Từ năm 2026, hộ kinh doanh doanh thu lớn không bắt buộc chuyển sang doanh nghiệp nhưng phải thực hiện chế độ thuế, kế toán và hóa đơn theo quy định mới.
Chính sách quản lý thuế đối với hộ kinh doanh được điều chỉnh theo hướng áp dụng thống nhất phương pháp kê khai và tự nộp thuế, thay thế hoàn toàn hình thức thuế khoán. Sự thay đổi này làm phát sinh yêu cầu xác định rõ nghĩa vụ thuế, chế độ kế toán và hình thức tổ chức kinh doanh đối với hộ kinh doanh có doanh thu lớn. Bên cạnh đó, trình tự và thủ tục chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp cũng cần được làm rõ để việc chuyển đổi được thực hiện đúng quy định và phù hợp với thực tế hoạt động.
1. Hộ kinh doanh doanh thu lớn từ năm 2026 có bắt buộc chuyển sang doanh nghiệp không?
Khoản 6 Điều 10 Nghị quyết số 198/2025/QH15 quy định như sau:
Điều 10. Hỗ trợ thuế, phí, lệ phí
...
6. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế.
...
Từ ngày 01/01/2026, việc chấm dứt thuế khoán không làm phát sinh nghĩa vụ bắt buộc chuyển đổi hộ kinh doanh sang doanh nghiệp mà chỉ thay đổi phương thức quản lý thuế theo hướng kê khai, tự nộp và minh bạch doanh thu. Đối với hộ kinh doanh có doanh thu lớn (đặc biệt trên 03 tỷ đồng/năm) pháp luật yêu cầu thực hiện chế độ thuế, hóa đơn và sổ sách kế toán tương tự doanh nghiệp nhưng vẫn cho phép tiếp tục hoạt động dưới mô hình hộ kinh doanh. Trong trường hợp lựa chọn chuyển đổi sang doanh nghiệp, chủ thể kinh doanh có thể được hưởng các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định hiện hành.
Tình huống giả định:
- Hộ kinh doanh Minh Hòa tiếp tục hoạt động sau khi bỏ thuế khoán
Từ đầu năm 2026, Hộ kinh doanh Minh Hòa hoạt động trong lĩnh vực phân phối hàng tiêu dùng tại tỉnh Nghệ An, có doanh thu khoảng 4,2 tỷ đồng/năm. Hộ kinh doanh này thực hiện kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ, sử dụng hóa đơn điện tử và quản lý thu chi qua tài khoản ngân hàng riêng, nhưng vẫn duy trì mô hình hộ kinh doanh. -
Hộ kinh doanh An Phát lựa chọn chuyển đổi sang doanh nghiệp
Cùng thời điểm, Hộ kinh doanh An Phát tại tỉnh Nghệ An có doanh thu trên 5 tỷ đồng/năm và định hướng mở rộng hoạt động. Chủ hộ kinh doanh thực hiện thủ tục chuyển đổi sang công ty trách nhiệm hữu hạn để thuận lợi trong ký kết hợp đồng và áp dụng chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp. -
Cơ quan thuế quản lý theo phương thức kê khai
Sau khi hoàn tất việc chuyển đổi hoặc tiếp tục hoạt động, cơ quan thuế quản lý hai chủ thể trên theo cơ chế kê khai, tự nộp thuế, không áp dụng thuế khoán như trước đây.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Thủ tục chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp được thực hiện ra sao?
Điều 27 Nghị định số 168/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 27. Đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh
1. Việc đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh thực hiện tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh nơi doanh nghiệp dự định đặt trụ sở chính.
2. Hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh bao gồm bản sao giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và các giấy tờ quy định tại Điều 24 Nghị định này tương ứng với từng loại hình doanh nghiệp, trong đó không bao gồm bản sao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Trường hợp doanh nghiệp được chuyển đổi từ hộ kinh doanh có nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tham gia góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp thuộc trường hợp phải thực hiện thủ tục đăng ký góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp theo quy định của Luật Đầu tư thì hồ sơ phải có bản sao văn bản của Cơ quan đăng ký đầu tư chấp thuận về việc góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
3. Việc chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh thực hiện theo quy trình sau đây:
a) Trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh gửi thông tin về việc thành lập doanh nghiệp trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh cho Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã nơi hộ kinh doanh đặt trụ sở;
b) Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã gửi thông tin về việc chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh cho Cơ quan thuế và ra thông báo về việc hộ kinh doanh đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, chuyển tình trạng pháp lý của hộ kinh doanh sang tình trạng đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động.
Cơ quan thuế có trách nhiệm gửi thông tin cho Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã khi hộ kinh doanh đã hoàn thành nghĩa vụ thuế. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông tin của Cơ quan thuế về việc hộ kinh doanh hoàn thành nghĩa vụ thuế, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã chuyển tình trạng pháp lý của hộ kinh doanh sang tình trạng đã chấm dứt hoạt động trong Cơ sở dữ liệu về đăng ký hộ kinh doanh.
4. Hộ kinh doanh không được hoạt động kể từ thời điểm doanh nghiệp chuyển đổi từ hộ kinh doanh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Thủ tục chuyển đổi được thực hiện theo hướng liên thông giữa cơ quan đăng ký kinh doanh, cấp xã và cơ quan thuế. Sau khi doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thông tin chuyển đổi được gửi để thực hiện chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh. Hộ kinh doanh chỉ được coi là chấm dứt hoạt động khi đã hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ thuế và kể từ thời điểm doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận, hộ kinh doanh không được tiếp tục hoạt động song song.
Tình huống giả định:
- Hộ kinh doanh thực hiện thủ tục chuyển đổi
Tháng 3/2026, Hộ kinh doanh An Phát tại tỉnh Thanh Hóa nộp hồ sơ đăng ký thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp tỉnh trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh. - Cơ quan đăng ký kinh doanh xử lý hồ sơ
Sau khi cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, cơ quan đăng ký kinh doanh gửi thông tin cho cấp xã nơi hộ kinh doanh đặt trụ sở để thực hiện thủ tục chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh. -
Cơ quan thuế xác nhận hoàn thành nghĩa vụ
Sau khi Hộ kinh doanh An Phát hoàn thành nghĩa vụ thuế, cơ quan thuế gửi thông báo để cấp xã cập nhật tình trạng pháp lý sang đã chấm dứt hoạt động.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Từ năm 2026, hộ kinh doanh không còn áp dụng thuế khoán mà chuyển sang cơ chế kê khai, tự nộp thuế theo quy định chung. Hộ kinh doanh có doanh thu lớn không bị buộc phải chuyển sang doanh nghiệp nhưng phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về thuế, kế toán và hóa đơn tương tự doanh nghiệp. Việc chuyển đổi sang doanh nghiệp là lựa chọn phù hợp trong trường hợp hộ kinh doanh có nhu cầu mở rộng hoạt động và tận dụng các chính sách ưu đãi về thuế theo pháp luật hiện hành.
