Bộ luật Lao động 2019 quy định chỉ có 2 loại hợp đồng: xác định thời hạn và không xác định thời hạn. Người sử dụng lao động ký sai loại hợp đồng bị phạt 2–25 triệu đồng, tổ chức phạt gấp đôi và buộc khắc phục.
Hợp đồng lao động là cơ sở pháp lý quan trọng ràng buộc quyền lợi và nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Bộ luật Lao động 2019 đã quy định rõ ràng chỉ còn 2 loại hợp đồng hợp pháp để loại bỏ tình trạng lách luật, bảo vệ người lao động tốt hơn. Nếu doanh nghiệp giao kết sai loại hợp đồng thì không chỉ xâm phạm quyền lợi của người lao động mà còn có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
1. Có mấy loại hợp đồng khi giao kết?
Điều 20 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 20. Loại hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong các loại sau đây:
a) Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng;
b) Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng.
...
Điều 20 Bộ luật Lao động 2019 quy định chỉ còn hai loại hợp đồng hợp pháp: hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng lao động xác định thời hạn. Hợp đồng không xác định thời hạn là thỏa thuận làm việc lâu dài, không ấn định ngày kết thúc. Ngược lại, hợp đồng xác định thời hạn có thời điểm chấm dứt rõ ràng nhưng tối đa chỉ 36 tháng kể từ ngày có hiệu lực.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp ký hợp đồng đúng quy định
Công ty TNHH Thương mại An Phát (TP. Đà Nẵng) tuyển dụng chị Nguyễn Thị Mai vào vị trí nhân viên kinh doanh. Do đặc thù công việc ổn định lâu dài, công ty và chị Mai thỏa thuận ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn giúp chị Mai yên tâm làm việc, hưởng đầy đủ chế độ bảo hiểm và quyền lợi theo luật. - Trường hợp khác
Cùng thời điểm, công ty cũng tuyển anh Trần Văn Hùng vào vị trí nhân viên dự án chỉ phục vụ cho một hợp đồng hợp tác kéo dài 24 tháng. Với tính chất công việc có thời hạn, công ty ký hợp đồng lao động xác định thời hạn 24 tháng với anh Hùng, đúng theo quy định không vượt quá 36 tháng. -
Kết quả
Cả hai loại hợp đồng đều được công ty lập thành văn bản, ghi rõ quyền và nghĩa vụ của các bên. Trong lần thanh tra lao động, cơ quan chức năng xác nhận Công ty An Phát tuân thủ đúng Điều 20 Bộ luật Lao động 2019.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu giao kết không đúng loại hợp đồng thì bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 9, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 9. Vi phạm quy định về giao kết hợp đồng lao động
1. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi: giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên; giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người được ủy quyền giao kết hợp đồng cho nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên làm công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng quy định tại khoản 2 Điều 18 của Bộ luật Lao động; giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động; giao kết hợp đồng lao động không đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật theo một trong các mức sau đây:
a) Từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
d) Từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
đ) Từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.
...
3. Biện pháp khắc phục hậu quả
...c) Buộc người sử dụng lao động giao kết đúng loại hợp đồng với người lao động đối với hành vi giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động quy định tại khoản 1 Điều này;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Hành vi ký không đúng loại hợp đồng lao động là vi phạm pháp luật và bị xử phạt theo số lượng người lao động bị ảnh hưởng. Cụ thể, mức phạt từ 2 – 5 triệu đồng với 1–10 lao động, tăng dần theo số lượng và tối đa 25 triệu đồng nếu vi phạm trên 300 lao động. Với tổ chức thì mức phạt gấp đôi, có thể lên tới 50 triệu đồng. Ngoài tiền phạt, người sử dụng lao động còn buộc phải ký lại hợp đồng đúng loại để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người lao động.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp vi phạm
Công ty TNHH Xây dựng Minh An (Hà Nội) ký hợp đồng 5 năm với 20 công nhân trong khi theo quy định hợp đồng xác định thời hạn không được vượt quá 36 tháng. - Người lao động bị ảnh hưởng
Anh Lê Văn Tín cùng các công nhân lo lắng vì hợp đồng 5 năm không hợp lệ. Họ không biết sau 36 tháng quyền lợi của mình sẽ được xử lý thế nào, đặc biệt khi công ty chưa có ý định chuyển sang hợp đồng không xác định thời hạn. -
Cơ quan chức năng xử lý
Thanh tra Sở Nội vụ kiểm tra, kết luận công ty vi phạm. Do có 20 lao động bị ảnh hưởng, công ty bị phạt 20 triệu đồng. Đồng thời, doanh nghiệp bị buộc ký lại hợp đồng đúng loại cho toàn bộ công nhân theo quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Bộ luật Lao động 2019 quy định chỉ có hai loại hợp đồng hợp pháp là hợp đồng xác định thời hạn (tối đa 36 tháng) và hợp đồng không xác định thời hạn. Nếu người sử dụng lao động giao kết sai loại hợp đồng thì mức xử phạt có thể từ 2 đến 25 triệu đồng đối với cá nhân và gấp đôi đối với tổ chức. Bên cạnh tiền phạt, người sử dụng lao động còn buộc phải ký lại đúng loại hợp đồng để đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho người lao động theo quy định pháp luật.
