Kết quả xét nghiệm HIV dương tính chỉ được thông báo cho người được xét nghiệm và những cá nhân, cơ quan có trách nhiệm trực tiếp điều trị, tư vấn hoặc giám sát dịch tễ theo quy định.
Luật Phòng, chống HIV/AIDS đặt ra hệ thống khái niệm và nguyên tắc quan trọng nhằm bảo đảm tính chính xác và minh bạch trong hoạt động xét nghiệm, tư vấn và quản lý thông tin sức khỏe. Việc hiểu đúng ý nghĩa của các thuật ngữ HIV và AIDS giúp định hình nhận thức đúng đắn về căn bệnh và phương thức lây truyền. Đồng thời, pháp luật cũng quy định chặt chẽ phạm vi những người được nhận kết quả xét nghiệm HIV dương tính để bảo vệ quyền riêng tư và tránh kỳ thị, phân biệt đối xử.
1. HIV/AIDS viết tắt của từ nào?
Căn cứ Điều 2 Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006:
Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006
Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. HIV là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh "Human Immunodeficiency Virus" là vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người, làm cho cơ thể suy giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.
2. AIDS là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh "Acquired Immune Deficiency Syndrome" là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do HIV gây ra, thường được biểu hiện thông qua các nhiễm trùng cơ hội, các ung thư và có thể dẫn đến tử vong.
...
HIV là vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người, làm cơ thể mất dần khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Khi người nhiễm HIV không được điều trị kịp thời, hệ miễn dịch suy yếu sẽ dẫn đến giai đoạn AIDS là tình trạng xuất hiện các bệnh nhiễm trùng cơ hội hoặc ung thư do miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng. Việc hiểu rõ ý nghĩa của hai thuật ngữ này giúp người dân nhận diện mức độ nguy hiểm của bệnh và chủ động phòng ngừa, xét nghiệm cũng như tiếp cận điều trị sớm.
Tình huống giả định:
- Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Ninh tổ chức buổi truyền thông
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Ninh tổ chức buổi truyền thông sức khỏe, trong đó cán bộ y tế giải thích rõ khái niệm HIV và AIDS để người dân hiểu đúng về bệnh. - Học sinh tại một trường trung học tham gia tìm hiểu kiến thức
Một trường trung học trên địa bàn tỉnh mời cán bộ y tế đến chia sẻ thông tin về phòng chống HIV, giúp học sinh phân biệt được HIV là vi rút và AIDS là giai đoạn bệnh lý nặng. -
Nhà máy tại tỉnh Bắc Ninh lồng ghép tuyên truyền vào buổi đào tạo an toàn
Một doanh nghiệp trong tỉnh lồng ghép nội dung giải thích về HIV/AIDS trong khóa đào tạo an toàn lao động, giúp công nhân nâng cao nhận thức và tránh kỳ thị người nhiễm HIV.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Kết quả xét nghiệm HIV dương tính được thông báo cho những ai?
Khoản 2 Điều 30 Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006 (sửa đổi 2020):
Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006
Điều 30. Thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm HlV
1. Người đứng đầu cơ sở quy định tại khoản 2 Điều 29 của Luật này có trách nhiệm thực hiện việc thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính.
2. Kết quả xét nghiệm HIV dương tính chỉ được thông báo cho những người sau đây:
a) Người được xét nghiệm;
b) Vợ hoặc chồng của người được xét nghiệm; cha, mẹ hoặc người giám hộ, người đại diện của người được xét nghiệm là người dưới 18 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;
c) Người được giao nhiệm vụ trực tiếp tư vấn, thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính cho người được xét nghiệm;
d) Người đứng đầu cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ giám sát dịch tễ học HIV/AIDS; người được giao nhiệm vụ giám sát dịch tễ học HIV/AIDS;
đ) Người đứng đầu, điều dưỡng viên trưởng của khoa, phòng, đơn vị khác của cơ sở y tế có người nhiễm HIV được điều trị; nhân viên y tế được giao trách nhiệm trực tiếp điều trị, chăm sóc cho người nhiễm HIV tại cơ sở y tế;
e) Người đứng đầu, người phụ trách y tế, nhân viên y tế được giao nhiệm vụ trực tiếp chăm sóc sức khỏe cho người nhiễm HIV tại cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện ma túy, cơ sở bảo trợ xã hội, trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ, cơ sở giam giữ khác;
g) Người đứng đầu và cán bộ, công chức được giao trách nhiệm của các cơ quan quy định tại khoản 1 Điều 28 của Luật này.
3. Người được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV hao gồm:
a) Người quy định tại điểm d khoản 2 Điều này;
b) Người đứng đầu, người được giao nhiệm vụ của cơ quan bảo hiểm xã hội trực tiếp thực hiện việc giám định, thanh toán, quản lý thông tin khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV;
c) Người đứng đầu, người được giao nhiệm vụ của cơ sở y tế khi trực tiếp thực hiện việc thanh toán, quản lý thông tin khám bệnh, chữa bệnh cho người nhiễm HIV;
d) Người được người nhiễm HIV đồng ý cho phép tiếp cận thông tin của chính người nhiễm HIV.
4. Phạm vi tiếp cận thông tin người nhiễm HIV được quy định như sau:
a) Người quy định tại điểm d khoản 2 Điều này được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV có nơi thường trú, nơi tạm trú hoặc được xét nghiệm HIV trên địa bàn được giao nhiệm vụ giám sát dịch tễ học HIV/AIDS;
b) Người quy định tại điểm b và điểm c khoản 3 Điều này được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV đến khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở y tế nơi làm việc hoặc được phân công giám định bảo hiểm y tế.
5. Nội dung tiếp cận thông tin người nhiễm HIV bao gồm:
a) Thông tin cá nhân quy định tại khoản 2 Điều 29 của Luật này;
b) Thông tin dịch tễ học HIV/AIDS;
c) Tình trạng điều trị HIV/AIDS.
6. Người quy định tại các điểm b, c, d, đ, e, g khoản 2 và khoản 3 Điều này có trách nhiệm giữ bí mật thông tin người nhiễm HIV.
7. Bộ trưởng Bộ Y tế quy định hình thức, quy trình thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm HIV quy định tại Điều này.
Kết quả xét nghiệm HIV dương tính được pháp luật bảo mật nghiêm ngặt và chỉ thông báo cho các cá nhân, cơ quan có trách nhiệm trực tiếp liên quan đến việc tư vấn, chăm sóc, điều trị hoặc quản lý dịch tễ. Nhằm bảo vệ quyền riêng tư của người nhiễm HIV, hạn chế nguy cơ kỳ thị và bảo đảm rằng chỉ những người thật sự cần biết để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn mới được tiếp cận thông tin. Việc kiểm soát chặt chẽ phạm vi thông báo cũng giúp duy trì sự an toàn, nhân văn và tuân thủ nguyên tắc bảo mật y tế.
Tình huống giả định:
- Trung tâm Y tế tỉnh Quảng Ninh tiếp nhận trường hợp xét nghiệm
Trung tâm Y tế tỉnh Quảng Ninh thực hiện xét nghiệm HIV cho một bệnh nhân theo yêu cầu chuyên môn và xác định kết quả dương tính. - Bác sĩ điều trị được thông báo để quản lý và tư vấn
Sau khi xác nhận, bác sĩ phụ trách được nhận thông tin để tiến hành tư vấn, hướng dẫn bệnh nhân điều trị và giải thích các biện pháp phòng lây nhiễm. -
Cơ quan giám sát dịch tễ được cung cấp thông tin theo thẩm quyền
Người đứng đầu đơn vị giám sát dịch tễ của tỉnh được thông báo để đưa trường hợp vào hệ thống theo dõi, phục vụ công tác quản lý và phòng chống lây nhiễm cộng đồng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS nhấn mạnh yêu cầu bảo mật thông tin nhằm bảo vệ quyền riêng tư và giảm thiểu kỳ thị đối với người nhiễm HIV. Ý nghĩa của các thuật ngữ HIV và AIDS giúp xác định rõ bản chất bệnh lý và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe. Việc thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính chỉ được thực hiện cho một số cá nhân và cơ quan có trách nhiệm chuyên môn theo phạm vi pháp lý.
