Quyền riêng tư là một trong những quyền nhân thân cơ bản được pháp luật Việt Nam bảo vệ nghiêm ngặt. Hành vi gắn camera trong nhà vệ sinh, kể cả với lý do giám sát an ninh, vẫn bị coi là vi phạm pháp luật nếu không có sự đồng ý của người bị giám sát, và có thể bị xử phạt hành chính theo quy định. Trong trường hợp hình ảnh thu được bị phát tán hoặc sử dụng để trục lợi, người thực hiện còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án nghiêm khắc theo Bộ luật Hình sự.
1. Hành vi gắn camera trong nhà vệ sinh nữ bị xử phạt hành chính thế nào?
Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 84. Vi phạm quy định về thu thập, sử dụng thông tin cá nhân
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Thu thập thông tin cá nhân khi chưa có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân về phạm vi, mục đích của việc thu thập và sử dụng thông tin đó;
b) Cung cấp thông tin cá nhân cho bên thứ ba khi chủ thể thông tin cá nhân đã yêu cầu ngừng cung cấp.
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Sử dụng không đúng mục đích thông tin cá nhân đã thỏa thuận khi thu thập hoặc khi chưa có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân;
b) Cung cấp hoặc chia sẻ hoặc phát tán thông tin cá nhân đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân;
c) Thu thập, sử dụng, phát tán, kinh doanh trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc hủy bỏ thông tin cá nhân do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 1, các điểm b và c khoản 2 Điều này.
Hành vi lắp đặt camera theo dõi trong nhà vệ sinh – dù với mục đích giám sát an ninh – vẫn bị xem là xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và bí mật đời sống cá nhân, đặc biệt khi không có sự đồng ý của người bị giám sát. Theo quy định tại Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, nếu việc thu thập hình ảnh, dữ liệu cá nhân diễn ra mà không thông báo phạm vi, mục đích, hoặc chưa được sự đồng ý của chủ thể thông tin, cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng. Nếu hình ảnh đó bị sử dụng sai mục đích, phát tán, hoặc chia sẻ trái phép thì mức phạt tăng lên từ 20 triệu đến 30 triệu đồng.
Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn bị buộc phải hủy bỏ toàn bộ dữ liệu cá nhân đã thu thập trái phép. Trong môi trường nhạy cảm như nhà vệ sinh, mọi hành vi ghi hình đều bị xem là vượt giới hạn pháp luật và đạo đức. Cơ quan, doanh nghiệp nếu cố tình lắp camera ở vị trí này có thể bị xử phạt nặng và chịu trách nhiệm dân sự nếu gây tổn hại danh dự, nhân phẩm người bị quay.
Tình huống giả định
-
Chị Huyên đi uống cà phê
Ngày 20/5/2025, chị Nguyễn Thị Thanh Huyền, sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đến uống nước tại quán cà phê "Rừng Xanh" nằm trên phố Nguyễn Lương Bằng, quận Đống Đa, Hà Nội.
-
Chị Huyền tình cờ phát hiện camera siêu nhỏ trong nhà vệ sinh và báo công an
Khi vào nhà vệ sinh nữ, chị Huyền tình cờ phát hiện một camera siêu nhỏ được ngụy trang kỹ lưỡng trong trần nhà. Nghi ngờ bị quay lén, chị lập tức trình báo Công an phường Trung Tự.
-
Cơ quan công an kiểm tra
Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện hệ thống camera có kết nối ghi hình và lưu trữ dữ liệu về máy chủ riêng đặt tại phòng quản lý của quán, không có bất kỳ biển cảnh báo hay sự đồng ý nào từ khách hàng. Chủ quán là ông Phạm Văn Quân khai lắp đặt thiết bị “để phòng ngừa mất cắp”, nhưng không giải trình được căn cứ pháp lý.
- Cơ quan công an xử phạt hành chính 25 triệu đồng đối với quán cà phê
Căn cứ Nghị định 15/2020/NĐ-CP, Công an quận Đống Đa ra quyết định xử phạt hành chính 25 triệu đồng, buộc tháo dỡ và tiêu hủy thiết bị camera. Đồng thời, do có dấu hiệu xâm phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm phụ nữ, hồ sơ vụ việc đã được chuyển sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội để xem xét xử lý hình sự theo quy định Bộ luật Hình sự.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Hành vi gắn camera trong nhà vệ sinh nữ có thể bị xử lý hình sự không?
Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể:
Điều 155. Tội làm nhục người khác
1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Đối với người đang thi hành công vụ;
đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;
e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
b) Làm nạn nhân tự sát.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Hành vi gắn camera trong nhà vệ sinh không chỉ dừng lại ở vi phạm hành chính. Nếu hình ảnh thu được từ camera bị sử dụng để trục lợi, phát tán trên mạng xã hội, hoặc khiến nạn nhân bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý, danh dự, người thực hiện có thể bị xử lý hình sự theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015.
Cụ thể, người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, như quay lén và phát tán hình ảnh nhạy cảm, có thể bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đến 30 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Trường hợp hành vi được thực hiện đối với nhiều người, sử dụng mạng xã hội để phát tán, hoặc gây rối loạn tâm thần cho nạn nhân, thì hình phạt sẽ tăng lên tù từ 3 tháng đến 2 năm, thậm chí lên đến 5 năm tù nếu hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như khiến nạn nhân mất khả năng ổn định tâm lý hoặc tự sát.
Tình huống giả định
-
Chị Phụng tập gym ở 1 phòng gym
Tháng 3/2025, chị Lê Thị Kim Phụng, nhân viên văn phòng tại Quận 1, TP.HCM, đến sử dụng dịch vụ tại phòng gym “FitLife Center” trên đường Nguyễn Văn Trỗi, Quận Phú Nhuận.
-
Chị Phụng vô tình phát hiện camera trong phòng vệ sinh nữ và báo công an
Trong lúc thay đồ tại nhà vệ sinh nữ, chị vô tình phát hiện một camera siêu nhỏ giấu trong lỗ thông gió phía trên trần.
-
Cơ quan công an kiểm tra
Sau khi trình báo công an, cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện hàng chục video nhạy cảm của nhiều khách nữ bị quay lén trong nhiều tháng. Số video này đã bị chủ phòng gym là ông Trần Hữu Nghĩa sử dụng để đăng lên các trang mạng xã hội ẩn danh nhằm thu hút người xem và trục lợi qua quảng cáo.
- Chủ phòng gym bị khởi tố hình sự
Kết quả giám định cho thấy một số nạn nhân bị rối loạn tâm lý, mất ngủ kéo dài và phải điều trị tâm thần nhẹ. Với hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm, đồng thời sử dụng phương tiện điện tử để phát tán trái phép hình ảnh riêng tư, ông Nghĩa bị khởi tố hình sự theo khoản 2 Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015, đối diện mức án từ 3 tháng đến 2 năm tù và có khả năng bị cấm hành nghề kinh doanh dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ 1 đến 5 năm.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Hành vi gắn camera quay lén trong nhà vệ sinh nữ là sự xâm phạm đến quyền riêng tư, nhân phẩm và danh dự của cá nhân. Người thực hiện hành vi này, trong trường hợp chưa phát tán hình ảnh, có thể bị xử phạt hành chính và buộc tiêu hủy toàn bộ dữ liệu đã thu thập. Nếu hình ảnh bị sử dụng sai mục đích hoặc gây tổn thương nghiêm trọng đối với nạn nhân, người này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án có thể lên đến 5 năm tù.
