đời sống cho người dân, đặc biệt là những trường hợp mất đất ở, đất sản xuất hay tài sản gắn liền với đất.
Hỗ trợ không chỉ dừng ở khía cạnh tài chính, mà còn hướng tới việc bảo đảm chỗ ở mới, tạo việc làm, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh. Qua đó, người dân có thể ổn định cuộc sống, giảm thiểu tác động tiêu cực từ việc thu hồi đất và có cơ hội phát triển lâu dài.
Tình huống giả định:
-
Gia đình bị thu hồi đất ở và đất sản xuất
Tháng 9/2025, gia đình ông Nguyễn Văn Hùng (trú tại TP. Đà Nẵng) bị Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất ở và một phần đất nông nghiệp để thực hiện dự án hạ tầng giao thông. -
Gia đình được áp dụng chính sách hỗ trợ
Ngoài khoản bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, ông Hùng được hưởng thêm chính sách hỗ trợ ổn định đời sống, bao gồm trợ cấp một lần bằng tiền mặt và hỗ trợ đào tạo nghề cho con trai để tìm việc làm mới. -
Người dân ổn định cuộc sống sau thu hồi đất
Nhờ các khoản hỗ trợ này, gia đình ông Hùng nhanh chóng ổn định chỗ ở mới và tiếp tục sản xuất kinh doanh, giảm bớt khó khăn trong quá trình chuyển đổi.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm những hoạt động nào?
Điều 108 Luật Đất đai 2024:
Điều 108. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất
1. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:
a) Hỗ trợ ổn định đời sống;
b) Hỗ trợ ổn định sản xuất, kinh doanh;
c) Hỗ trợ di dời vật nuôi;
d) Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm;
đ) Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp quy định tại khoản 8 Điều 111 của Luật này;
e) Hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời theo quy định tại khoản 3 Điều 105 của Luật này.
2. Ngoài việc hỗ trợ quy định tại khoản 1 Điều này, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định biện pháp, mức hỗ trợ khác để bảo đảm có chỗ ở, ổn định đời sống, sản xuất đối với người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản cho từng dự án cụ thể.
3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
Các hoạt động hỗ trợ được quy định nhằm bảo đảm người dân bị thu hồi đất không chỉ nhận được tiền bồi thường, mà còn có điều kiện để sớm ổn định cuộc sống. Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất giúp các hộ gia đình có nguồn lực vượt qua khó khăn ban đầu. Hỗ trợ di dời vật nuôi, tháo dỡ hoặc phá dỡ công trình giúp giảm gánh nặng khi di chuyển.
Ngoài ra, chính sách đào tạo nghề và tìm kiếm việc làm tạo cơ hội cho người lao động chuyển đổi ngành nghề, đặc biệt trong bối cảnh mất đất sản xuất. Với những hộ phải di dời chỗ ở, hỗ trợ tái định cư là yếu tố then chốt để đảm bảo nơi ở mới ổn định, an toàn. Bên cạnh đó, UBND cấp tỉnh còn có thể quyết định biện pháp hỗ trợ khác tùy tình hình, thể hiện tính linh hoạt của pháp luật trong bảo đảm an sinh xã hội.
Tình huống giả định:
-
Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đô thị
Năm 2026, gia đình bà Lê Thị Mai (trú tại TP. Hồ Chí Minh) bị thu hồi toàn bộ đất ở và đất nông nghiệp để xây dựng khu đô thị mới. -
Người dân nhận các chính sách hỗ trợ
Ngoài tiền bồi thường, gia đình bà Mai được hỗ trợ ổn định đời sống trong 6 tháng, hỗ trợ chi phí di dời vật nuôi, và được bố trí tái định cư trong một căn hộ chung cư mới. Con trai bà Mai còn được tham gia khóa đào tạo nghề điện lạnh miễn phí do địa phương tổ chức để tìm việc làm. -
Gia đình bà Mai ổn định cuộc sống sau thu hồi đất
Nhờ chính sách hỗ trợ đồng bộ, gia đình bà Mai nhanh chóng thích nghi với môi trường sống mới, có thu nhập ổn định và giảm bớt tác động tiêu cực từ việc mất đất.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là chính sách quan trọng nhằm bảo đảm quyền lợi và an sinh cho người có đất bị thu hồi, bên cạnh khoản bồi thường. Các hoạt động hỗ trợ bao gồm ổn định đời sống, sản xuất, di dời vật nuôi, đào tạo nghề, tái định cư và tháo dỡ, di dời công trình. Quy định này giúp người dân giảm bớt khó khăn, nhanh chóng ổn định cuộc sống và có cơ hội phát triển sau khi mất đất.
